Commis­sie­bij­drage Ener­gie­con­tract en duur­zaamheid eigen ener­gie­ge­bruik gemeen­te­lijke aanslui­tingen

Voorzitter, vanavond staat een ingewikkeld en technisch onderwerp op de agenda, maar voor de Partij voor de Dieren een heel belangrijk onderwerp. We zijn hier al lang mee bezig, en vinden het tempo en de actiebereidheid van het college op dit onderwerp te laag.

Bij de behandeling van de Voorjaarsnota 2017 dienden we motie 114 in die opdroeg dat in de aanbesteding van energie zoveel mogelijk gebruik zal worden gemaakt van groen gas. In die motie riepen wij het college op

- voor gemeentelijk gasgebruik te maken van groen gas, dat afkomstig moet zijn van vergisting van GFT-afval of rioolslib, maar nadrukkelijk niet van mest, slachtafval of andere producten uit de vee-industrie;

- voor zover er geen duurzaam opgewekt gas beschikbaar is het gasverbruik te compenseren door CO2-certificaten af te nemen bij de Utrechtse CO2-bank van NMU.

De wethouder kon dit toezeggen – ik citeer het verslag: ‘in de aanbesteding nemen we mee zoveel mogelijk gebruik te maken van groen gas, en daarom kunnen we deze motie overnemen’ - en daarom hebben wij als Partij voor de Dieren de motie ingetrokken.

Op 27 november 2018 werden we per raadsbrief ingelicht over de stand van zaken. En ook op 14 maart volgde nog een brief over dit onderwerp.

Op twee punten zijn we ontevreden en conform de agendering van vanavond willen wij daar op ingaan 1) aanbesteding aardgas en elektriciteit en 2) CO2-compensatie van het aardgasgebruik.

Ik probeer zo helder mogelijk te zijn.

Hoofdpunt 1. Aanbesteding aardgas en elektriciteit korte en lange termijn

Er is gekozen om het gas- en elektriciteitscontract aan 1 aanbieder te gunnen, de DEVP. Daarover zometeen meer.

We zijn heel blij dat het college laat weten gebruik te maken van elektriciteit op basis van 100% Nederlandse wind. Dat is schone en circulaire energie, dat is goed voor het klimaat en het milieu. Dit is overigens ook een reden om ook in Utrecht aan de slag te gaan met windenergie, als dat gaat, maar dat debat voeren we later dit jaar.

Waar we volstrekt niet blij mee zijn is de volgende zinsnede uit de brief van 27 november, en ik citeer:

“Afgezet tegen andere verduurzamingsmaatregelen om het gemeentelijke vastgoed te verduurzamen kiezen we nu voor toekomstvaste investeringen in de eigen gebouwen die direct bijdragen aan een klimaatneutrale stad en daarom niet voor inkoop van groen gas. Voor de inkoop van aardgas kiezen we voor nu voor het compenseren van de CO2 uitstoot van het aardgasverbruik.”

Deze keuze is in de brief van 14 maart bevestigd. Dit vinden wij onacceptabel. Want: een eerdere toezegging om groen gas in te kopen wordt genegeerd door dit college, en dit college koopt gewoon grijs gas in, en draagt zo bij aan het in stand houden van een zeer vervuilende fossiele industrie en het in de lucht jagen van kilo’s CO2. Het ingekochte gas kan gas zijn uit Groningen, maar mogelijk ook gas uit Rusland of elders, en dat zouden we niet moeten willen. Reden voor het inkopen van grijs gas is: geld. Gedane toezeggingen worden genegeerd en de overheid geeft niet het goede voorbeeld geven in de energietransitie.

Informatieve vragen:

-Is het college het met ons eens dat met de inkoop van grijs gas eerder een gedane toezegging genegeerd wordt?

-Waarom vindt het college geld een belangrijker argument dan klimaat? Kan het college dat uitleggen? Hoe is dit te rijmen met zo snel mogelijk klimaatneutraal?

-Kan het college uitleggen hoe groot de markt voor groen gas is en dat beschikbaarheid niet de reden was om af te zien van inkoop ervan?

Vraag om toezeggingen:

-In het citaat van net staat heel nadrukkelijk het woord ‘nu: het college kiest er nu voor om grijs gas in te kopen. Hoe lang duurt deze situatie en wanneer gaat het college wel over tot groen gas? Kan het college toezeggen dat per 1 januari 2020 wel groen gas wordt ingekocht voor de gemeentelijke aansluitingen?

Verder gaand met elektriciteit: er is dus gekozen om gas en elektriciteit middels 1 contract te regelen, en de gunning is gegaan naar DVEP, dat onderdeel is van een internationaal opererend bedrijf.

We hebben opgezocht hoe schoon DVEP is, en: hoewel het bedrijf kennelijk bezig is met het leveren van Nederlandse windenergie, is het bedrijf erg smerig. De energie wordt hoofdzakelijk met stroom op basis van kolen, gas en kern. In de energievergelijker van WISE, Greenpeace, Natuur & Milieu en de Consumentenbond scoort DVEP met het rapportcijfer 2,9 over 2018 een dikke onvoldoende. Utrecht draagt dus bij aan de winst van een vervuilend bedrijf. Onze vraag is dan ook: waarom vindt de wethouder dit acceptabel? En is zij het met ons eens dat we niet met zo’n bedrijf in zee moeten gaan en dat we het contract zo snel mogelijk moeten laten aflopen en niet nog drie jaar zou moeten verlengen (wat kennelijk een optie is)?

Als Partij voor de Dieren vinden we het daarbij niet gewenst dat een internationale partij het alleenrecht krijg op onze elektriciteit. De energietransitie gaat pas echt goed lukken als we inwoners meekrijgen. De oplossing daarvoor is simpel: Rijnenburg. Deze polder wordt een energielandschap met in elk geval zon en waarschijnlijk ook wind. Hoe gaaf is het dan als we lokaal opgewekte energie in eigen stad gebruikt wordt en inwoners hiervan profiteren als ze meedoen in een lokale energiecoöperatie.

In de brief van 14 maart lezen we een hoop goed nieuws over lokaal opgewekte energie. Want het streven is om dat wel af te gaan nemen. Maar we lezen ook: “We hebben in Utrecht echter geen grote grondposities beschikbaar voor lokale projecten door leveranciers”. Hierop hebben wij twee opmerkingen: in de directe nabijheid wordt al stroom opgewekt, middels de windmolens in Houten bijvoorbeeld. En Rijnenburg moet over een jaar of drie wel draaien – al helemaal als we met zon op korte termijn aan de slag gaan, want die vorm van energie ziet iedereen wel zitten. Ondertussen wordt een nieuwe stroomcontract gegund voor 10 jaar, met evaluatie na 5 jaar.

-Kan de wethouder uitleggen waarom stroom uit de regio niet gezien wordt als lokaal?

-Kan de wethouder toezeggen het contract voor gemeentelijke elektriciteit zodanig in te richten dat voor minstens 50% gebruik gemaakt gaat worden van in de buurt opgewekte energie, op korte termijn uit Houten, en op langere termijn uit Rijnenburg? Door dit nu toe te zeggen is het voor bedrijven en coöperaties het risico lager om daadwerkelijk in Rijnenburg te investeren immers.

En is de wethouder het dan met ons eens dat een contract voor 10 jaar, met een evaluatiemoment van na 5, geen slimme keuze is als je op duurzaamheid let. Nu voor lang gunnen is financieel misschien de beste keuze, maar niet wat lokale en duurzame energie betreft, en steun onder inwoners hiervoor.

Hoofdpunt 2. CO2-compensatie aardgasgebruik

kleiner punt. Het college geeft aan nog te moeten onderzoeken hoe lokaal CO2-compensatie kan worden gerealiseerd. In de overgenomen motie 114 riepen we het college op eventueel grijs gas per 2018 te compenseren bij de CO2-bank van de Natuur- en Milieufederatie Utrecht. In de brief van 14 maart lezen we dat compensatie nog moet plaatsvinden en dat er een Europese aanbesteding moet gaan lopen. In die brief lezen we ook dit:

Het inkopen van grijs gas kost €825.000 Indien er gekozen wordt voor de inkoop van Groen Gas stijgen de kosten naar ongeveer €1.200.000 bij. Dat is een bedrag van €375.000 euro. Dat is veel geld, maar daarmee wordt Utrecht wel sneller klimaatneutraal – iets wat wij en het college graag willen. En we lezen ook het grijze gas gaat gecompenseerd worden en dat kost € 80.000 euro.

Voorzitter, dit klopt toch niet. De kosten voor compensatie lopen niet in pas met wat echt schoon is. Kan de wethouder reflecteren op ons beeld dat compenseren wel een heel gemakkelijk oplossing is. Een soort aflaat eigenlijk waarbij voor veel geld viezigheid de lucht ingaat, en dat je dat vervolgens voor veel minder geld gaat lopen dweilen als de boel al blank staat?

Verder zijn we benieuwd naar de compensatie:

-wanneer en in welke vorm gaat die over 2018 plaatsvinden? Worden we hierover op de hoogte gehouden?

-Dat de compensatie Europees aanbesteed met worden baart ons zorgen, want gaat in tegen de motie dat er gecompenseerd moet worden bij de Utrechtse CO2-bank. Kan de wethouder toezeggen de compensatie zodanig te regelen dat er voor minstens dit bedrag gecompenseerd wordt bij de Utrechtse NMU?