Schrif­te­lijke vragen Bomenkap aan de Volkerak­straat?

Indiendatum: 24 okt. 2022
Antwoorddatum: 7 dec. 2022

Schriftelijke vragen 179/2022

Omwonenden van de Volkerakstraat in de Rivierenwijk ontvingen afgelopen juni een wijkbericht over acht te kappen bomen. Volgens het bericht gaat het om drie bomen van ongeveer 100 jaar oud, en vijf bomen van ongeveer 40 jaar oud. De bomen zouden te groot zijn geworden voor de locatie, en er zou sprake zijn van wortelopdruk (het opdrukken van de bestrating veroorzaakt door de wortels). Hierdoor zou de verharding omhoogkomen, en enkele bomen zouden scheef staan. Volgens het wijkbericht zouden de bomen worden gekapt en zouden er nieuwe bomen worden geplant op dezelfde locatie.

Eerder had de Partij voor de Dieren echter contact met bezorgde bewoners over vier te kappen bomen aan de Volkerakstraat ter hoogte van de voordeuren op huisnummers 9, 13, 28 en 32. Onze fractie vermoed dat deze vier bomen, onder de acht genoemde bomen in het wijkbericht vallen. We hebben dit ambtelijk nagevraagd, maar na zeer lange tijd wachten kwam er nog steeds geen duidelijkheid. Uit eerdere ambtelijke navraag bleek dat het volgens de gemeente niet nodig was om die vier laatstgenoemde bomen uit veiligheidsoverwegingen te kappen, maar dat ze desondanks niet helemaal gezond zouden zijn vanwege een besmetting met de zwavelzwam. Tegelijkertijd was de wortelopdruk van de bomen volgens de boomtechnisch adviseur dusdanig dat er geen maatregelen meer over zouden zijn om deze overlast te beperken, en dat de bomen waarschijnlijk gekapt zouden moeten worden. Deze bomen zijn opgenomen in het Bomenprogramma 2022.

De gemeente gaf onlangs aan al veel eigen onderzoek te hebben gedaan naar de vier bomen, en uiteindelijk is besloten om een extern onderzoek (Boomeffectanalyse) te laten doen naar hun hoedanigheid. Als ze dan toch gekapt zouden moeten worden, dan zouden de omwonenden daarbij betrokken worden. Maar afgelopen juni ontvingen de bewoners dus een wijkbericht waarin werd medegedeeld dat er 8 bomen aan de Volkerakstraat zouden worden gekapt.

De Partij voor de Dieren heeft hierover de volgende vragen:

Inleidende reactie college:

Voordat we ingaan op de antwoorden schetsen we graag eerst de situatie. In juni 2022 is een wijkbericht verstuurd dat we acht bomen gaan vervangen aan de Volkerakstraat. Op dit wijkbericht zijn vele reacties binnengekomen. Enkele bewoners waren in de veronderstelling dat we de velvergunning al hadden aangevraagd. Dat is niet het geval. We vragen pas een velvergunning aan als het ontwerp voldoende steun heeft. We hebben naar aanleiding van de reacties een extern bureau opdracht gegeven nader onderzoek te doen naar de conditie, toekomstverwachting en ziektes van de bomen en de problemen die ze geven (wortelopdruk). We hebben geconcludeerd dat het doorlopen van de zogenaamde ‘viertrapsraket’ uit het bomenbeleid niet zorgvuldig genoeg gedaan is, waardoor in dit geval te snel conclusies zijn getrokken. De reacties op het wijkbericht hadden uiteraard niet de reden moeten zijn om een nader onderzoek te laten uitvoeren. Dit onderzoek had uitgevoerd moeten voordat het wijkbericht werd verstuurd. Om dit in de toekomst te voorkomen passen we de werkwijze bij onze boomvervangingsprojecten aan door meer tijd te nemen voor onderzoek, voordat we de buurt informeren en tot uitvoering van plannen overgaan.

1. Maken deze vier bomen onderdeel uit van de acht te kappen bomen waarover in het wijkbericht werd gerept? Of gaat het hier om andere bomen?

Deze vier bomen maken inderdaad deel uit van de bomen zoals genoemd in het wijkbericht.

2. Indien het dezelfde bomen betreft: waarom wordt er in het wijkbericht niets meer vermeld over de zwavelzwam? Of is het niet zeker dat hier sprake van is?

Er is bij twee bomen sprake van zwavelzwam. Omdat de zwavelzwam geen rol speelde bij de kapaanvraag is dit ook niet in het wijkbericht opgenomen.

3. Indien het dezelfde bomen betreft en er sprake is van zwavelzwam: waarom wordt er niet voor gekozen om de bomen te laten staan en eventueel te monitoren hoe de zwam zich ontwikkelt?

De aanleiding voor deze kapaanvraag was de wortelopdruk. De aantasting met de zwavelzwam is niet dusdanig dat de bomen uit veiligheidsoverwegingen gekapt moeten worden.

4. Op basis waarvan was de gemeente van plan te beoordelen of alle genoemde bomen wel of niet gekapt moesten worden? De wortelopdruk? Of de gezondheid van de bomen?

Boomwortelopdruk is de reden geweest om de bomen aan te merken voor vervanging. We hebben bij het toepassen van de viertrapsraket uit het bomenbeleid te snel conclusies getrokken, waardoor we uitkwamen bij stap 4 het kappen van bomen.

Toen de Partij voor de Dieren ambtelijk navraag deed en vroeg of er geen andere mogelijkheden zijn om de straat ter plaatse begaanbaar te houden, zoals het verhogen van de stoep of het aanleggen van een trottoir aan de overzijde van de weg waar rolstoelgebruikers e.d. gebruik van kunnen maken, gaf de gemeente aan bezig te zijn om alle mogelijkheden en onmogelijkheden in kaart te brengen wat betreft deze bomen en de oprukkende wortels. Hierbij zou gebruik worden gemaakt van de ‘viertrapsraket’ uit het Bomenbeleidsplan, paragraaf 4.5:

1. opknappen van de verharding

2. technische oplossingen en standplaatsverbetering

3. zoeken naar functieverandering

4. plan van aanpak vellen en herplant

5. Op welke manier zijn stap 1, 2 en 3 doorlopen voor alle genoemde bomen voordat de gemeente uitkwam bij stap 4?

In eerste instantie is de viertrapsraket als volgt doorlopen en waren de conclusies als volgt:
- Stap 1, opknappen van de verharding: Dit is in de afgelopen 10 jaar meerdere keren uitgevoerd. Dit opknappen wordt steeds moeilijker om te doen en helpt niet om wortels in het riool en onder de fundering van de woningen tegen te gaan.
- Stap 2, technische oplossingen en standplaatsverbetering: De boomspiegels van de bomen zijn in het verleden al vergroot en kunnen niet groter worden gemaakt zonder de toegankelijkheid op de stoep te verslechteren.
- Stap 3, zoeken naar functieverandering. De straat is smal. In het verleden zijn al parkeerplaatsen verwijderd om grotere boomspiegels te maken. Verwijderen van de stoep is vanuit toegankelijkheid geen optie.

Omdat de hierboven genoemde conclusies tot reacties vanuit de buurt heeft geleid en we zelf ook constateerden dat we te snel conclusies hadden getrokken, hebben we een boomtechnisch adviesbureau ingeschakeld. Deze hebben onderzocht welke mogelijkheden er zijn (boven- en ondergronds) om de bomen langer in stand te houden en de overlast vanwege boomwortelopdruk te verminderen.

6. Is het college het met de Partij voor de Dieren eens dat wortelopdruk geen reden kan zijn om bomen maar te kappen, en dat de oplossing veel beter gezocht kan worden in herbestrating o.i.d., zeker in het geval van dusdanig oude bomen?

Herbestrating is altijd de eerste oplossing om boomwortelopdruk tegen te gaan. Op het moment dat dit niet meer kan, moet naar andere oplossingen gezocht worden. Uiteraard is kap van bomen in geval van wortelopdruk pas de laatste optie, zoals ook in de viertrapsraket uit het bomenbeleid is vastgelegd.

7. Waarom vindt het college het geoorloofd om bomen die te groot zouden zijn geworden voor hun locatie, te kappen? Is het college het niet met de Partij voor de Dieren eens dat de gemeente Utrecht oudere bomen zou moeten koesteren? Zo nee, waarom niet?

Wij zijn zeker met u eens dat oudere bomen moeten worden gekoesterd. Maar niet in alle gevallen kunnen oudere bomen worden gehandhaafd, hiervoor hanteren we het bomenbeleid.

8. Is het college het met de Partij voor de Dieren eens dat bij zieke bomen in eerste instantie getracht moet worden om de gezondheid van de bomen te verbeteren, en dat kap pas de allerlaatste optie mag zijn, nadat alle andere mogelijkheden zijn uitgeput, zeker als er uit veiligheidsoverwegingen geen reden tot kap is?

Daar zijn we het mee eens. Het kan in voorkomende gevallen echter noodzakelijk zijn, om ziekteoverdracht te voorkomen naar andere bomen, bomen te kappen die ziek zijn, maar nog geen direct veiligheidsrisico vormen. Zoals gezegd was echter ziekte in dit geval niet de reden voor de kapaanvraag.

9. In hoeverre is bij alle genoemde bomen in de Volkerakstraat getracht om de gezondheid van de bomen te verbeteren?

Door regelmatig inspecteren van de bomen houden we de staat bij van de bomen en nemen we maatregelen, zoals vergroting van de groeiplaats en snoeien als dat noodzakelijk is om de bomen zo lang als mogelijk te laten staan.

10.Wat heeft de gemeente uiteindelijk doen besluiten alsnog een extern onderzoek te laten uitvoeren naar de hoedanigheid van de bomen die nu worden onderzocht?

Dat zijn de reacties op het wijkbericht geweest en dat we vinden dat we te snel conclusies hebben getrokken bij stap 2 (technische oplossingen) en stap 3 (zoeken naar functieverandering) van de viertrapsraket. We wilden daarom zeker zijn dat de voorgenomen kap de enige mogelijkheid is om de boomwortelopdruk weg te nemen.

11.Staan alle genoemde bomen op het moment van schrijven wel of niet ingepland voor kap?

12.Indien ze nog ingepland staan voor kap: waarom wacht de gemeente het externe onderzoek niet af?

Antwoord 11 en 12: Op dit moment staan de bomen niet meer ingepland voor kap. De concept aanbevelingen uit het onderzoek geven geen aanleiding meer om op dit moment een velvergunningsprocedure op te starten.

13.Indien de bomen op dit moment niet meer ingepland staan voor kap: hoe kan het dat deze bomen ingepland stonden voor kap terwijl de gemeente zelf niet weet of deze bomen wel (voldoende) iets mankeert? Waarom maakte de gemeente überhaupt de beslissing om bomen te kappen wanneer onduidelijk is hoe het met ze gesteld is?

We hadden meer tijd moeten nemen voor ons eigen onderzoek en het wijkbericht pas moeten versturen als al het onderzoek was uitgevoerd. De klachten over wortels in riolering en wortels onder de fundering bij woningen gaf voldoende aanleiding om te onderzoeken of de bomen voor vervanging in aanmerking komen.

14.In hoeverre zijn de bewoners van de Volkerakstraat betrokken bij de geplande bomenkap, zoals beloofd door de gemeente?

De bewoners worden geïnformeerd over geplande werkzaamheden in de straat, waaronder het kappen van bomen. Ook worden bewoners betrokken in de verder planvorming bij de boomsoortkeuze ter vervanging van gekapte bomen. Aangezien de conceptaanbevelingen uit het onderzoek op dit moment geen aanleiding meer geven om de bomen te kappen zullen we de bewoners betrekken bij eventueel andere maatregelen om wortelopdruk te verminderen of weg te nemen. We denken dan aan meedenken over de wijze van vergroten van de plantvakken en de invulling van de vergrote plantvakken.

15.Wat is de uiteindelijke conclusie van het Boomeffectanalyse-rapport? Wordt er aanbevolen wel of niet te kappen? En in hoeverre zal de aanbeveling opgevolgd worden?

De concept aanbevelingen van het onderzoek geven op dit moment geen aanleiding meer om de bomen te kappen. Voorgesteld wordt om de wortelopdruk te verminderen of weg te nemen door vergroten van de plantvakken waarin de bomen nu staan. We zullen de aanbevelingen met bewoners bespreken en kijken hoe we hier een gedragen invulling aan kunnen geven.

Lisanne Snippe, Partij voor de Dieren