Commis­sie­bij­drage Burger­ini­ti­atief Licht­ver­vuiling

Commissie Stad en Ruimte

Het zal de commissie niet verbazen dat de Partij voor de Dieren het burgerinitiatief tegen lichtvervuiling van harte ondersteunt. Lichtvervuiling is slecht voor de natuur: het verstoort vliegroutes en broedgedrag van dieren als vogels, vleermuizen en nachtvlinders, het beïnvloedt de groeiwijze van planten en kan de biologische dag- en nachtritmes van mensen verstoren. De sterrenhemel is in Utrecht niet of nauwelijks te zien. Niet voor niets roepen 40 natuurbeschermingsorganisaties en de initiatiefnemers tot dit burgerinitiatief op om de nachtelijke duisternis te herstellen, en met name het licht uit te doen in de - overigens schaars aanwezige - groene gebieden die we in Utrecht hebben. Het spreekt voor zich dat we de initiatiefnemers complimenteren met de inhoud van dit burgerinitiatief, maar ook met al de uren die ze hierin gestoken hebben. Niet voor zichzelf, maar voor de dieren, de natuur en de mensen die last hebben van lichtvervuiling. De Partij voor de Dieren is tegen iedere vorm van lichtvervuiling, maar in deze commissie richten we ons op lichtvervuiling in het groen. Na feitelijke vragen die we stelden over de Raadsbrief burgerinitiatief lichthinder werd ons toegezegd dat lichtvervuiling in het volgende groenstructuurplan wordt opgenomen. Dat stond er in de vorige versie niet in, dus we zijn blij met deze toezegging en wachten het nieuwe plan met belangstelling af. Utrecht is wat dat betreft op zich wel op de goede weg. Maar de weg is nog heel lang en dus is een proactiever houding echt noodzakelijk.

We zijn blij dat Utrecht ieder jaar meedoet aan de Nacht van de Nacht door de verlichting uit te doen bij het Stadhuis, het Stadskantoor en de Domtoren, maar lichtvervuiling vindt 365 nachten van het jaar plaats én op veel meer plekken in Utrecht. Vooral in parken, groenstroken en langs watergangen is er teveel lichtvervuiling, terwijl ook het college erkent dat dit niet wenselijk is, én in het Gemeentelijk Verlichtingsplan uit 2008 aangeeft alleen armaturen toe te passen die het juiste licht op de juiste plek brengen en zo lichtvervuiling voorkómt. Maar in bijvoorbeeld het Máximapark staat sinds 2016 verlichting die naar boven uitstraalt, dus 8 jaar nadat het college erkende dat dit niet wenselijk is. Dit zou zo spoedig mogelijk opgepakt worden door het college. VRAAG: Wethouder, wat is de stand van zaken? Indien er nog niets gebeurd is, wil de Partij voor de Dieren dat dit nog in 2017 wordt aangepakt. En bij nieuwe bestellingen worden soms nog steeds armaturen aangeschaft die naar boven uitstralen, terwijl het college zegt dit ook echt niet meer te willen. Ook dit willen we in 2017 gecorrigeerd zien. Het kan niet zo zijn dat bijvoorbeeld de TL-verlichting bij het Amsterdam Rijnkanaal nog minstens 4 jaar gebruikt wordt, zonder dat er aanpassingen aan de armaturen worden gedaan.

De Partij voor de Dieren wil, net als de initiatiefnemers, dat het college proactiever en met meer oog voor dieren en natuur, aan de slag gaat met de vervanging of aanpassing van armaturen. En flexibeler omgaat met de esthetiek van lampen. Soms gaat het uiterlijk van armaturen vóór de dier- en natuurvriendelijkheid daarvan en dat kan natuurlijk niet de bedoeling zijn. In het Gemeentelijk Verlichtingsplan zegt het college dat groot onderhoud vervroegd geïnitieerd moet worden om energie te besparen (pagina 16). Laat dit dan ook gelden voor onderhoud om lichtvervuiling aan te pakken. Nu wordt steeds gezegd dat armaturen alleen worden vervangen bij regulier onderhoud. Een armatuur zou 20-25 jaar meegaan, maar je hoeft deze ook helemaal niet te vervangen om lichtvervuiling aan te pakken. Je kunt ook desnoods zwarte verf gebruiken om te voorkomen dat verlichting nog langer naar boven en de zijkant uitstraalt. Zo moeilijk en bewerkelijk hoeft het allemaal niet te zijn. Creativiteit en welwillendheid spelen hier ook een grote rol.

Wij dringen er bij het college op aan om het belang van dieren, natuur én mensen een veel grotere rol te laten spelen en zo spoedig mogelijk alle armaturen in parken en groengebieden na te lopen en uitstraling naar boven en de zijkant nu écht tegen te gaan en de armaturen aan te passen. En let er extra op dat er nu écht geen armaturen meer worden aangekocht die naar boven en breed naar de zijkant uitstralen. Graag een toezegging van de wethouder dat dit op zeer korte termijn aangepakt gaat worden.

Aanlichting van bomen dient wat ons betreft onmiddellijk uitgezet te worden. In de RIB waren de meeste partijen (iig GroenLinks, CU, CDA, D66) het hiermee eens. De heer Sienot, die naast mij zat, leek geschokt toen hij hoorde dat bomen an sich worden aangelicht. Dit is bijvoorbeeld het geval bij Winkelcentrum Parkwijk. Wij gaan er dan ook vanuit dat D66 de indieners van het burgerinitiatief in ieder geval op dit punt gaat steunen. En GroenLinks en de ChristenUnie natuurlijk ook.

Net als de indieners willen we dat het college met de Voorjaarsnota 2017 met een plan van aanpak komt voor het afschermen van alle bestaande lichtmasten van hemel, groen en water, met als doel om vanaf de komende Nacht van de Nacht op 28 oktober hiermee al volop aan de gang te zijn. Dit gaat maximaal 300.000 euro kosten, verdeeld over 5 tot 10 jaar. Ook al zou je dit bedrag in één jaar uitgeven, dan is dat maar 0,02 procent van de gemeentebegroting van 1,4 miljard euro. Dus daar hoeft het college het niet voor te laten (potje Stedelijke Ontwikkeling). De heer Sienot zei tijdens de RIB “de gemeente heeft het over kosten van aanpassing. Maar er worden zuiniger lampen geïnstalleerd en het uitzetten van lampen is gratis en scheelt dus geld”. Hier sluit de Partij voor de Dieren zich bij aan. College, ga aan de slag met die lichtvervuiling, te beginnen in parken en groengebieden. Update het Gemeentelijk Verlichtingsplan, dat ook alweer bijna 10 jaar oud is, en voer meer onderzoek uit naar het tegengaan van lichtvervuiling in Utrecht in zijn geheel. Nu hebben wij lichtvervuiling door sportparken en door het aanlichten van gebouwen niet besproken (in oktober 2016 overigens wél, bij de behandeling van de Programmabegroting 2017), maar ook dat zijn grote bronnen van lichtvervuiling waar iets aan gedaan kan worden en waar de indieners van het burgerinitiatief ook voor pleiten. Laat de indieners van het burgerinitiatief niet wachten en kom bij de Voorjaarsnota 2017 met een plan van aanpak!