Initi­a­tief­voorstel Herplant­plicht Bomen

Context

Utrecht is een van de minst groene steden van Nederland. Het hebben van voldoende groen, en dus ook bomen, draagt bij aan de kwaliteit van leven in, en daarmee de leefbaarheid van, Utrecht. Bomen zijn van onmiskenbare waarde voor de stad. Ze dragen bij aan de gezondheid van onze inwoners, het tegengaan van klimaatverandering, het opvangen van klimaatadaptatie en de biodiversiteit. Door nieuwbouw en inbreiding komen bomen in de verdrukking. Zowel bovengronds als ondergronds nemen de groeimogelijkheden voor bomen af. Het is daarom van groot belang het bomenaantal in de stad minimaal op peil te houden.

In de huidige APV is het opleggen van een herplantplicht bij de aanvraag van een kapvergunning optioneel. In het Bomenbeleid staat dat de eis voor herplant kan worden opgelegd. Met dit besluit regelen we dat een herplantplicht de standaard wordt bij het verlenen van een velvergunning. Het blijft mogelijk daar gemotiveerd van af te wijken.

Het initiatiefvoorstel wil herplant verplicht stellen bij het verlenen van een kapvergunning en hieraan concrete criteria verbinden. De criteria moeten zowel betrekking hebben op de termijn waarop herplant wordt uitgevoerd als op de kwantitatieve en/of kwalitatieve kenmerken van de herplant. Mocht er geen mogelijkheid tot herplant bestaan, dan kan een financiële compensatie opgelegd worden aan de aanvrager van een kapvergunning.

Het voorgenomen besluit heeft als doel de hoeveelheid bomen in Utrecht in elk geval op peil te houden middels een herplantplicht.

Een tweede doel van het initiatiefvoorstel is de raad in staat stellen te controleren of het herplanten daadwerkelijk plaatsvindt middels een jaarlijkse rapportage. Door de toezegging van het college, bij de behandeling van het initiatiefvoorstel in de commissie Stad en Ruimte, om jaarlijks te rapporteren over de toename en afname van bomen per buurt, is aan dit doel inmiddels voldaan.

Na vaststelling van de herplantplicht krijgen aanvragers van een kapvergunning een herplantplicht opgelegd en zijn gehouden aan een termijn waarbinnen bomen herplant moeten worden. Zij moeten in de vergunningaanvraag vermelden hoe zij hieraan zullen voldoen. Herplant zal moeten voldoen aan kwalitatieve en/of kwantitatieve criteria. Als herplant niet kan plaatsvinden, vindt financiële compensatie plaats.

Door herplant verplicht te stellen worden aanvragers van kapvergunningen verplicht gesteld na te denken over de invulling van deze herplant. In veel gevallen is de gemeente zelf aanvrager van velvergunning, bijvoorbeeld voor het realiseren van ruimtelijke plannen. Ruimtelijke plannen, bijvoorbeeld voor het bouwrijp maken van grond, het realiseren van woningbouw of het herinrichten van wegen en openbare ruimte, moeten voorzien zijn van een zogenaamde ‘bomenparagraaf’. In deze bomenparagraaf moeten de gevolgen van een plan voor de bomen in en nabij het gebied inzichtelijk worden gemaakt. Door het vaststellen van de herplantplicht zal de inhoud van deze paragrafen ook concreter en informatiever worden, omdat bekend moet zijn of en op welke manier gecompenseerd wordt. Deze bomenparagraaf is leidend voor de omgevingsvergunning.

Het besluit betreft een juridische verankering van een verplichting die nu ook al, zij het optioneel, opgelegd wordt. In het huidige handhavingsprogramma is geen capaciteit beschikbaar voor controle op deze verplichting. Financieel wijzigt er dus niets.

Beslispunt 1

In te stemmen met de Verordening tot wijziging van de Algemene Plaatselijke Verordening betreffende het verplichten tot herplant van bomen.

Argument

1.1 De herplantplicht heeft nu een vrijblijvend karakter, het bevoegd gezag kán ervoor kiezen deze op te leggen, maar het hoeft niet. Verplichten wordt de nieuwe standaard.

Door de herplant verplicht te stellen in de APV verandert het karakter: in principe wordt altijd een herplantplicht opgelegd, tenzij het bevoegd gezag zwaarwegende redenen heeft dat niet te doen. De dagelijkse praktijk wordt hiermee omgedraaid van ‘herplant onder bepaalde voorwaarden’ naar ‘verplicht herplanten met mogelijkheid gemotiveerd af te wijken’.

1.2 Utrecht houdt het bomenaantal op peil.

Het opleggen van een herplantplicht wordt de standaard, waarmee het aantal bomen in Utrecht op zijn minst op peil blijft.

1.3 Door een termijn te verbinden aan het uitvoeren van de herplantplicht waarborgen we beter dat uitvoering daadwerkelijk plaatsvindt en is duidelijk wanneer erop toegezien en gehandhaafd kan worden. Dat maakt ook controle door de raad eenvoudiger.

Kanttekening:

1.1 Op dit moment wordt de uitvoer van opgelegde herplantplicht niet gecontroleerd. Toezicht en controle is en blijft een aandachtspunt, ook bij het verplichten van herplant. Dat betekent dat wanneer herplantplicht de standaard wordt, controle hierna ook niet vanzelfsprekend zal plaatsvinden. Het risico blijft, net als in de huidige situatie, bestaan dat de aanvrager van een velvergunning geen uitvoer geeft aan de opgelegde herplantplicht.

1.2 De formulering “zeer nabij” is juridisch vaag.

Echter geeft deze formulering ruimte voor maatwerk. Het uitgangspunt is op, of zo dicht mogelijk bij, de plaats van de gekapte boom. Echter kunnen plaatselijke omstandigheden in de bovengrond of in de ondergrond reden geven om voor een andere locatie te moeten kiezen. Daarom wordt ervoor gekozen geen exacte afstand op te nemen in de APV.

Beslispunt 2

Aan het compenseren van bomen nadere criteria toe te wijzen door op pagina 26 in het Bomenbeleid, zoals vastgesteld in 2009, de volgende zin:

Indien verplanten of behoud niet mogelijk is, kan de eis worden opgelegd met zwaardere bomen te herplanten om de verloren gegane waarden zo goed mogelijk te compenseren.

te wijzigen in:

Indien verplanten of behoud niet mogelijk is, kan de eis worden opgelegd om op andere wijze groen aan te leggen door bijvoorbeeld zwaardere bomen of bosplantsoen, dak- of gevelgroen aan te planten ter compensatie.

Bij compensatie wordt de volgorde aangehouden: 1e keus herplant op locatie, 2e keus herplant dichtbij locatie, 3e keus herplant elders.

Als blijkt dat herplant niet mogelijk is, kan in het uiterste geval worden overgegaan tot financiële compensatie waarbij de inkomsten worden geoormerkt voor het aanplanten van bomen en groen elders in de gemeente Utrecht.

Argument:

2.1 Het bomenbeleid is een bevoegdheid van de gemeenteraad.

Het bomenbeleid is in 2009 vastgesteld door de gemeenteraad. Omdat in het bomenbeleid iets over herplant staat, is het noodzakelijk de verplichting van herplant bij kap van vergunningsplichtige bomen ook in het bomenbeleid te verankeren.

Kanttekening:

2.1 Op dit moment wordt de uitvoer van opgelegde herplantplicht niet gecontroleerd.

Dat betekent dat wanneer herplantplicht de standaard wordt, controle ook dan, net als voor de verplichting, niet vanzelfsprekend zal plaatsvinden. Het risico blijft bestaan dat de aanvrager van een velvergunning geen uitvoer geeft aan de opgelegde herplantplicht. Toezicht en controle blijft daarom ook bij het verplichten van herplant een aandachtspunt.

NB Dit initiatiefvoorstel is op 27 september 2018 unaniem aangenomen in de Utrechtse gemeenteraad