Commis­sie­bij­drage Spoed­debat politie inzet bij Pro-palestina demon­straties Univer­siteit Utrecht

Voorzitter, ik wil allereerst stilstaan bij het verdriet en de onmacht die gevoeld wordt door zoveel mensen in onze stad over de situatie in Gaza. Ook ik voel me hopeloos. Dat nu zelfs Rafah, de laatste relatief veilige plek, is binnengevallen door het Israëlische leger stemt moedeloos en boos. Want welke kant kunnen al die mensen nog op? Al die Palestijnen die rouwen om geliefden, die hun thuis zien branden, die verhongeren, die in leven proberen te blijven tussen de bommen en de kogels. Ik vind het belangrijk om dit te benoemen want ik deel de gevoelens die zoveel studenten en anderen – ook vandaag weer bij de universiteit en ook hier bij het stadhuis - op de been brengt. De Partij voor de Dieren staat pal achter en naast de demonstranten die hier op vreedzame manier aandacht voor vragen.

Ongeacht waar men aandacht voor vraagt, demonstreren is een recht. Een recht waarmee zorgvuldig om moet worden gaan en dat verdedigd dient te worden. Mijn fractie veroordeelt de manier waarop (op 7, 8 en 15 mei) de beëindiging van de demonstraties bij de UU is verlopen. Het demonstratierecht staat onder druk en daar maken wij ons ernstig zorgen over.

Wij wijzen de manier waarop demonstranten met geweld zijn behandeld door politie en ME af. Naar ons beeld is de inzet disproportioneel geweest. Het heeft niet de-escalerend gewerkt, maar juist in tegenovergestelde richting. Waarom heeft de burgemeester de keuzes gemaakt die zij heeft gemaakt en hoe gaat zij ervoor zorgen dat in de toekomst het gebruik van geweld door politie tegen vreedzame demonstranten voorkomen wordt? Graag een reactie.

Want van geweld was overduidelijk sprake. En wat mijn fractie veel zorgen baart is dat de informatie vanuit politie en het college en de eigen waarnemingen en verklaringen van demonstranten botsen. Die verklaringen en waarnemingen liegen er niet om. Demonstranten voelden zich vernederd en uitgelachen door politie. Zij hebben zowel fysiek en mentaal leed overgehouden aan het deelnemen aan een demonstratie. Er is aan haren getrokken, er zijn pijnprikkels gebruikt en medische hulp is belemmerd. Er is geslagen met wapenstokken en gespoten met pepperspray. Dat schrikt demonstranten af, het werkt beangstigend en schaadt bovendien het vertrouwen in politie. De politie stelt ondertussen dat het allemaal wel meevalt. Is de burgemeester bekend met deze tegenstrijdigheid van verklaringen en waarnemingen en deelt zij dat dit zorgwekkend is? Wordt dit geëvalueerd binnen de driehoek? Worden daarin ook demonstranten en Amnesty International gehoord? En mogen wij de uitkomsten daarvan ontvangen?

De aanwezigheid van pers, waarnemers en medische hulp bij demonstraties is van groot belang voor zowel het ervaren gevoel van veiligheid van demonstranten als het bewaken van het recht van deze demonstranten om te doen wat ze doen. Mijn fractie is geschrokken van de onwetendheid en tegenwerking door politie bij het toelaten van waarnemers vanuit deze raad. Ook medische hulp werd belemmerd. Dat kan toch niet de bedoeling zijn? Deelt de burgemeester dit en hoe gaat zij borgen dat waarnemers, pers en medische hulp nooit toegang wordt ontzegd of worden belemmerd in het uitvoeren van hun werk?

Ook het contact tussen demonstranten en de politie liep mis. Zonder contact met demonstranten is het wel heel lastig om beeld te hebben bij de intentie van demonstranten. En die intentie is van groot belang, zo onderstreept Amnesty International. Op 7 en 8 mei was er geen verbindingsteam aanwezig. Hoe kan dat? En hoe heeft dit beslissingen vanuit de driehoek beïnvloed? Ik hoor het graag van de burgemeester.

Bij het inzetten van ME werd op 15 mei aan onze waarnemer medegedeeld dat de politie niets meer voor aanwezigen kon betekenen en dat ze er "op eigen risico" zou zijn. Dit soort taal schrikt af en ondermijnt de positie van een waarnemer. Bovendien is er bij ME-inzet ook geen sprake meer van aanwezigheid van een verbindingsteam om in contact te blijven met demonstranten. Hoe duidt de burgemeester dit? Is zij het met mijn fractie eens dat ME-inzet bij demonstranten beangstigend en intimiderend overkomt, en dat dit kan worden geïnterpreteerd als escalatie? Wordt dit ook meegenomen bij de afweging over het inzetten van ME? Zo nee, waarom niet?

Tot slot - en DENK sprak zich hier ook al over uit, waarvoor dank - het enige positieve dat wij kunnen benoemen aan het politieoptreden rond deze demonstraties is dat er geen dieren zijn ingezet. Wat ons betreft blijft dat zo. Graag een toezegging.