Commis­sie­bij­drage Werk en inkomen Voor­jaarsnota 2014

Ondanks dat Utrecht het laagste werkeloosheidscijfer heeft van de vier grote steden is de werkloosheid het afgelopen jaar wel fors toegenomen. Inmiddels is acht procent van de Utrechters werkzoekend en het einde van de zorgen is niet in zicht.

In Utrecht blijft veel noodzakelijk werk ongedaan, zoals een adequate zorg voor mensen en dieren die daar dringend op aangewezen zijn. Tegelijk is een groot deel van de Utrechtse beroepsbevolking veroordeeld tot een plek achter de geraniums omdat er wel werk is maar geen banen zijn.

Arbeid in Nederland is onbetaalbaar geworden. Als gevolg van massieve loonheffingen die in feite een accijns op arbeid vormen. Neemt een werkgever personeel aan, dan geldt dat hij op een modaal netto-inkomen van €1866,- per maand nog eens €1011,- (= 54%) aan loonheffingen moet toeleggen. MKB ondernemers kunnen dat risico niet nemen, een logische oorzaak van stijgende werkloosheid.

De gemeente Utrecht kan arbeid gemakkelijk fors goedkoper maken, zonder dat de nettolonen en koopkracht dalen. Juist nu het kabinet haar hoofdpijndossiers zoals werkloosheidsbestrijding en jeugdzorg over de schutting van de gemeenten gooit, is het voor Utrecht de hoogste tijd voor nieuwe vormen van werkloosheidsbestrijding.

Er is een beproefd systeem om op gemeentelijk niveau de loonkosten te verlagen: PROHEF. Eind jaren ’90 door Kamerlid Balkenende geduid als een geniale oplossing voor een niet bestaand probleem. Omdat er toen geen werkloosheidsprobleem, maar een tekort aan arbeidskrachten was. Inmiddels is de tijd rijp het systeem alsnog in te voeren. De Partij voor de Dieren wil dan ook graag van de wethouder een toezegging om in 2015 te starten met een proef om PROHEF in te voeren. In meerdere steden, waaronder in Rotterdam Groningen, is dit met succes afgerond.

Ook het huidige kabinet ziet het zitten om na de zomer de belasting op arbeid te verlagen om extra banen te scheppen.

Wanneer de gemeente Utrecht de loonheffingen voorschiet via een budgetneutrale subsidie, kunnen ondernemers met minder risico en kosten personeel aannemen. Om de lagere overheidsinkomsten te compenseren voor het wegvallen van loonheffingen, kan een heffing worden ingevoerd op gerealiseerde productie van de werknemer, enigszins vergelijkbaar met de wijze waarop de BTW georganiseerd is. Dit is echter geen ‘consumentenbelasting’, maar een producentenheffing achteraf, in ruil voor de lagere loonkosten.

De consument zal er weinig van merken, het ondernemersrisico neemt drastisch af en de werkgelegenheid kan eindelijk toenemen, omdat ondernemers niet langer beboet worden voor het aannemen van nieuw personeel.

De uitvoerbaarheid en werkgelegenheidseffecten van dit PROHEF-systeem zijn gunstig beoordeeld in praktijkexperimenten. Juist nu de stad Utrecht via de decentralisatie verantwoordelijk wordt voor het werkgelegenheidsbeleid, kan met de verlaging van de loonkosten het werk weer betaalbaar worden voor elke werkgever, zonder loonsverlaging voor de werknemer.