Schrif­te­lijke vragen Biomas­sa­cen­trale aan de Isoto­penweg

Indiendatum: 13 mrt. 2025
Antwoorddatum: 10 apr. 2025

Schriftelijke vragen 37/2025

De Partij voor de Dieren dacht dat het allang een gelopen race was en dat de asfaltcentrale aan de Isotopenweg gestookt zou worden met biomassa. Het stoken op biomassa vinden wij als Partij voor de Dieren ongewenst en niet duurzaam. Via Motie 105/2021 ‘Nieuwe Biomassacentrales zijn niet wenselijk heeft de raad uitgesproken geen nieuwe biomassacentrales in Utrecht meer te willen. Via ‘Officiële Bekendmakingen’ zagen we recent dat in december 2024 een omgevingsvergunning is aangevraagd voor de bouw van de biomassa-asfaltcentrale aan de Isotopenweg. Eerder is door de gemeente Utrecht een oprichtingsvergunning (2016) en een verandervergunning (2020) afgegeven, maar tot op heden is niet begonnen met de bouw. Kennelijk zijn er nu wel plannen om met de bouw aan de slag te gaan. De voornaamste energiebron zal biomassa zijn: 12.000 ton biomassa per jaar. Wij hebben hierover de volgende vragen:

1. Het is best vreemd dat er nu opnieuw een aanvraag wordt gedaan bij de Gemeente Utrecht voor de bouw van de asfaltcentrale. De bouw was toch al vergund? Waarom nu opnieuw een aanvraag?

Antwoord: in 2016 is voor het eerst een vergunning verleend voor een asfaltcentrale op Lage Weide. Dit betrof een gasgestookte centrale. Vanwege de wens van de initiatiefnemers om te verduurzamen is vervolgens een (veranderings)vergunning aangevraagd voor een biomassagestookte centrale en die vergunning is in 2020 verleend. In de periode daarna is het ontwerp van de centrale geoptimaliseerd en omdat de optimalisaties niet helemaal binnen de vergunning vielen is op onderdelen van deze vergunning nu een wijziging aangevraagd. Op 1 mei 2024 is een veranderingsvergunning voor het onderdeel milieu verleend. Nu is een veranderingsvergunning aangevraagd voor het onderdeel bouw.

Dit is nodig, omdat sinds de (gewijzigde) bouwvergunning uit 2020, meerdere onderdelen opnieuw ontworpen zijn, en derhalve opnieuw getoetst moeten worden (zoals constructie, brandveiligheid). Het is niet ongebruikelijk dat grote projecten lang lopen, verschillende optimalisaties ondergaan en daardoor in een later stadium de vergunningen aangepast moeten worden. Het gaat bij deze vergunningaanvraag dus over het onderdeel “bouw” en niet over het onderdeel “milieu”, waarop de navolgende vragen vooral betrekking hebben. Daarom maakt het college bij de beoordeling van de vergunningaanvraag niet opnieuw een afweging op de milieueffecten van de biomassagestookte asfaltcentrale.

2. De bouw gaat gepaard met stikstofuitstoot en de aanvrager is een PAS-melder. Welke rol speelt dit feit – en sowieso het feit dat stikstof uitgestoten gaat worden – bij de aanvraag van deze omgevingsvergunning?

Antwoord: bij deze vergunningaanvraag voor bouwen speelt stikstofuitstoot geen rol. Als de wijzigingen in het project wel zouden leiden tot meer stikstofuitstoot dan reeds vergund, dan zou de initiatiefnemer zich moeten richten tot de provincie, die voor dit deel van de omgevingsvergunning bevoegd gezag is. Bij de vergunning in 2020 had de gemeente als bevoegd gezag bij deze bij deze beoordeling nog een rol, vanwege de zogenaamde “aanhaakplicht”. De aanhaakplicht is de plicht om, bij de beslissing op een vergunningaanvraag, de stikstofuitstoot mee te nemen (en hier advies over inwinnen bij de provincie Utrecht). De recente vergunningaanvraag is ingediend onder de Omgevingswet, waardoor deze aanhaakplicht niet meer van toepassing is. Nu is het de plicht van de initiatiefnemer (ACLW) om over de stikstofuitstoot in overleg te treden met de provincie Utrecht en zo nodig toestemming te vragen aan de provincie voor de stikstofuitstoot (omgevingsververgunning natuur). De gemeente is geen bevoegd gezag voor deze toestemming. Aangezien er geen vergunning is aangevraagd bij de provincie, gaan wij ervanuit dat er geen sprake is van een hogere stikstofuitstoot dan reeds vergund.

3. In de vergunning van de Provincie Utrecht uit 2018 staat dat intrekking van de Wnb- vergunning mogelijk is als de werkzaamheden niet binnen twee jaar zijn gerealiseerd. De werkzaamheden zijn niet gestart en voor zover wij begrijpen is de natuurvergunning niet ingetrokken. Moet er nu een nieuwe natuurvergunning afgegeven worden en zo ja, kan de gemeente hier bezwaar tegen aantekenen? Zo nee, hoe zit het dan?

Antwoord: zoals aangegeven in antwoord 2 is de gemeente is geen bevoegd gezag voor de Wnb-vergunning of, onder de Omgevingswet, een omgevingsvergunning voor het onderdeel natuur. Het is aan de provincie om te beoordelen of de vergunning ingetrokken wordt en/of dat er een nieuwe natuurvergunning nodig is. Het lijkt er niet op dat dat het geval gaat zijn. Mocht de provincie toch een nieuwe vergunning afgeven, dan kan eenieder daar bezwaar tegen aantekenen.

4. Waarom is eigenlijk een natuurvergunning nodig? Wat zijn de (negatieve) gevolgen van de komst van de asfaltcentrale op biomassa voor de natuur?

Antwoord: Het is aan de provincie om te beoordelen of voor het gewijzigde project een (natuur)vergunning nodig is op grond van de Omgevingswet (Ow), aanvullend op de reeds verstrekte toestemming op grond van de Wet natuurbescherming. In de aanvraag om omgevingsvergunning voor bouwen die wij hebben ontvangen zien wij geen aanleiding om te veronderstellen dat de stikstofuitstoot groter gaat zijn dan reeds vergund.

5. Verbranding gaat gepaard met uitstoot, wat niet altijd gezond is. Houtstook in de stad wordt niet voor niets aan banden gelegd. Hoe worden de risico’s voor de gezondheid van omwonenden en passanten, zowel mens als dier, van deze biomassacentrale opgevangen en opgelost?

Antwoord: Zoals we ook al aangaven in de raadsbrief Ontwerpvergunning biomassa gestookte asfaltcentrale Lage Weide van 9 januari 2020, leidt de keuze voor biomassa als brandstof voor de asfaltcentrale tot ongeveer een drie keer zo hoge uitstoot van stikstofoxiden, maar niet of nauwelijks tot een hogere uitstoot van fijnstof. Fijn stof komt namelijk ook vrij bij aardgasgestookte asfaltcentrales en wordt grotendeels afgevangen met een cycloon en een filter. Zowel de uitstoot van stikstof, fijn stof en geuroverlast veroorzakende stoffen valt binnen de wettelijke normen en is daarom in 2020 vergund. De uitstoot past binnen de normen, omdat gebruik gemaakt wordt van een thermische naverbrander (voor verwijdering van geurstoffen) luchtreinigende technieken voor verwijdering van NOx en fijn stof. Deze technieken zijn alleen toepasbaar bij grootschalige industriële installaties en niet bij kleinschalige particuliere houtstook. Omdat particuliere houtstook niet op een schone(re) manier kan, hebben we dat nu (deels) verboden in onze gemeente.

6. In hoeverre zijn er afspraken gemaakt over wat voor soort biomassa gebruikt wordt, waar de biomassa vandaan komt en hoe de biomassa van die locatie naar de Isotopenweg gebracht wordt? En wat zijn die afspraken dan?

Antwoord: In de Omgevingsvergunning is het volgende opgenomen:
a. Er mag uitsluitend schone biomassa c.q. productiehout als brandstof worden ingezet dat aantoonbaar afkomstig is uit duurzaam beheerde bossen en voldoet aan:

1. NTA 8003 en
2. NTA 8080 of vergelijkbaar certificeringsschema

b. Er moet periodiek (minimaal eens per kwartaal) en op aanvraag over de herkomst van de schone biomassa worden gerapporteerd aan de Regionale Uitvoeringsdienst RUD t.a.v. het team handhaving bedrijven, Postbus 85242, 3508 AE Utrecht. Er zijn geen afspraken gemaakt over de wijze van transport van de biomassa.

7. We lezen dat er “hoofdzakelijk” op biomassa gestookt gaat worden. Wat zijn de andere bronnen van energie?

Antwoord: bij gebruik van biomassa is er altijd een kleine hoeveelheid gas nodig voor de opstart van de centrale.

8. De raad vindt de komst van een nieuwe biomassacentrale onwenselijk. In hoeverre kan deze biomassacentrale beschouwd worden als een nieuwe centrale?

Antwoord: De vergunningaanvraag gaat niet over een biomassacentrale, maar over een nieuwe biomassa gestookte asfaltcentrale. Asfaltproductie is het doel en niet energieopwekking. De visie van de gemeente gaat over de inzet van biomassa voor energieopwekking. Dit betreft geen energieopwekking. Het gaat om de afweging of de benodigde energie voor de asfaltproductie wordt gehaald uit biomassa of uit aardgas. Deze afweging is gemaakt bij de vergunningverlening in 2020 en ligt bij de nu aangevraagd (bouw)vergunning niet opnieuw voor. In juridische zin is er dus sprake van een bestaande vergunde situatie.

9. Is het college bereid om zich bij de aanvrager van de vergunning uit te spreken tegen de komst van de biomassacentrale? Zo nee, waarom niet?

Antwoord: Nee. Wij staan achter de keuze van de initiatiefnemers, omdat biomassa de minst wenselijke vorm van duurzame energie is, maar nog altijd te verkiezen boven aardgas mits onder voorwaarden zoals ook in de raadsbrief Visie biomassagebruik Utrecht aangegeven. Deze voorwaarden zijn verankerd in de omgevingsvergunning. Er is maar één alternatief voor biomassa of aardgas en dat is waterstof. De infrastructuur om de voor deze centrale benodigde waterstof aan te voeren is nog niet aanwezig en waterstof is veel duurder dan biomassa. Om deze redenen is het niet redelijk om te eisen dat de asfaltcentrale met waterstof wordt gestookt.

10 Ziet het college mogelijkheden – bijvoorbeeld gezien het feit dat er geen opvolging is gegeven aan eerdere vergunningen – om deze omgevingsvergunning te weigeren? En als er mogelijkheden zijn: gaat zij die dan ook daadwerkelijk weigeren? Zo nee, waarom niet?

Antwoord: Elke aanvraag voor bouwen wordt in behandeling genomen en vervolgens getoetst aan de wettelijke eisen (bijvoorbeeld op het gebied van veiligheid) en lokale eisen (bijvoorbeeld het door uw raad vastgestelde Omgevingsplan Utrecht). Als een aanvraag voldoet aan deze wettelijke en lokale eisen, dan zijn wij, op basis van de Omgevingswet, verplicht om de gevraagde vergunning te verlenen. De beoordelingsprocedure van de ingediende vergunningaanvraag loopt nog, dus op dit moment kunnen wij niet aangeven of we deze vergunning (voor bouwen) gaan verstrekken. Er bestaat een mogelijkheid om vergunningen, waaraan lange tijd geen opvolging wordt gegeven, ongeldig te verklaren, bijvoorbeeld als ze niet meer passen binnen wettelijke of lokale eisen. Dat is hier niet aan de orde.

Maarten van Heuven, Partij voor de Dieren