Commis­sie­bij­drage Afge­lasting demon­stratie hoger onderwijs op 14 november 2024

Voorzitter, de afgelaste demonstratie vond inmiddels alweer 3 maanden geleden plaats. Wat mijn fractie betreft hadden we dit debat al veel eerder gevoerd. Dat had recht gedaan aan al die duizenden teleurgestelde demonstranten die 14 november van vorig jaar de straat op hadden willen gaan om aandacht te vragen voor de ingrijpende bezuinigingen op het hoger onderwijs.   
 

Mijn fractie heeft na de beantwoording van het college op twee setjes schriftelijke vragen nog steeds heel wat vragen. 

Om te beginnen; waarom heeft de raad geen geheime brief ontvangen met extra toelichting om de situatie beter te kunnen duiden? Nu wordt veel vaag gehouden onder het mom van veiligheidsoverwegingen. De raad kan gewoon onder geheimhouding geïnformeerd worden en ik krijg dan ook graag een opheldering van de burgemeester waarom dit tot op heden niet is gebeurd. Graag een reactie.  
 

Vanuit de beantwoording van de vragen komt er geen duidelijk beeld naar voren wat er is voorgekomen qua dreiging, behalve dat het onduidelijk was wat de precieze aard en omvang was van de groep waaruit de dreiging voortkwam en dat er sprake zou zijn van een mogelijke kaping waarbij wellicht geweld niet zou worden geschuwd. Is daar nu wel meer duidelijk over? Zo ja, hoe staat dit in verhouding tot het laten afblazen van de demonstratie?  
 

En over dat besluit, de FNV verklaarde "het mes op de keel" te hebben gehad. Dat kan toch niet de bedoeling zijn geweest? Mijn fractie is hiervan geschrokken. Waarom heeft de burgemeester niet zelf besloten de demonstratie te verbieden als zij toch al geen andere optie meer zag? Waarom heeft zij de organisatoren die lastige beslissing willen laten nemen – zonder dat zij inzicht in alle informatie hadden? Deelt de burgemeester dat zij daarmee ook onterecht de verantwoordelijkheid voor het afblazen van de demonstratie door de organisatoren heeft laten dragen? En deelt zij dat de FNV druk heeft kunnen ervaren vanuit de driehoek? Hoe kan dit in de toekomst beter? Graag een reactie. 
 

Dan de alternatieve demonstratie. 

Nadat de originele demonstratie al was afgelast bleef vanuit de driehoek het uitgangspunt om naar demonstranten en organisaties uit te dragen niet naar Utrecht te komen om te demonstreren. Maar er was geen reden om uit te gaan van dreiging bij de alternatieve demonstratie. Dat zien wij als een vreemde gang van zaken en tegenstrijdig met het uitgangspunt dat het college zelf benadrukt; dat het eenieder vrij staat om op een veilige manier te demonstreren, voor of tegen welk onderwerp dan ook. Het college benadrukte dat dit onverminderd van toepassing blijft in Utrecht. Maar ziet de burgemeester dan niet ook dat het actief communiceren om niet te komen demonstreren schuurt met dit uitgangspunt? Deelt de burgemeester dat het oproepen om vooral niet naar onze stad te komen een afschrikwekkend effect kan hebben op demonstranten? Erkent zij bovendien dat dit heeft geleid tot verwarring over mogelijke dreigingen en over wat al dan niet van toepassing was op de alternatieve demonstratie?  
 

Wat ons betreft druist het in tegen het demonstratierecht om als gemeente actief te communiceren niet naar de stad te komen om te demonstreren, terwijl er geen sprake is van een demonstratieverbod. Hoe ziet de burgemeester dit? Deelt de burgemeester dat een ongecontroleerde toestroom naar de stad, zonder duidelijk programma of aanspreekpunt, geen redenen is om het demonstratierecht in te perken? Zo nee, waarom niet? En zo ja, deelt zij dan ook dat dit geen reden zou mogen zijn om op te roepen niet naar onze stad te komen?  

De burgemeester stelde in een interview met RTV Utrecht dat de alternatieve demonstratie minder te maken had met een dreiging omdat daar een open podium aanwezig was. Volgens haar kon deze in tegenstelling tot de initiële demonstratie dus ook niet gekaapt worden. Dat is een vreemde manier van redeneren. Als de afgelaste demonstratie dus af had gezien van het programma op het podium, en dit losser had georganiseerd, had deze demonstratie dan wel door kunnen gaan? Want deze had dan niet gekaapt kunnen worden? Was er dan geen dreiging geweest? Hoe ziet de burgemeester dit? Graag een reactie. Voorzitter, zo blijkt maar weer – de informatie over wat de dreiging nou echt feitelijk inhield is gewoon te vaag om dit als raad goed te kunnen duiden en om hier een duidelijk beeld van te krijgen. Ik verzoek de burgemeester dit beeld voor ons op te helderen. 
 

Bovendien, demonstranten gaan niet voor een programma de straat op maar om aandacht te vragen voor iets waar zij zich zorgen om maken. Voor demonstranten maakt het dan uit of zij worden ontmoedigd om dit te gaan doen. Het al dan niet aanwezig zijn van een open podium of programma doet er minder toe. Deelt de burgemeester dit beeld en is er als alternatief scenario ook gekeken naar het afzien van een programmering op het podium? Zo nee, waarom niet?  
 

Het college gaf in beantwoording op onze vragen aan dat er geen enkele reden was om aan te nemen dat lokale pro-Palestina groepen betrokken waren bij de dreigingsinformatie. In het andere setje schriftelijke vragen staat; "gezien signalen dat een voor ons bekende (grotendeels lokale) groep pro-Palestina demonstranten de Hoger onderwijs demonstratie tegen de zin van FNV en Aob wilden gebruiken om hun eigen boodschap te laten horen, vergde dit een zorgvuldige voorbereiding." Hierover een aantal vragen; deelt de burgemeester dat deze informatie tegenstrijdig kan overkomen? Is de burgemeester het met mijn fractie eens dat wanneer demonstranten op vreedzame wijze hun eigen boodschap willen laten horen, dit aan hen is en niet aan de gemeente of de organisatie van een demonstratie? Kan de burgemeester uitleggen waarom dit volgens de driehoek een reden was voor zorgvuldige voorbereiding? Was deze voorbereiding dan anders dan bij andere demonstraties? En heeft dit eerdere signaal invloed gehad op de beoordeling van de dreigingsinformatie van buiten de stad? Graag een opheldering.  
 

Tot slot wil ik een punt maken over stigmatisering van pro-Palestina demonstranten. Het college erkent dat het linken van een organisatie aan mogelijk geweld bij zal dragen aan stigmatiseren van desbetreffende organisatie. Het college geeft eveneens aan ervan bewust te zijn dat het verbinden van een bepaalde groep aan geweld, een uitstraling kan hebben naar een bredere groep personen die wel op een vreedzame wijze aandacht vragen voor hetzelfde onderwerp. Is de burgemeester het dan ook met mijn fractie eens dat dit onwenselijk is? En hoe duidt ze haar communicatie in de raadsbrief van 13 november in dit licht? Is zij het met mijn fractie eens dat het benoemen van een groep zonder daar verdere informatie over te kunnen verschaffen onnodig was en risico tot stigmatisering met zich meedraagt? Wat mijn fractie betreft had dit anders gekund.