Schrif­te­lijke vragen Corona en finan­ciële problemen II

Indiendatum: 31 mrt. 2020
Antwoorddatum: 3 apr. 2020

Schriftelijke vragen nav coronacrisis, geen volgnummer

Bedankt voor de eerdere beantwoording van de vragen. Goed om te horen dat het gemeente al verschillende maatregelen heeft genomen om mensen in een financieel kwetsbare positie te ondersteunen in deze lastige tijd. Het is positief dat de bijstand voor zelfstandigen versneld is opengesteld en incasso’s en huisuitzettingen worden opgeschort. Wel hebben de fracties van PvdA, PvdD, GroenLinks, D66, S&S, DENK, CU en SP nog enkele aanvullende vragen over maatregelen die ten tijden van deze crisis genomen kunnen worden:

1. Naast zelfstandigen zijn er ook andere Utrechters die hun inkomen verliezen. Vaak mensen met een onzeker contract (nuluren/uitzendwerk/min-max-contract etc). Hun terugval is de bijstand. Informeel hoorden wij dat de gemeente is gestopt met de wachttijd. Zijn er nog andere voorwaarden die tijdelijk versimpeld kunnen worden? Hoe kijkt het college aan tegen het voorbeeld uit Rotterdam waar het specifiek voor jongeren is versneld? En wordt de toegankelijke(re) bijstand ook naar buiten gecommuniceerd?

Zie hieronder

2. Kan het college meer generiek een brief sturen aan alle bijstandgerechtigden waarin wordt aangegeven wat de gemeente nog wél en niet van hen verwacht in het kader van de continuering van de uitkering? Hierbij kan worden aangegeven op welke wijze zij een beroep op hulp kunnen doen als er zich (on)verwacht financiële problemen voordoen.

Zie hieronder

3. Lokale belastingen zijn inmiddels al verzonden en gelukkig wordt er voorlopig niet overgegaan tot invordering. Veel mensen zullen dit echter niet weten. Is een verlenging van de termijn om te betalen mogelijk, wat duidelijk naar mensen gecommuniceerd kan worden? Zo nee, hoe wordt het niet invorderen gecommuniceerd aan bewoners?

Zie hieronder

4. Veel Utrechters betalen via de U-polis of een andere polis nog altijd een eigen risico. Kan het college toezeggen om te kijken welke mogelijkheden er zijn om voor bijstands-gerechtigden het gehele eigen risico te vergoeden bij een Corona opname (bijvoorbeeld via de Bijzondere Bijstand)?

Zie hieronder

5. De gemeente staat in contact met de (dieren)voedselbanken en geeft aan bij te springen indien nodig. Er moet voorkomen worden dat dit pas gebeurt wanneer er problemen ontstaan. Wat wordt nu al gedaan in samenwerking met de voedselbanken om dit voor te zijn? Zelf denken wij aan financiële steun (bijv. een borgstelling a la Stichtse Vecht), het opzetten van samenwerkingen met supermarkten, et cetera.

Hieronder de reactie van het college in de raadsbrief van 3 april 2020:

Werk en Inkomen
Aangepaste dienstverlening bijstand
De dienstverlening voor jongeren tot 27 jaar is tijdelijk aangepast om hen sneller te kunnen helpen tijdens de Coronacrisis. Gemeenten krijgen van de staatssecretaris van SZW namelijk de ruimte om tijdelijk af te zien van de verplichte zoektermijn van 4 weken voor jongeren die een bijstandsuitkering aanvragen. Nadat een jongere zich heeft gemeld voor een bijstandsaanvraag, wordt direct aan deze jongere een contactpersoon gekoppeld. Daar wachten we dus niet 4 weken mee, zoals normaal. Er vindt dan zo snel mogelijk een telefonisch gesprek plaats tussen deze contactpersoon en de jongere. In dit gesprek wordt gekeken of de jongere eventueel recht heeft op een WW-uitkering en een aanvraag bij het UWV moet indienen. Ook kijken we of er momenteel passende functies zijn zoals bijvoorbeeld in de logistiek, zorg of als vakkenvuller. Als in het gesprek blijkt dat er bijzondere omstandigheden spelen, wordt een maatwerkoplossing getroffen.

Personen die na tijdelijk werk opnieuw een aanvraag willen doen, kunnen een verkorte aanvraag indienen of worden doorverwezen naar het UWV als zij voldoende WW-rechten hebben opgebouwd. Veel dienstverlening vanuit Werk en Inkomen gaat via telefonisch contact. Medewerkers geven daarbij uitleg over bijvoorbeeld een doorverwijzing naar het UWV voor een WW-uitkering. Zij bespreken met de aanvrager welke relevante informatie ontbreekt en maken afspraken over het alsnog aanleveren daarvan. Ze hanteren daarbij langere termijnen en zullen daarom vaker voorschotten verstrekken. Als er bijzondere omstandigheden spelen, zoeken we naar maatwerkoplossingen. De ervaringen in de eerste weken met deze vorm van persoonlijk dienstverlening zijn goed.

Daklozen en kwetsbare jongeren op straat kunnen tijdelijk zonder gevolgen voor de bijstandsuitkering op een adres logeren. Hiermee willen we bereiken dat zoveel mogelijk personen onderdak vinden en de kans op besmetting met het coronavirus beperken. De kostendelersnorm wordt in deze logeerperiode niet toegepast op de uitkering van deze dakloze of jongere en de eventuele uitkering van de hoofdbewoner. Communicatie over de tijdelijke maatregelen gaat vooral via telefonisch contact. Algemene informatie is te vinden op de speciale pagina op de website van de gemeente Utrecht. Het sturen van een algemene brief aan alle bijstandsgerechtigden vraagt een grote tijdsinvestering en brengt als risico
mee dat informatie snel verouderd is. Overigens voegen wij vanaf heden wel bij elke WenI-brief een standaard bijlage toe. Daarin staat dat we tijdelijk coulant zijn bij het opvragen van stukken en nakomen van verplichtingen op basis van de Participatiewet.

Zelfstandig ondernemers
De Utrechtse gedupeerde ondernemers (waaronder zzp-ers) weten de gemeente goed te vinden voor steun in de kosten voor levensonderhoud. Utrecht had als één van de eerste gemeenten het loket online en is sindsdien overstelpt met aanvragen van gedupeerde ondernemers. Er zijn al ruim 9.000 aanvragen binnengekomen voor de Tozo (Tijdelijke overbruggingsregeling zelfstandig ondernemers) uitkering voor levensonderhoud. Om snel voorschotten te kunnen uitkeren brengen we in de eerste twee maanden nog geen
(verwachte) inkomsten in mindering op het voorschot. De eerste honderden voorschotten kunnen daardoor nu al worden uitgekeerd. Zo voorkomen we dat inwoners in acute geldnood komen. Door deze werkwijze lopen we echter wel meer risico dat we achteraf moeten terugvorderen. Dit risico beperken we door de inkomsten die al bij de aanvraag of daarna zijn opgeven in mindering te brengen op het voorschot over de maand mei. Achteraf wordt vastgesteld wat de totale inkomsten waren gedurende de Tozo-periode, van 1 maart tot 1 juni. Dan bepalen we welk deel van de uitkering een gift wordt en welk deel moet worden terugbetaald. Het kabinet heeft aangekondigd dat gemeenten volledig gecompenseerd worden voor de uitkeringen en de uitvoeringskosten. We vragen het Rijk ook om compensatie voor het invorderingsrisico. Het is mogelijk dat de Tozo-regeling nog wordt verlengd.

Budgetbeheer en schuldregelingen
We verwachten dat het inkomen van sommige inwoners met budgetbeheer en/of een schuldregeling in deze periode wegvalt of minder wordt. Bijvoorbeeld werknemers met een nul-urencontract die niet meer worden opgeroepen. We willen voorkomen dat deze kwetsbare groep in (nog grotere) financiële problemen komt. Daarom beëindigen we in deze periode geen schuldregelingen en blijven we leefgeld uitbetalen, ook als er onvoldoende inkomsten zijn. Als we een terugval in inkomen signaleren nemen we direct contact op met de inwoner om te verwijzen naar de juiste regelingen en instanties om voor inkomen te zorgen. Het buurtteam kan hierbij ondersteunen. Als de inwoner in acute broodnood dreigt te komen, staan we een tijdelijk roodstand op de budgetbeheerrekening toe om het leefgeld uit te kunnen betalen, zodat er geld is voor boodschappen. Daarnaast informeren we vaste lasten leveranciers en eventuele schuldeisers over de situatie en de gevolgen voor eerder gemaakte afspraken. Wanneer de situatie genormaliseerd is, zoeken we met de inwoner en zijn schuldeisers naar een oplossing voor eventuele betalingsachterstanden die nu ontstaan.

Invordering lokale belastingen
Zoals we u eerder meldden, gaan we voorlopig niet over tot invorderingsmaatregelen van lokale belastingen. Belastingplichtigen die als gevolg van de corona-maatregelen hun aanslag niet kunnen betalen, kunnen contact opnemen met de BghU. Dat kan via de contactmogelijkheden die op de website van de BghU zijn genoemd. De betalingsmogelijkheden van de lokale heffingen zijn door de BghU verruimd. Afhankelijk van de specifieke situatie van de belastingplichtige kan een (aangepaste) betalingsregeling of uitstel van betaling worden afgesproken. Als de betreffende belastingplichtige een automatische incasso heeft afgegeven voor het betalen van de belastingaanslag dient deze zelf die incasso stop te zetten, omdat de BghU als ontvangende partij dat niet kan. De BghU heeft meer informatie en een Q&A op haar website opgenomen. Wij informeren onze inwoners met een laag inkomen wekelijks via social media over de gevolgen van de coronacrisis voor hen. We melden daarin dat inwoners voor meer informatie terecht kunnen bij de BghU.

Eigen risico zorgverzekering minima
Veel Utrechters betalen via de U-polis of een andere polis nog altijd een eigen risico. We
onderzoeken of er mogelijkheden zijn of komen rondom het vergoeden van het eigen risico bij een ziekenhuisopname. De Bijzondere Bijstand komt hiervoor niet in aanmerking, omdat de zorgverzekering, ondanks het eigen risico, gezien wordt als een passende en toereikende
voorliggende voorziening. Het kabinet heeft inmiddels met Zorgverzekeraars Nederland (ZN) overlegd over het belang van een flexibele houding met betrekking tot het betalen van het eigen risico. ZN wil graag maatwerk bieden en rekening houden met de (veranderde) situatie van de verzekerde. Hiervoor is het wel noodzakelijk dat verzekerden zelf contact opnemen met hun zorgverzekeraar. Daarom informeren we onze inwoners met een laag inkomen dat ze contact moeten opnemen met hun zorgverzekeraar over het eigen risico.

Voedselbanken
De lijnen met de Stichting Voedselbank Utrecht (SVU) en de Dierenvoedselbank zijn heel kort. De SVU geeft aan dat er nog steeds voldoende vrijwilligers zijn om het werk te doen. Ook is er voldoende voedsel, onder andere door acties in de stad (bijvoorbeeld vorige week via FC Utrecht). De Dierenvoedselbank heeft helaas in verband met de veiligheid van vrijwilligers en baasjes moeten besluiten om de uitgifte te pauzeren. Alle klanten hebben wel voldoende dierenvoedsel ontvangen om de komende weken tot begin mei met hun dieren door te komen. We staan in nauw contact met beide voedselbanken of ze het werk kunnen blijven volhouden en of er (financiële) steun nodig is. Dit is nu nog niet het geval.

Rick van der Zweth, PvdA
Maarten van Heuven, Partij voor de Dieren
Julia Kleinrensink, GroenLink
Anne-Marijke Podt, D66
Tessa Sturkenboom, Student & Starter
Mahmut Sungur, DENK
Pim Steenbergen, CU
Ruurt Wiegant, SP