Commis­sie­bij­drage Raads­brief Aanpak koop­kracht- en ener­gie­crisis

Sinds enkele maanden hebben we het over de energiecrisis. Het is al lang vijf óver 12 voor het klimaat. Maar dat de aarde kapotgaat was nooit motivatie genoeg om het serieus over het terugdringen van het gebruik van fossiele brandstoffen te hebben.

Nu het voortdenderen van onze economie op het spel staat, individuen – de meest kwetsbaren voorop – de directe stress van hoge energierekeningen ervaren en het over geld gaat, kan het onderwerp ineens wél, niet alleen in Utrecht, maar bij vele overheden, ondernemers en particulieren op de agenda staan.

Enerzijds stoort het ons dat het terugdringen van fossiele brandstoffen niet al 10 jaar geleden op de agenda stond, of nog langer geleden. Anderzijds: fijn dat er eindelijk gesproken wordt over serieuze maatregelen.

We hebben deze brief op de agenda gezet om, aanvullend op de maatregelen die het college zelf al bedacht heeft, nog meer acties aan het college te kunnen meegeven. In mijn bijdrage ga ik in op:

1. Gemeentelijk vastgoed;
2. Maatregelen die ondernemers, ook buiten binnenstad, kunnen nemen;
3. Energiebox en fix teams;
4. Initiatiefrecht van huurders om verduurzaming te eisen;
5. Tegemoetkoming voor de kwetsbaarste gevallen van energiearmoede;
6. Dierenorganisaties die in de kou zitten.

Eigen vastgoed

De energiebesparingsplicht (uit het “Activiteitenbesluit milieubeheer”) verplicht bedrijven en instellingen om alle energiebesparende maatregelen met een terugverdientijd van 5 jaar of minder uit te voeren.

De gemeente houdt zich daar uiteraard ook aan. Deelt de wethouder onze inschatting dat met de oplopende energieprijzen steeds méér maatregelen snel terugverdiend zullen zijn? En dat het, overigens niet alleen om de kosten, maar ook om het klimaat, een goed idee is om te kijken of we voor de gemeentelijke vastgoedportefeuille niet 5 jaar, maar bijvoorbeeld 15 jaar kunnen hanteren?

De Utrechtse energierekening bedraagt 7,8 miljoen euro per jaar t/m 2025. De gemeente kan dus echt geld en CO2 besparen en een voorbeeldfunctie vervullen als ons gemeentelijk vastgoed in grotere mate energieneutraal zou zijn geweest.

Onbegrijpelijk dat de “groene” coalitie dus niet aan de slag wilde met motie 230. Ik zal iets minder ver gaan in wat ik vandaag vraag, en misschien dat het gevoel van urgenter nu misschien ook alweer wat groter is geworden en er dus meer kan:

Kan het college toezeggen om in het Plan van aanpak verduurzamen gemeentelijk vastgoed dat voor 2023 is toegezegd, in te zetten op energieneutraal (fossielvrij) gemeentelijk vastgoed?

Open winkeldeuren, terrasverwarmers etc.

In de raadsbrief lezen we dat het collegeondernemers gaat aanspreken op verspilling. Deze wethouder energie zit er al net zo lang dan dat de Partij voor de Dieren in de raad zit. Wij vragen haar al jaren om iets te doen tegen open winkeldeuren en terrasverwarmers en het verhaal was altijd dat dit niet de moeite was en ze hier geen aandacht aan wilde of kon besteden.

Na motie 138 die afgelopen juni door een meerderheid werd ingediend kon ze er niet meer onderuit om hier toch bij ondernemers en gebouweigenaren aandacht aan te gaan besteden. Fijn natuurlijk dat het nu wel gebeurt, kan de wethouder als ze nu terugkijkt verklaren waarom het niet eerder kon?

En om het concreter te maken, de inzet van het college lijkt nu vooral gericht op ondernemers in de binnenstad. Kan het college toezeggen om de aanpak te verbreden naar buiten het centrum, en hier ook ná de terugkoppeling aan de raad die voor eind dit jaar is toegezegd mee door te gaan. Jaarlijkse terugkoppeling kan dan bijvoorbeeld in het duurzaamheidsverslag.

Particulieren: (energiebox, fix teams)

Alle beetjes helpen, dus goed dat gemeente inzet op een communicatiecampagne met een “urgentere toon”. (Gericht op huurders, kopers. Ambassadeurs, fix teams.)

De Energiebox werkt en lijkt lekker te lopen. Als Partij voor de Dieren zien we naast méér boxen uitdelen nog wel wat mogelijkheden om de kwaliteit ook te verbeteren. Er is nu sprake van een standaard-box waarin iedereen dezelfde producten krijgt. Echter kan niet iedereen alles gebruiken: wat heb je aan radiatorfolie als je alleen een gaskachel hebt, of is het nodig om ledlampen te geven aan een huishouden dat deze al overal gebruikt. En aan de andere kant: er is vraag naar isolatiefolie voor glas bij huurhuizen met enkel glas, maar dat zit dan weer niet in die box, hetzelfde geld voor voldoende passende tochtstrippen.

Veel spullen in die box zijn toch in de categorie “plastic uit China” en het is zonde als die spullen dan ongebruikt blijven. Daarom de vraag: kan de wethouder toezeggen om nog eens zorgvuldig naar de samenstelling van de energiebox te kijken en daarbij ook mogelijkheden voor meer diversiteit aan producten mee te nemen. Dan kan de energiecoach die de box komt brengen precies de spullen achterlaten die nuttig zijn en geen overbodige spullen achterlaten.

In hoeverre ziet de wethouder een rol voor de gemeente om vrijwilligersinitatieven te faciliteren?

Mensen doen graag iets voor een ander, het draagt niet alleen bij aan terugdringen energieverbruik, maar ook aan sociale cohesie.

Een groep bewoners mailde een tijdje geleden de raad over specifiek het kunnen helpen met dakisolatie. Maar eenvoudigere klusjes zoals het aanbrengen van radiatorfolie of vervangen van lampen kan voor sommige mensen ook al een drempel zijn.

Initiatiefrecht van huurders om verduurzaming te eisen

Veel huurwoningen zijn slecht geïsoleerd, waardoor huurders veel geld kwijt zijn aan verwarmingskosten. Van de wet mogen deze huurders hun verhuurder dwingen om hun woning te verduurzamen. Die procedure is echter zo ingewikkeld dat dit bijna nooit gebeurt.

Als huurders bereid zijn tot een redelijke huurverhoging kunnen ze dus hun verhuurder dwingen tot verduurzaming, maar dan moeten ze wel een ingewikkeld voorstel opstellen.

Kan het college daarom toezeggen om begeleiding te bieden aan huurders die hiermee bezig willen? In Amsterdam gebeurt dat al. Dan gaat het over het verzamelen van offertes, het opstellen van een redelijk voorstel en als nodig juridische procedures met de verhuurder.

Energiearmoede:

• Maak afspraken over het bevriezen van huur bij slecht geïsoleerde woningen
• Hou rekening dat energielasten niet het enige probleem zijn. Bijzondere bijstand voor energie verbreden naar energie & voedsel.
• Mensen met chronische ziekte hebben hogere energielasten. Energieplafond Rijk gaat uit van gemiddeld gebruik. Wat kan gemeente betekenen voor deze mensen?

Dierenorganisaties in de kou

In de raadsbrief staat een heel rijtje sociale partners genoemd waar de gemeente mee in gesprek wil over wat zij nodig hebben en wat zij kunnen betekenen. In dit rijtje missen de dierenambulance, de dierenvoedselbank, de vogelopvang en dierenorganisaties in het algemeen. Opvangorganisaties moeten zieke dieren warm houden, de dierenambulance ziet de brandstofkosten voor hun auto oplopen. Ook de dierenvoedselbank loopt aan tegen hogere kosten voor energie, wat hun werk nog moeilijker maakt. Vraag aan de wethouder: wat kan de gemeente voor deze en vergelijkbare organisaties betekenen?

En in het verlengde hiervan sluit ik af

De gemeente heeft geen regie bij een gastekort maar het college schrijft wel dat ze stevige gesprekken met het Rijk voert. Kan de wethouder toezeggen om in deze gesprekken ook het Rijk erop te wijzen dat bij het bepalen wie in geval van een tekort voorrang krijgt, ook dierenopvanglocaties - net zoals zorginstellingen voor mensen - niet over het hoofd gezien moeten worden?