Commis­sie­bij­drage Geza­men­lijke behan­deling van de Raads­voor­stellen Visie klimaat­adap­tatie en de Visie Water en Riolering Utrecht en Programma Water en Riolering

VISIE KLIMAATADAPTATIE

We zijn blij dat er een voorstel ligt. Het is makkelijk om te denken: mooi, wij zijn een van de eerste gemeenten met een visie, we steken die complimenten in onze zak en leunen nog eens lekker achterover. Maar helaas, we leven in een klimaatcrisis en met alleen deze visie komen we daar niet bovenop. We moeten ten eerste meer doen om opwarming tegen te gaan.

In deze visie zijn de conclusies uit het laatste IPCC rapport (6e ipcc rapport uit augustus 2021) nog niet meegenomen, want die was er nog niet toen de visie werd geschreven. Deze visie is gebaseerd op klimaatscenario's uit 2014. En het spijt mij dat dit zo is, maar de nieuwe onderzoeken concluderen helaas dat de klimaatcrisis nog veel sneller voortdendert dan eerder werd gedacht.

Inbreng RIB-insprekers
Er zijn tijdens de RIB afgelopen dinsdag door diverse insprekers goede suggesties gedaan. De wethouder was daar ook bij aanwezig. Het ging bijvoorbeeld over

• het verhogen van de ambitie voor het opvangen van hemelwater: de capaciteit van waterberging op eigen terrein, om zo bij piekbuien het riool en de Vecht te ontlasten.
• En het ging over het nog meer betrekken en stimuleren van inwoners, ik noem zelfbeheergroepen
• en over interventies in bestaande wijken en niet alleen bij nieuwbouw.

De wethouder heeft al die suggesties dinsdag ook gehoord en ik wil bij deze een toelichting vragen wat hij op deze onderwerpen kan doen.

En als Partij voor de Dieren hebben we zelf ook nog wel wat mee te geven.

Tussendoelen
Het einddoel van de visie is dat Utrecht in 2050 is aangepast aan het veranderend klimaat. Daarbij zijn echt tussendoelen nodig, want 2050 is te laat. Die tussendoelen staan niet in de visie. Vraag aan de wethouder: kunnen die nog geformuleerd worden, en wanneer dan? En dan wil de raad daarover natuurlijk ook geïnformeerd worden. Kan hij toezeggen om dat bijvoorbeeld binnen een jaar na vaststellen van de visie alsnog voor te leggen aan de raad?

Biodiversiteit
Niet alleen mensen, maar ook dieren in de stad gaan het steeds moeilijker krijgen door de gevolgen van klimaatverandering.

Hoewel er weinig bekend is laten eerste onderzoeken zien dat de biodiversiteit ernstig onder druk staat door klimaatverandering. Als we zo doorgaan zijn er in 2050 geen egels meer Utrecht, om maar een voorbeeld te noemen.

Als Partij voor de Dieren missen we het handelingsperpectief in deze visie. Dat de gevolgen van klimaatverandering voor biodiversiteit onderzocht en gemonitord moeten worden snappen we. Maar de vraag blijft open staan: en dan?

Aan de wethouder in elk geval de toezegging vragen om een jaar nadat deze visie door de raad is vastgesteld de raad te informeren over de uitwerkingsagenda biodiversiteit, de risico’s die in beeld zijn en de maatregelen die het college op het oog heeft.

Faciliteren van bewoners
In het kader van zelfbeheer en de vroegere wijkmilieupunten heb ik in deze commissie (of eigenlijk in S&R), al vaker gevraagd naar het dichtbij faciliteren en informeren van bewoners. Utrecht Natuurlijk heeft een mooi aanbod waar mensen bij de steedes tuingereedschap kunnen lenen en terechtkunnen met vragen over het onderhoud van tuinen of het aanleggen van groene daken. Maar zij hebben in de hele stad 5 locaties en men gaat nu eenmaal niet een kwartier fietsen voor deze diensten. De Partij voor de Dieren wil dat dit veel laagdrempeliger wordt. Kan de wethouder toezeggen om met een voorstel te komen om deze diensten op veel meer plekken in de stad beschikbaar te maken?

Losse vragen n.a.v. de visie:

• Uitbouw in tuinen Ik stelde hier eerder dit jaar vragen over (2021, nr. 225). Het college gaf daarin aan niet te willen beginnen aan een meld- of vergunningplicht hiervoor. Maar gezien deze visie, is de wethouder het ermee eens dat dit misschien toch een goede maatregel is om tuinen klimaatadaptief te houden? Graag een reactie?
• In de prioriteitenladder is een categorie: “niet urgent”, wij maken ons zorgen dat die categorie tot onacceptabel uitstellen leidt. Vraag aan de wethouder: is het niet zinvol om ook aan die categorie toe te voegen dat er dan wel niet direct, maar wel binnen een periode van bijvoorbeeld twee jaar actie ondernomen wordt?

Afsluitend
Deze visie gaat alleen over adaptatie. Terwijl het tegengaan van klimaatverandering veel belangrijker is. Utrecht moet veel meer doen om klimaatverandering tegen te gaan. In het beleidsveld openbare ruimte bijvoorbeeld door behoud en toevoegen van veel meer bomen, maar ook in alle andere beleidsterreinen.

VISIE WATER EN RIOLERING UTRECHT EN PROGRAMMA WATER EN RIOLERING

Financiering
Wij steunen de keuze te gaan zoeken naar een andere systematiek voor de rioolheffing waarbij kosten eerlijker verdeeld worden en het principe "de vervuiler betaalt" richtinggevend is.

Het lijkt ons onvermijdelijk dat de kosten voor iedereen zullen stijgen, gezien de gevolgen van klimaatverandering meer zullen gaan eisen van riolering en waterberging en meer tot druk op het onderhoud van oppervlaktewater, watergangen en oevers leiden.

Juist voor onderhoud aan oppervlakte water, waaronder ook maaien, baggeren en onderhoud van oevers valt, vraag ik hier aandacht. Dit kan een stuk natuurvriendelijker, maar helaas is natuurvriendelijker vaak ook duurder. Kan de wethouder toezeggen dat biodiversiteit uitgangspunt zal zijn bij keuzes met betrekking tot onderhoud en met betrekking tot bepalen van de hoogte van de rioolheffing?

Met betrekking tot biodiversiteit viel ons ook op (p.47), dat het verwijderen van bosstruweel op oevers van watergangen overwogen wordt als middel om schaduw weg te nemen en daarmee de waterkwaliteit te verbeteren. Deelt de wethouder onze zorg dat zo de biodiversiteit op land te lijden gaat hebben voor de biodiversiteit in het water? Het lijkt ons niet wenselijk om met deze reden groen te verwijderen. Vraag: hoe maakt het college deze keuze?

En over die rioolheffing: in deze visie staat dat eenpersoonshuishoudens net zoveel rioolheffing betalen als grote gezinnen. Terwijl die minder afvalwater produceren. Lijkt ons logisch dat de vervuiler betaalt. Voor de afvalstoffenheffing is dit inmiddels geregeld. Kan de wethouder toezeggen dit bij de volgende programmabegroting ook voor rioolheffing te differentiëren?

Dieren en ecologie
Er zijn duikers waar vogeltjes en amfibieën in vallen en vervolgens, als de dierenambulance niet op tijd genoeg is om ze te redden, dit niet overleven. Hetzelfde geldt voor padden die in putten en kolken terechtkomen. In deze visie wordt er juist voor gekozen duikers niet helemaal onder water aan te leggen, terwijl het juist die duikers zijn waar vaak dieren in nood worden aangetroffen door de Dierenambulance. Duikers moeten echt veilig zijn voor kleine watervogels en voor reptielen en amfibieën. Wat gaat het college doen om deze constructies dusdanig aan te passen dat dierveiligheid gegarandeerd is?

Ook riooloverstorten bij heftige regenval leveren ontzettend veel vervuiling, zieke en dode dieren op. En mogen daarom eigenlijk helemaal niet meer voorkomen. Wat gaat het college daarvoor doen?

Amerikaanse rivierkreeften: er gaat gelukkig niet actief ingezet worden op het doodmaken van deze dieren. Maar het ontbreekt wel aan een beter alternatief. Kan het college toezeggen in te zetten op maatregelen om de biodiversiteit te vergroten, zodat de kreeften meer natuurlijke vijanden krijgen (vogels zoals futen en meerkoeten en vissen zoals baars, paling en pos)?

• In 2014 werd met HDSR afgesproken om overal minimaal de waterkwaliteit zichtbaar te realiseren. Maar bij niveau Zichtbaar kunnen nog steeds waterdieren lijden onder vervuiling, ook al gaan ze dan misschien niet dood. Vorig jaar is al afgesproken om "waar mogelijk" een hogere doelstelling na te streven. Maar ongeveer 1/3 van het Utrechtse oppervlaktewater voldoet nog niet eens aan deze doelstellingen. Dit is echt te weinig en er is dan ook een beleidskeuze toegevoegd (p.46) om de ecologische doelstellingen te verhogen, maar die hebben als streefdatum 2027. Waarom kiest het college niet voor waterkwaliteitsnorm ‘Natuurlijk’ of ‘Levendig’? En dan niet over 6 jaar, maar volgend jaar. Graag een reactie.