Commis­sie­bij­drage Beleidsnota Gezondheid

Voorzitter, wat de Partij voor de Dieren betreft begint gezondheid bij een gezonde Aarde. De gezondheid van mensen hangt namelijk samen met de gezondheid van dieren, natuur en milieu. Over heel wat dingen in deze nota is mijn fractie positief. Zo is het mooi dat het aanpakken van grondoorzaken en voorkomen is beter dan genezen als leidende principes worden gezien. Over het derde leidende principe dat het college heeft gekozen - de mens staat centraal - zijn we minder enthousiast. Een echt integrale aanpak is wat ons betreft een bredere insteek. Hoe ziet de wethouder dit? Waarom is gekozen voor deze menscentrale visie, terwijl in de nota ook al doorschemert dat het college een bredere blik door aandacht voor onder meer leefomgeving en klimaat wel degelijk herkent? Graag een reactie. In de technische sessie werd het al benoemd: door net even anders te kijken kun je echte beleidsmatige keuzes maken met impact. Maar daarvoor is bestuurlijke moed nodig. Ik hoor het graag van de wethouder: gaat dit college die moed tonen?

Op een aantal onderwerpen wil ik nog specifiek ingaan. Op voeding, leefomgeving, en kort op klimaatstress en roken. En ik heb nog een paar procesmatige opmerkingen.

“Ons dagelijks voedsel legt een zware druk op het milieu. Eetpatronen rijk aan plantaardig voedsel met minder dierlijke producten leveren gezondheids- én milieuwinst op (RIVM, 2017). Gezond en duurzaam voedsel gaat immers goed samen. Deze veranderingen verminderen het aantal chronisch zieken, en beperken de milieubelasting van voedsel.” Misschien herkent de wethouder hier het een en ander uit. Dit heb ik letterlijk overgenomen uit de nota gezondheid voor iedereen, de voorganger van deze nota. Het valt mijn fractie tegen dat in de nota die nu voorligt de eiwittransitie compleet is verdwenen. Hoe kan dat, vraag ik de wethouder? Wat ons betreft is het onbegrijpelijk dat de noodzaak om meer plantaardig te eten niet expliciet benoemd wordt. Waarom is die keuze gemaakt? Graag een toelichting van de wethouder. Kan hij toezeggen de eiwittransitie nadrukkelijk toe te voegen in de nota en moed te tonen door er werk van te maken? Minder dierlijke eiwitten eten brengt verandering in het voedselsysteem met een gezondere leefomgeving tot gevolg. Wij hebben het college al vaker opgeroepen om de eiwittransitie mee te nemen en krijgen inmiddels toch een “van het kastje naar de muur” gevoel. Wat heeft de wethouder nodig om aan daadkracht te winnen en niet alleen met mooie woorden te komen, maar ook met beleid?

Dan de leefomgeving. Het is mooi dat het college de impact van een gezonde, en dus ook groene, leefomgeving benoemd. Meer inzet op groen is natuurlijk heel goed. Maar in hoeverre is dit een vrijblijvende wens en in hoeverre gaat hier echt werk van gemaakt worden? Ik ben benieuwd welke inzet de wethouder hierop voor zich ziet, bijvoorbeeld ook via ruimtelijke ontwikkeling. Graag een duiding. En groen is er niet alleen voor de mens als “gebruikerswaarde”, maar het is een thuis voor veel dieren. Ook zij moeten in gezondheid kunnen leven en rust kunnen vinden. Deelt de wethouder dit?

Zoals eerder aangegeven maakt mijn fractie maakt zich ook zorgen om PFAS. In hoeverre neemt het college dit mee vanuit gezondheidsperspectief? En een ander aspect waar wij nog benieuwd naar zijn is de impact van medicijnresten in het water. Deze zijn soms lastig te verwijderen en vaak schadelijk. In hoeverre heeft het college hier zicht op? En wordt dit ook meegenomen bij het werken aan een gezondere leefomgeving en gezond drinken?

Fijn dat in de nota is benoemd dat toenemende problemen op het gebied van klimaat en biodiversiteit de volksgezondheid raken via bijvoorbeeld hittestress en andere risico’s van extreem weer. En dat dat effect heeft op de mentale gezondheid door zorgen om het klimaat en de ’voortbestaanszekerheid’ op onze planeet. Is de wethouder het met ons eens dat het centrale thema dan niet alleen bestaanszekerheid, maar ook voortbestaanszekerheid zou moeten zijn? Ook missen we een actiepunt op klimaatstress. Hierop heb ik recent een motie ingediend en ik ben dan ook heel benieuwd hoe dit punt verder gaat terugkomen, bijvoorbeeld in een uitvoeringsprogramma?

Dan roken. Fijn dat het college van plan is om bij het Rijk aan te kloppen over de mogelijkheden voor het beperken van verkooppunten voor tabak en ook ongezonde voeding. Naast verkooppunten en het zelf roken is meeroken ook een groot probleem. Wij zijn benieuwd of het college van plan is naast bushokjes en sportvelden andere plekken rookvrij te maken. Bijvoorbeeld groengebieden waar bovendien ook kans op brand door sigarettenpeuken ontstaat in een droge periode. Wat denkt de wethouder daarvan?

Tot slot, over die verdere uitwerking van deze nota. Graag krijgt mijn fractie een beter beeld daarvan. Het is onduidelijk wat er nou echt uitgevoerd gaat worden. Dit sluit ook aan bij de vraag van het CDA over de ambitie. En kan de wethouder aangeven in hoeverre de raad nog betrokken gaat worden? De uitvoeringsprogramma’s vallen onder de collegebevoegdheid, maar ik kan me voorstellen dat we die als raad ook nog te zien willen krijgen. Het is positief dat er domeinoverstijgend gedacht wordt en dat andere afdelingen worden betrokken, maar - en dat werd net ook al benoemd door het CDA - mijn fractie vraagt zich af in hoeverre dat goed van de grond gaat komen. Hoe gaat de wethouder hier zorg voor dragen?