Schrif­te­lijke vragen Een redelijke lesprijs op het Domplein

Indiendatum: 16 sep. 2024
Antwoorddatum: 24 sep. 2024

Schriftelijke vragen 151/2024

1. Voor lokalen voor muzieklessen vraagt de gemeente €25,- tot €35,- per uur aan de docenten. Dit was voorheen rond de €15,- en is bij vergelijkbare muziekscholen ook rond de €15,-. Is het college hiervan op de hoogte?

Antwoord: In beginsel rekenen we een kostprijs dekkende huur voor de maatschappelijke verhuring van ons eigen vastgoed. Hierbij hebben we geen winstoogmerk en zijn we gebonden aan de wet markt en overheid en het voorkomen van staatssteun. De bijkomende kosten voor het gebruik van het pand dienen gedekt te worden door de gebruikers, een beleidsveld kan waar nodig de onrendabele top subsidiëren. Voor het gebruik van Domplein 4-5 door de muziekdocenten ligt hier op korte termijn (2024, 2025) geen oplossing omdat de inmiddels failliete coöperatie DUMS eerder had aangegeven niet in aanmerking te willen komen voor de subsidie amateurkunsteducatie 2025-2028. Gezien het faillissement van DOMUS en DUMS en ook het faillissement van het UCK in 2019 is doorgaan op dezelfde manier – en dus met dezelfde huurprijzen – geen optie. We hebben het beoogde gebruik van het pand voor Amateurkunsteducatie-activiteiten met een kostprijsdekkende huur voor het pand volledig doorgerekend en hieruit blijkt dat met de huurprijzen die DUMS vroeg aan de muziekdocenten het niet mogelijk is om ook de gebruik- en beheersactiviteiten voor het pand te financieren, alsmede om een vergoeding te betalen aan UMS voor het gebruik, beheren en verzekeren van de muziekinstrumenten.

Zoals in onze brief van 11 juli 2024 aangegeven zal de gemeentelijke afdeling vastgoedexploitatie het beheer van het pand overnemen voor een periode van 1,5 tot 2 jaar, voornamelijk om het behoud van amateurkunsteducatie in het pand mogelijk te maken. De nu geprognosticeerde kosten komen overeen met het externe advies van Van de Laak. Het financiële knelpunt bij de muziekdocenten lijkt te worden veroorzaakt door enerzijds het ontbreken van subsidie uit de Amateurkunsteducatie regeling door het faillissement van DUMS en het ontbreken van een nieuwe aanvraag voor de periode 2025-2028 en anderzijds door de servicekosten die wij moeten doorberekenen in de huurprijs nu wij de exploitatie op ons nemen.

Conform het eerdere advies van extern adviseur Bart van de Laak, bij onze brief van 15 november 2023, is voor het beheer en exploitatie van het pand organisatiekracht en financiële draagkracht vereist. Het is een onrealistische aanname dat een haalbare businesscase kan worden gerealiseerd door middel van incidentele verhuur de Marnix- en Torenzaal, ondersteunende horeca en verhuur van lokalen voor muzieklessen van 15 euro per uur. We zien dit ook bevestigd in het feit dat het nieuwe bestuur van DUMS kort na haar aantreden heeft aangegeven dat zij geen ander optie zag dan het aanvragen van een faillissement. De inkomsten van DUMS (incl. subsidie vanuit regeling Amateurkunsteducatie) waren ruim onvoldoende om de gemaakte kosten te dekken; de lasten gingen onevenredig voor de baten uit.

In de gesprekken die afgelopen zomer zijn gevoerd met de muziekdocenten is daarom een eerste indicatie afgegeven van een huurprijs van €25 (klein lokaal) tot €35 euro (groot lokaal) per uur. In deze inschatting van de prijs zitten de kosten voor het gebruik, schoonmaak en toegankelijk houden van deze ruimtes, aanwezigheid van een beheerder in het gebouw (incl. onregelmatigheidstoeslag) en gebruik en onderhoud van de muziekinstrumenten. Op dit moment is onze verwachting dat we de prijzen gelijk trekken naar één prijs van 22,50 per uur voor zowel grote als kleine lokalen.

Hierbij is direct aangegeven dat er sprake is van een grote mate van onzekerheid over een aantal factoren. Zo is momenteel het behoud van de inboedel (instrumenten en activiteitenmateriaal) nog onzeker, omdat hierover discussie is tussen de curator van DUMS en het bestuur van UMS (eigenaar van de inboedel van het failliete UCK) en ook loopt de ingestelde afkoelingsperiode door de curator van DUMS pas af op 16 oktober 2024. Tot die tijd hebben wij geen zeggenschap over het gebruik van het pand. Om cursusjaar 2024-2025 zo veel mogelijk ‘normaal’ te laten verlopen is spoed geboden, hierbij zijn we in afwachting van de afwikkeling door de curator van DUMS.

We streven ernaar om de prijs per uur per lokaal zo laag mogelijk te houden, zodat de amateurkunsteducatie voor zoveel mogelijk mensen toegankelijk blijft. Ook is hierbij aangegeven dat het helpt wanneer een groot aantal muziekdocenten aangeven vanaf oktober 2024 les te willen geven in Domplein 4-5 . Hoe meer zekerheid de gemeente heeft dat de gemaakte kosten (grotendeels) worden terugverdiend, hoe lager de huurprijs per uur kan zijn.

2. De Theaterschool Utrecht lijkt ongeveer €400.000 huur per jaar te moeten gaan betalen terwijl zij gemiddeld €300.000 subsidie ontvangen. Zij moeten dus ergens een ton vandaan halen. Is het college hiervan op de hoogte?

Antwoord: We zijn hiervan op de hoogte. Van culturele organisaties die subsidie ontvangen van de gemeente verwachten wij een gezonde financieringsmix die naast de gemeentelijke subsidie ook uit andere inkomsten bestaat. De deadline voor het aanvragen van subsidie voor 2025-2028 was 31 maart 2024. De aanvraag van TSU is in de periode mei-juli door de adviescommissie Amateurkunsteducatie beoordeeld. Zij heeft over de aanvraag positief advies uitgebracht zowel over de inhoud als over de bedrijfsvoering.

Echter is de situatie drastisch veranderd sinds het opstellen van de aanvraag, het beoordelen ervan en de toekenning. We bekijken in gesprek met TSU welke mogelijkheden er zijn om de ontstane situatie op te lossen. Hierbij speelt ook mee dat TSU nog enkele verplichtingen heeft die het gevolg zijn van het faillissement van DOMUS en een negatief effect hebben op de bedrijfsvoering.

3. Dit huurcontract moet voor 1 oktober aanstaande getekend worden, dus zij zitten met een groot probleem. Kan het college, gezien die termijn zo snel mogelijk antwoord op deze vragen geven?

Antwoord: Ja beide partijen hebben de intentie om tot een oplossing te komen. Samen met TSU zijn we hiermee bezig en hebben dagelijks contact hierover.

4. Dit betekent, zeker als je de docenten fair-pay wil betalen, je dit moet doorberekenen, en dat de lessen extreem duur worden voor de leerlingen, zowel voor volwassenen als kinderen. Vindt het college dit acceptabel?

Antwoord: We vinden betaalbaarheid van amateurkunstenactiviteiten en muziekeducatie voor de deelnemers en ook fair-pay voor de docenten erg belangrijk. Het college vindt dan ook dat Amateurkunsteducatie lessen betaalbaar zouden moeten zijn voor alle Utrechters en dat is een van de redenen dat wij hiervoor subsidie beschikbaar stellen via de regeling Amateurkunsteducatie (zie Uitvoeringsprogramma Cultuurparticipatie 2024-2028).

Uit de beoordeling van de aanvragen voor deze regeling blijkt, dat voor behoud van kwalitatief hoogstaand lesaanbod en gezonde bedrijfsvoering, subsidie nodig is waarmee het tarief betaalbaar kan blijven voor kinderen en jongeren. Daarnaast hebben een paar instellingen zelf een fonds ingesteld, waaruit lesgelden betaald kunnen worden voor cursisten, die ook het huidige tarief niet kunnen betalen.

Specifiek voor de muzieklessen en DUMS geldt dat zij eerder aan de gemeente heeft laten weten geen aanvraag in te dienen voor subsidie amateurkunsteducatie 2025-2028 omdat zij zonder subsidie wilden acteren. Door het ontbreken van de aanvraag van DUMS (die uit de voorloper van deze regeling wel subsidie ontving) is een onderbesteding van het subsidieplafond voor 2025-2028 ontstaan. Bij de behandeling van de Voorjaarsnota heeft de raad besloten deze onderbesteding van 2025 in te zetten om de Basissubsidie Amateurkunst te behouden (M311). Voor de periode 2026-2028 komen deze middelen te vervallen in kader van de bezuinigen.

5. Dit betekent dat muziek en theaterlessen alleen maar beschikbaar worden voor mensen met veel geld. Dat lijkt ons indruisen tegen het coalitieakkoord. Hoe kijkt het college hier tegenaan?

Antwoord: Zie antwoord hierboven. Daarnaast kan ook nog de U-pas worden ingezet om het lesgeld te betalen. Met ingang van 2025 zijn er extra financiële mogelijkheden voor de inzet van de U-pas voor cultuur en sport. Het Jeugdfonds Sport en Cultuur draagt bij aan de kosten van het deelnemen aan lessen op het gebied van cultuur. Zij geven hier sturing aan door publiciteitscampagnes en het werken met intermediairs (bv. Leerkrachten, jeugdzorg).

6. Leerlingen die al lang les hebben en door willen gaan zouden dan een hogere lesprijs moeten betalen terwijl ze zich al hebben opgegeven. Dat zou ook gelden voor nieuwe leerlingen die zich op dit moment al hebben opgegeven, en hebben betaald. Begrijpt het college dat je niet opeens een heel veel hogere lesprijs kan rekenen?

Antwoord: Stichting DOMUS is op 25 juni 2024 failliet verklaard en coöperatie DUMS is op 7 augustus 2024. Leerlingen die zich voor deze tijd hebben aangemeld voor muzieklessen bij DUMS kunnen helaas geen muziekles meer volgen onder de vlag van DUMS. Als zij ook al lesgeld hadden overgemaakt voor het cursusjaar 2024-2025 dan is dit met het faillissement verloren gegaan. We vinden het vervelend wanneer dit heeft plaatsgevonden maar zijn tot op heden niet bekend met dergelijke gevallen.

We begrijpen dat dit voor cursisten van TSU anders is. Zij hebben zich reeds aangemeld en TSU kan geen hogere lesprijs vragen voor hun aanbod in seizoen 2024 – 2025. Om die reden zijn TSU en de gemeente momenteel in gesprek om te komen tot een passende oplossing voor de ontstane situatie.

7. Andere inkomsten zijn voor de Theaterschool de verhuur van lokalen aan andere culturele/maatschappelijke/amateurclubs met beperkte middelen. Die afspraken en contracten zijn al getekend. Is het college het met ons eens dat het logisch is dat de theaterschool zich aan deze afspraken wil houden?

Antwoord: Eens. TSU was nog niet op de hoogte van de prijsverandering ten tijde van het maken van afspraken met onderhuurders. Onderverhuur is toegestaan mits de prijs niet hoger is dan TSU betaalt aan VGU (i.v.m. wettelijke restricties). Wij begrijpen dat TSU deze prijzen niet onverwachts kan verhogen. Om die reden zijn TSU en de gemeente over de ontstane situatie in gesprek.

8. Vanwege onzekerheid en extreem hoge tarieven lopen docenten momenteel weg en gaan ze op andere plekken lesgeven. Ook nemen ze leerlingen mee. Deze leegloop wordt een selffulfilling prophecy. Te weinig docenten en leerlingen zouden het geheel alleen maar verder in de problemen brengen. Vindt het college dit ook niet onwenselijk?

Antwoord: Zie onze uitleg bij antwoord 1. We spannen ons in om zo snel mogelijk weer muziekeducatie mogelijk te maken op het Domplein, omdat we het belangrijk vinden om het muziekeducatie aanbod te behouden in de binnenstad. Hierbij zijn we afhankelijk van diverse factoren waaronder de afwikkeling van het faillissement van DOMUS en DUMS, de wijze waarop de instrumenten behouden blijven voor de stad en ook het aantal muziekdocenten wat les wil geven in Domplein 4-5.

9. Als argument wordt vaak genoemd “Het moet kostendekkend, dan wel marktconform zijn.” Kunst en cultuur kosten bijna altijd geld, en zijn geen commercieel product. Hoe kijkt het college hier tegenaan?

Antwoord: We zijn wettelijk verplicht minimaal een kostprijs dekkende huur te vragen, we hebben geen winstoogmerk met ons eigen vastgoed bij maatschappelijke verhuringen. Wel moeten de gemaakte kosten gedekt worden door de gebruikers, een beleidsveld kan waar nodig de onrendabele top subsidiëren.

Hiervoor is binnen het beleidsveld cultuur de subsidieregeling Amateurkunsteducatie, zie het antwoord op vraag 1 en 4.

10. Wat gaat het college doen om een redelijke lesprijs mogelijk te maken zodat Domplein 4 een inspirerende een bloeiende locatie blijft voor amateurkunsteducatie?

Antwoord: De theaterschool, muziekdocenten, leerlingen en andere gebruikers en bezoekers van het pand worden geraakt door de faillissementen van DOMUS en DUMS en niet door de verhuursituatie.

Zoals in de brief van 11 juli 2024 gecommuniceerd, doen we er alles aan om de kosten zo laag mogelijk te houden. Om deze reden gaan we uit van een sobere en doelmatige inrichting waarbij we de kosten voor het gebruiken van het gebouw eerlijk verdelen over de gebruikers. Het beheren van een oud schoolgebouw met veel gemeenschappelijke ruimte brengt hoge beheer en exploitatiekosten met zich mee. Met de inzet van de gemeentelijke afdeling vastgoedexploitatie voor het beheer en exploitatie van Domplein 4-5 spannen we ons tot het uiterste in om één dag na de overdracht van de curator naar de gemeente het doorgaan van het lesaanbod mogelijk te maken. De ons door nu geprognosticeerde kosten komen overeen met het externe advies van Van de Laak.

Naast het zoveel mogelijk beperken van de kosten proberen we zo veel mogelijk verschillende (tijdelijke) gebruikers te vinden voor het gebouw. Uiteindelijk is naast leegstand in het gebouw, de benodigde personele inzet (beheerder) en schoonmaak van het pand de grootste kostenpost. Een andere mogelijkheid voor het behouden van een redelijke lesprijs is subsidiering van de onrendabele top. Voor de muziekdocenten is hier op korte termijn geen oplossing voor omdat DUMS eerder had aangegeven niet in aanmerking te willen komen voor de subsidie amateurkunsteducatie 2025-2028.