Commis­sie­bij­drage Raads­voorstel Vast­stelling Steden­bouw­kundig Plan van Eisen Jaar­beurs­plein­gebouw

“Het Jaarbeursplein heeft een enorme potentie. Daar gaat Utrecht straks enorm van genieten.” Aldus de wethouder in de inleiding van dit plan. Utrecht kan inderdaad genieten van een nieuw plein, maar niet als we het helemaal gaan volzetten met gebouwen. Wat onze fractie betreft heeft Utrecht behoefte aan een groene prettige omgeving en niet aan nog een stenige kantoorflat. Maar tegelijkertijd: misschien liever hier dan ergens anders, mits we echt heel goede randvoorwaarden aan gebouw en omgeving stellen.

Vanuit dit kader hebben we eens goed naar het plan gekeken.

We vinden het tof dat er plek komt voor cultuur en uitgaan en voor creatievelingen en innovatieve startups. Aan de functie Broedplaats worden verschillende voorwaarden gesteld, waaronder mogelijk een gereguleerde huur. Deze lagere huur zien wij graag gewoon geregeld. Toch wordt het overgrote deel van het gebouw bestemd als kantoorruimte, waarvan 90% met een marktconforme huur, oftewel voor bedrijven die een dikke huur kunnen ophoesten.

Het valt ons op dat dit SPvE vaak zegt: We laten het aan de marktpartijen om een oplossing te vinden. Bijvoorbeeld voor de skatebaan, in, op of aan het nieuwe gebouw. Dat is misschien inherent aan de fase van besluitvorming, maar na vaststellen SPvE is het misschien te laat om een gewenste invulling te bepalen. Een skatebaan moet meer zijn dan een ontwerpuitdaging. Herkent de wethouder dit beeld, en kan de wethouder toezeggen om behoud van een skatebaan niet als uitdaging, maar als harde randvoorwaarde in de aanbesteding op te nemen?

Het SPvE schrijft dat er rekening moet worden gehouden met de factoren groen, natuurinclusief bouwen & biodiversiteit; energie, circulariteit, duurzame mobiliteit en klimaatadaptief bouwen. “De uitdaging ligt in het slim combineren van de meest relevante factoren (…). De uitdaging voor deze zoektocht leggen we graag bij de markt.” Voorzitter, net als dat behoud van een skatebaan slechts als uitdaging geformuleerd werd, vinden wij ook dit onvoldoende. Wij vinden namelijk dat het gebouw aan al deze voorwaarden moet voldoen, en dan ook op de hoogste niveaus. Kan de wethouder toezeggen dat dit gebouw op zijn minst klimaatneutraal wordt, bijvoorbeeld doordat er op de gevels zonnepanelen komen? En dat dit als voorwaarden (en dus niet slechts als uitdaging), in de aanbesteding worden opgenomen?

Onze fractie heeft verder op drie punten zorgen.

1. Zoals gezegd is het wéér een gebouw in een stenige omgeving. Dit gebouw is slotstuk fase 1 van het stationsgebied. We kunnen ons voorstellen dat er meeropbrengsten zijn in de grondexploitatie dan verwacht vanwege de nou eenmaal gestegen grondprijzen. Kan de wethouder toezeggen om die eventuele meeropbrengsten in te zetten voor vergroening in de directe buurt van het jaarbeursplein? Bijvoorbeeld door het Daalsepark niet te bebouwen? Of door het dak van het gebouw verplicht aan te leggen als een ecologisch waardevolle tuin, of dat te doen op een reeds bestaand dak in de buurt?
2. Het gebouw gaat voornamelijk kantoorruimte bevatten. Wonen kan niet, vanwege: “Het aanwezige geluid en gezondheid (evenementen en verkeer) en de keuze om juist veel levendige functies aan het Jaarbeurspleingebouw toe te voegen, die mogelijk tot geluidsoverlast leiden voor bewoners in hetzelfde gebouw.” Dit doet bij ons de wenkbrauwen fronsen. Er wonen tot ook mensen in het naastgelegen Seyp-gebouw bijvoorbeeld? Waarom mogen die wel last krijgen van verkeer en geluid? En kan de nachtclub niet gewoon geïsoleerd worden? Naast TivoliVredenburg wonen immers ook mensen.
3. Dekking fietsenstalling. Er is nog onvoldoende budget om die broodnodige fietsenstalling te betalen.

Concluderend, onze fractie weet nog niet of het enthousiast is over het Jaarbeurspleingebouw. Echt enthousiast zullen we waarschijnlijk niet worden, maar met de juiste randvoorwaarden, en dan bedoel ik dus harde eisen in de aanbestedingsprocedure, zouden we mogelijk kunnen instemmen. Mocht dit gebouw er komen, dan hopen we wel dat er in het Stationsgebied eindelijk eens een gebouw verschijnt waar je graag naar kijkt. Want architectonisch vinden wij het armoetroef daar in het Stationsgebied.

En als de wethouder het nou allemaal te ingewikkeld vindt om klimaatneutraal, betaalbaarheid van broedplaats, en behoud van een skatebaan te borgen, dan is ons voorstel om eens te kijken naar een Tiny Forest op deze plek.