Raads­bij­drage warm­te­visie

De warmtevisie is een mooi onderwerp op deze Dag van de Duurzaamheid. Allereerst, de Partij voor de Dieren is blij dat de warmtevisie veel zinnige dingen zegt. Dat merkten we ook bij de insprekers op de RIB. Maar we maken ons zorgen dat er nu wéér een nieuw visiestuk is terwijl wij echt de urgentie voelen om iets te doen. Het klimaat verandert al en het gas raakt op – we moeten nu aan de slag. Als we in 2030 klimaatneutraal willen zijn, wanneer gaan alle goede punten uit deze visie uitgevoerd worden? Beginnen we morgen, over een jaar, of als de onderzoeken of participatie zijn afgerond? Komt er na deze warmtevisie nog een actieplan of is dit het actieplan?

Dat gezegd hebbende: wij zijn blij dat de mogelijkheden voor aardgas in deze warmtevisie beperkt gaan worden. Het niet meer aanleggen van nieuwe leidingen en het niet meer vervangen van oudere leidingen vinden wij goede opties. We kunnen ons vinden in het voorstel van Warmte030 om onnodige aardgasleidingen niet versneld uit te grond te halen. Wie weet zijn ze nog ergens goed voor - voor groen gas bijvoorbeeld (waarbij wij wèl vinden dat biogas niet afkomstig kan zijn van verbranding van dode dieren of dierlijke bijproducten als mest, zie onze overgenomen motie 114 van dit jaar).

Wat ons betreft is Utrecht al veel eerder dan 2050 aardgasvrij – Groningen wil dat bijvoorbeeld al in 2035 zijn. Minister Kamp, zo staat in de warmtevisie, kondigde op 13 juni 2017 aan dat het rijk ernaar streeft om voor 1 januari 2018 de aansluitplicht mbt gasaansluitingen af te schaffen. In het regeerakkoord van vandaag staat dat “de aansluitplicht van gas wordt vervangen door een warmterecht”. Vraag: wij zijn benieuwd wat dit gaat betekenen voor de Utrechtse nieuwbouw. Vanaf wanneer wordt alle nieuwbouw in Utrecht aardgasvrij? Kan de wethouder toezeggen dit nieuwe beleid in een brief nader uit te werken?

De warmtevisie pleit voor zeer goede isolatie en duurzame warmte in de vorm van lage temperatuur warmteafgifte systemen – daar kunnen we ons helemaal in vinden. (Stadsverwarming, hebben we al vaker gezegd, is geen duurzame alternatief want draait op aardgas en rendement is verre van transparant).

Eerst over isoleren – wat belangrijk is om warmtegebruik te reduceren. Het isoleren van huizen zal niet altijd kunnen gebeuren tegen rendabele kosten lezen we. Het zou jammer zijn als een goede isolatie daarom geen opmars maakt. We hebben even gezocht op internet maar vinden geen lokale subsidieregeling. Vraag: in hoeverre kan en wil de wethouder een gemeentelijke financiële constructie voor inwoners opzetten om isoleren betaalbaarder te maken? Bijvoorbeeld door een fonds of renteloze lening, eventueel in combinatie met verrekening met de lagere energierekening die dit oplevert. (In de grafiek op pagina 4 van de warmtevisie zien we dat de Co2-uitstoot door bedrijven net zo groot is als die van particulieren, warmte en mobiliteit samen. Jammer dat we weinig op dit punt kunnen.)

Als het gaat om de reductie van warmte, mist de Partij voor de Dieren iets essentieels: het besef dat inwoners zelf bepalen hoeveel warmte ze al dan niet gebruiken. De verwarming hoeft niet per se op 22 graden, en hoeft ook niet de hele dag aan te staan. Kan de wethouder in de warmtevisie een passage toevoegen over hoe ze om wil gaan met educatie en eventueel een publiekscampagne? En over hoe de gemeente zelf het goede voorbeeld geeft?

Dan de lage temperatuur warmteafgifte systemen. De Partij voor de Dieren is een groot voorstander van open netten waarbij verschillende vormen van warmte door een buurt of een bewonerscollectief gedeeld kunnen worden. De markt maakt niet zo’n tempo met het mogelijk maken van dit soort netten. Energie-U beveelt aan dat de overheid meer gaat doen dan alleen procesbegeleiding. Twee vragen hierover:

- De Partij voor de Dieren ziet graag dat (de rol van) bewonerscollectieven concreter wordt toegelicht in de warmtevisie. Het college zegt participatie te willen verbeteren, bijvoorbeeld vanuit bewoners en/of lokale energiebedrijven die in een wijk hun eigen warmtenet en warmtebron willen beheren. Dit is een goeie stap, maar kan dit concreter? Is de wethouder bereid om snel met bewonersgroepen en maatschappelijke organisaties een nieuw Utrechts model voor open lage temperatuur netten op te zetten dat eenvoudig door andere buurten overgenomen kan worden?

- Er zijn veel technieken die lage temperatuur warmtenetten mogelijk kunnen maken. Elke techniek heeft zo zijn eigen voor- en nadelen. De Partij voor de Dieren ziet graag dat de gemeente onderzoekt welk soort duurzame energienetten mogelijk zijn in onze gemeente, maar ook hoe ze daadwerkelijk op korte termijn uitgerold kunnen worden. Vraag: Kan de wethouder toezeggen om op korte termijn, bijvoorbeeld voor de voorjaarsnota 2018, met een concreet plan te komen om de ontwikkeling van open warmtenetten te stimuleren, faciliteren en ondersteunen? Kan zij subsidies vrijmaken voor het opstarten van nieuwe netten, en/of de aanschaf van buurtbatterijen?

Overigens: juist omdat de ontwikkelingen waar we over spreken zo nieuw zijn is er nog weinig bekend over de lange termijn gevolgen voor de omgeving. We delen de zorgen over de mogelijke effecten van geothermie op bodem en milieu en benadrukken dat deze effecten zorgvuldig onderzocht moeten worden voordat (op grote schaal) aardwarmtesystemen aangelegd worden. Vraag: deelt de wethouder onze zorgen, en op welke manier draagt de gemeente Utrecht bij aan onderzoek naar deze effecten en mogelijke maatregelen om schadelijke effecten op bodem en milieu tegen te gaan?

Tot slot: In de warmtevisie komen we steeds de woorden “duurzaam, betaalbaar en betrouwbaar” tegen. Er zou een totaalplaatje gemaakt moeten worden waarin alle kosten meegenomen worden. De Partij voor de Dieren vindt dat hier de lange termijn meegenomen moet worden. Als we kijken naar geld, en bepalen wat ‘betaalbaar’ is, moeten we zeker meenemen wat we in de toekomst kwijt zijn aan het opvangen van alle gevolgen van klimaatveranderingen. Beter nu investeren dan later zitten met gebakken peren, denken we. Vraag: is de wethouder bereid om het opvangen van de gevolgen van klimaatverandering mee te nemen in haar huidige financiële analyses met betrekking tot energie en warmte en haar opvatting wat betaalbaar is?