Commis­sie­bij­drage Tran­si­tie­visie Warmte deel I

De Transitievisie Warmte deel I barst van de goede intenties en ideeën. We kunnen merken dat het document goed is voorbereid. De materie is ingewikkeld, en het stoppen met gas gaat implicaties voor ons allemaal hebben. We gebruiken immers allemaal warmte, vaak nog op aardgas, die verduurzaamd moet worden. Is het niet thuis, dan wel op kantoor, of elders in Utrecht.

Onze fractie heeft wel moeite met deze visie, die -zoals veel visies- weinig ingaat op concrete actie. Die concrete actie, die nodig is om de klimaatcrisis te bezweren, zal heus uit deze visie komen, maar wij missen in de visie echt wel een vertaalslag naar de praktijk. Ik ga in op een aantal punten.

1) Energie besparen: heel goed dat dit als een hoofdspoor wordt benoemd. Energie die je niet gebruikt, hoef je ook niet te verduurzamen, en dus ook niet op te wekken. Veel oude huizen hebben inderdaad isolatie nodig. Is het niet om minder energie te gebruiken, dan is het wel om warmte op een lagere temperatuur te kunnen gebruiken. Onze fractie snakt echter naar een Actieplan Isolatie: wat gaan we doen? Aanmoedigen, zoals we in de visie lezen, is te mager. Wat ons betreft gaat de gemeente investeren in de isolatie van huizen, juist van eigenaren met een krappe beurs. Dit draagt bij aan betaalbaarheid, draagvlak en het spaart inwoners een hoop ongemak. Vraag: In hoeverre is een gemeentelijk isolatiefonds een optie voor dit college? Er is een duurzaamheidslening, maar voor sommigen is dit nog altijd te duur en te ingewikkeld.

2) Duurzaamheid: de noodzaak om te verduurzamen snappen we allemaal. Maar dan moet die verduurzaming wel relevant en logisch zijn. In de visie zelf missen we een prioritering van alternatieve bronnen en tijdens de raadsinformatie werd min of meer gezegd: duurzame warmte is beperkt aanwezig, en we zijn blij met elke bron die we kunnen vinden. Voorzitter, ik wil hier twee kanttekeningen bij plaatsen:

-het gebruik van biomassa is wat ons betreft niet duurzaam, en draagt wel degelijk bij aan CO2-uitstoot. We kennen het standpunt van het college in deze: namelijk dat biomassa de minst wenselijke bron van duurzame energie en een overgangsbrandstof is. We missen in deze visie een uitspraak over de limitering van biomassa. Tot wanneer blijven we het gebruiken, en hoeveel procent van collectieve warmte mag door biomassa opgewekt worden? Samengevat: hoe gaat het college het gebruik va biomassa afbouwen?

-als we het hebben over groen gas, dan wordt mest benoemd als bron. Mest is echter een restproduct van de bio-industrie, die ook gepaard gaat met CO2. Maken we ons afhankelijk hiervan, dan schieten we nog steeds niks op met verduurzaming. Er ontstaat zelfs een lock-in. Is het college bereid om warmte van mest uit te sluiten?

Wat mijn fractie op dit punt vooral mist: is een visie op de bronnenmix zelf. We zien een lijst met mogelijk bronnen. Er zijn routes, maar we missen een routekaart. Want: waarmee gaan we het liefst aan de slag? Welke bronnen gebruiken we als eerste, en welke nieuwe bronnen bouwen we ook snel weer af, of juist op? Natuurlijk, we snappen dat veel kennis ongewis is, maar voor de Partij voor de Dieren is het essentieel om meer zicht en grip te hebben op het gebruik van bronnen. Kan het college toezeggen om ook met een visie op de bronnenmix te komen en een routekaart te maken? We willen niet instemmen met een kader met nieuwe energiebronnen die niks oplossen.

3) Afhankelijkheid van stadsverwarming: voor veel buurten wordt een warmtenet voorgesteld. Wat de Partij voor de Dieren niet wil is dat er automatisch gekozen wordt voor meer stadsverwarming. Al was het maar omdat we dan steeds afhankelijker worden van Eneco en de bronnen die dat bedrijf gebruikt, lees: biomassa. Er zijn ook kleinschalige buurtwarmtenetten mogelijk. En middels communicatie en participatie moet het mogelijk zijn om buurten te activeren om eigen netten aan te gaan leggen. Ook hier missen we een plan hoe college daadwerkelijk omgaat hiermee. Hoe wordt aan inwoners uitgelegd dat verduurzaming noodzakelijk is en dat we allemaal moeten verduurzamen? Hoe worden inwoners geïnformeerd maar ook in de gelegenheid gesteld om met eigen buurtnetten aan de slag te gaan? Communicatie en participatie over het hoe en waarom verduurzaming helpt bij de snelle omschakeling naar duurzame warmte, en naar meer lokaal eigenaarschap.

Voorzitter, als het gaat om het klimaat, dan vindt de Partij voor de Dieren dat we zo snel en zoveel mogelijk moeten verduurzamen. Niet wachten tot de deadline van 2050, maar nu al tempo. We hopen dat terug te zien in Deel II van de Transitievisie Warmte.

Tot slot breng ik in herinnering dat ik bij het raadsdebat over deze transitievisie met twee moties kom (tegen nieuwe biomassacentrales, en het gebruik van kwaliteitsverklaring), zoals aangekondigd bij het eerdere debat hierover.

Tweede termijn
Dank aan de wethouder dat ze met een Actieplan Besparen wil komen, maar de status daarvan is me niet duidelijk. Is het een toezegging tot een apart plan, of wordt dit onderdeel van Transitievisie Warmte Deel II en gebeurt het dan per buurt? Oftewel, graag meer duidelijkheid.

Maar over de bronnenmix heb ik een meer fundamentele vraag. De wethouder zegt dat ze geen instrumenten heeft om te sturen. Maar mijn fractie wil echt wel weten wat de voorkeuren en afkeuren zijn van het college, zeker met betrekking tot duurzaamheid. Want de wethouder zegt ook dat ze bij het warmteplan beursgebied de concessie juist wil verlenen om eisen te kunnen stellen. Dus zo gezien zijn er wel instrumenten. Ik wil dat de raad meer grip krijgt op bronnen: wat wel, wat niet, welke afbouwen, welke opbouwen. Ook innovatie vinden wij belangrijk. Graag een reactie.