Commis­sie­bij­drage Financiën | Program­ma­be­groting 2024

De programmabegroting is elk jaar weer een belangrijk document maar ook wel erg omvangrijk om te lezen en te doorgronden. Sommigen ervaren het als een klein rondje hardlopen, en ik zelf nog altijd als een flinke marathon. En daarom complimenten voor de betere leesbaarheid dit jaar in deze nieuwe opzet. Teksten en figuren zijn een heel stuk inzichtelijker, ook in echt puur financiële deel van de begroting. Begrippen en instrumenten worden vaak goed uitgelegd, hoewel er ook soms nog een hoop jargontaal en afkortingen gebruikt worden.

Dan het algemene beeld van de begroting. Dat de gemeente Utrecht een steeds belangrijkere overheid wordt, blijkt ook uit hoezeer de begroting in omvang is toegenomen. De Programmabegroting 2019 (in eerste jaar dat ik raadslid en woordvoerder financiën was) bedroeg de begroting 1,4 miljard. Nu is het 2,0 miljard. Een dikke groei, waarbij de druk om verstandig en transparant met al dit geld om te gaan, alleen maar is toegenomen. Dus ook mooi dat de begroting helderder is.

En soms ook eerlijker: er wordt terecht getoond dat de begroting niet meer sluitend gaat zijn als gevolg van lagere inkomsten uit gemeentefonds. Bij de voorjaarsnota komen er scenario's over hoe te werken aan een nieuwe balans tussen geld, capaciteit en taken. Wat wij hierbij belangrijk vinden: neem de raad tijdig hierin mee. Mijn fractie ervaart de voorjaarsnota en de programmabegroting elk jaar weer als documenten waarin college en coalitie financiële keuzes maken die voor de oppositie maar te slikken zijn. Bij het opvangen van tekorten wil mijn fractie niet voor het blok gezet worden, maar wij willen kunnen meebeslissen hierbij. Stel dus scenario’s op waarbij de raad beslist. Niet alleen in de politiek-neutrale adviescommissie financiën & control maar in commissie VBF en raad.

Dat de algehele dekkingsreserve wordt gebruikt om een aantal actuele omstandigheden op te lossen (bijvoorbeeld voor muziekstudio's) vinden wij goed. Net zoals het verlagen van het saldo van de algemene reserve. Teveel geld op de plank is niet goed. En er blijft nu eenmaal veel geld op de plank liggen. De reserves zijn immens, dat hebben ook wij vaker gezegd. Ook op het groenprogramma bijvoorbeeld altijd geld ongebruikt blijft vanwege bijvoorbeeld onvoldoende personeel. En soms denk ik: we weten dat dit jaar projecten vooruitgeschoven worden, en voor volgend jaar begrote projecten ook, dan is er nu dus ruimte voor makkelijke, kleine initiatieven.

Soms zijn passages echt wel onhelder. De bekostiging schaalspring groen bijvoorbeeld. Wij krijgen geen grip namelijk op de ambitie om 60.000 bomen bij te planten en/of het terug schalen van deze ambitie vanwege onvoldoende budget. Het antwoord op een technische vraag van ons dat deze ambitie niet van tafel is geweest. We zien in de begroting dat er budget is voor meer groen, dat is goed en nodig, maar we zien niet welk extra groen, ook niet dus na het stellen van een technische vraag hierover. Onze vraag is: in hoeverre is de post extra groen afdoende om die schaalsprong 60.000 nieuwe bomen te realiseren?

Dan nog een aantal inhoudelijke punten:

• Heel fijn dat de afvalstoffenheffing wordt aangepast naar omvang naar huishouden. Dat is nog steeds niet echt dat de vervuiler betaalt maar wel het meest dat in de buurt komt. Wij waren hier dan ook voor en de Partij voor de Dieren zou ook graag zien dat de rioolheffing op deze manier wordt aangepast. Dat gaat gelukkig ook gebeuren, maar is wel vertraagd. Een onderzoek hiertoe wordt pas in 2025 afgerond. In hoeverre is het mogelijk dit te versnellen, bijvoorbeeld door te leren van de lessen van hervorming afvalstoffenheffing?
• De paragraaf over leges laat zien welke keuzes gemaakt worden wat betreft kostendekkendheid. Dat zijn zeker niet onze keuzes. Dat de leges voor evenementen en horeca slechts voor de helft kostendekkend zijn vinden wij subsidiëring van economische takken die wij niet willen subsidiëren. Zeker de aanvragen voor terrassen en voor grootschalige evenementen zijn echt wel kosten die ondernemers zelf kunnen dragen. Met de tekorten die aan het ontstaan zijn, vinden wij dit echt niet meer houdbaar. Is de wethouder dit met ons eens en vindt zij ook dat leges voor horeca en evenementen kostendekkend mogen worden? (waarbij wij ons vooral richten op de grootschalige evenementen).
• Bij de VJN ging ik in tegenstelling tot Tom Cruise wel strijdend ten onder in mijn Mission Impossible om geld dat nog niet besteed was te bestemmen voor dierenhulporganisaties. Mijn fractie vond een nog niet ingeboekt bedrag van 650.000 euro in de eerste bestuursrapportage, en wilde 3 x 100.000 besteden aan de dierenhulporganisaties in Utrecht die het echt tenenkrommend zwaar hebben. Toen, en ook bij de beantwoording van een technische vraag hierover, hield de wethouder de armen stijf op elkaar. Het budget gaat gewoon –zoals altijd- door college zelf bestemd te worden. Erkent de wethouder dat het budgetrecht aan de raad is en dat als wij dit geld nu op deze manier willen bestemmen, dat dat gewoon kan? Dat zij later misschien tegenvallers wil opvangen is natuurlijk haar keuze, maar geen vaste spelregel. De raad bestemt. Toch? Tenzij de wethouder nu ons idee overneemt, komen wij hierover met een motie of amendement bij het slotdebat. Dat alvast als spoiler.