Commis­sie­bij­drage Openbare ruimte & groen, Stede­lijke ontwik­keling en Stati­ons­gebied Program­ma­be­groting 2018

Voor onze bijdrage start willen we richting het college opmerken dat de Partij voor de Dieren niet zo in hokjes van portefeuilles denkt, en de punten in onze bijdrage vergen aandacht van alle drie de wethouders die hier voor ons zitten. We beginnen zo met Openbare Ruimte & Groen en gaan dan via Stedelijke Ontwikkeling naar Stationsgebied. We stippen hierbij 9 onderwerpen aan.

OPENBARE RUIMTE & GROEN

Bomen: vervangplicht & vervanging op ecologische waarde

We zijn blij dat er vijf miljoen euro uitgetrokken wordt om de gevolgen van de Essentaksterfte op te vangen. Hierbij hebben we wel een zorg. Als er bomen herplant worden, dan betreft het te vaak veel jongere en ecologisch minder rijke bomen. Hier hebben we al eerder een motie over ingediend, en aangenomen gekregen, maar wij willen nu een stap verder. Want als dikke bomen vervangen worden, zien we te vaak puberbomen terugkomen, precies één stapje meer dan een sprietje. Dit zal ongetwijfeld ook het geval zijn bij alle volwassen essen die gaan sneuvelen. Ons idee: tel het aantal te kappen bomen, bepaal daarvan houtmassa, bladvolume en ecologische waarde, en compenseer op het hetzelfde niveau. Dit punt zou wat ons betreft gelden voor de essen, maar eigenlijk voor alle bomen die door gemeentelijk beleid gekapt worden voor bijvoorbeeld nieuwbouw. We vinden hierbij dat alle bomen die gekapt worden ook daadwerkelijk vervangen moeten worden. Hierbij vinden we het lastig te controleren of het vervangen daadwerkelijk gebeurt.

Vraag: Kan het college toezeggen:
a) in alle beleidsstukken waar sprake is van bomenkap, een vervangplicht op te nemen (alle te kappen bomen worden vervangen, waar mogelijk in hetzelfde gebied)
b) na afronden van een project met bomenkap met informatie te komen die aangeeft hoe en waar de bomen daadwerkelijk vervangen zijn,

c) zowel in stukken vooraf als in verantwoording achteraf niet alleen in te gaan op de kwantiteit (dus de hoeveelheid bomen) maar ook op de kwaliteit van de bomen, waarbij gestuurd wordt op eenzelfde houtmassa, bladvolume en ecologische waarde in een gebied?

Nog even over bomen: in Leeuwarden is een herplantplan verplicht als er negen bomen of meer gekapt worden. Het aantal te kappen bomen moet daarbij gecompenseerd worden met 110%. Als volledige compensatie niet mogelijk is, dan geldt een financiële compensatie, voor een volwassen boom staat een bedrag van 500 euro. Als er sprake is van illegale kap wordt als sanctie de compensatie verdubbeld. Vraag: is het college bereid om een dergelijk herplantplan te onderzoeken voor Utrecht?

Tot slot over bomen: de Partij voor de Dieren zou graag een binnenstedelijk bamboebos willen. Niet alleen om het groene karakter van de stad op te vijzelen, maar ook om extra stappen te zetten op weg naar een klimaatneutraal Utrecht. Bamboe vréét namelijk CO2. Vraag: Wil het college te onderzoeken of er in de stad een bamboebos kan komen en een voorstel voorleggen aan de raad? Kosten van zo’n bos kunnen komen uit de net gemelde sanctieregeling bij illegale bomenkap.

Afval

Het college blijft inzetten op gescheiden GFT-inzameling, zegt het trots. Toch wringt het beleid omdat op voorhand inwoners van binnenstad, oude wijken en hoogbouw worden uitgesloten van GFT-inzameling. Naar mezelf kijkend: ik woon in de binnenstad, scheid al mijn afval en mijn restafval bestaat grotendeels uit GFT, dat ik nergens kwijt kan. (Nu kan ik wel mijn GFT meenemen naar het stadhuis om het hier te scheiden, maar het zou fijn zijn als er vanuit de gemeente iets geregeld wordt.) In Amsterdam loopt momenteel een GF-pilot op het JAVA-eiland, waarbij in de buurt kleine containers zijn geplaatst voor groente- en fruitafval – geen tuinafval, dat is te groot; geen verplichting – het is vrijwillig. Vraag: is het college bereid een plan te maken voor vrijwillige GFT-inzameling in buurten die nu hiervan uitgesloten worden, of als dit te ver gaat, een pilot te ontwikkelen voor één buurt, zoals het JAVA-eiland, en een voorstel voor te leggen aan de raad?

Een klein punt met betrekking tot afval: evenementen en festivals die hun afval gescheiden willen laten ophalen, moeten daar nu veel meer voor betalen dan als ze alles als restafval laten afvoeren. Dat vinden wij niet oké. Daarom een open vraag aan de wethouder: kan hij met zijn team toch nog eens nadenken over een regeling die hier iets aan doet? De vervuiler zou immers moeten betalen en niet de instellingen die groen willen zijn.

Hondenpoepvoorziening

In de raadsaudit openbare ruimte en groen zien we dat een verslechtering van het percentage inwoners dat last heeft van afval, rommel en hondenpoep op straat. In veel wijken neemt overlast van hondenpoep op straat toe, en vooral in Noordwest en Overvecht is de situatie slecht. De raadsaudit constateert dat het onduidelijk is welke acties ondernomen zullen worden om dit aan te pakken. Vraag: herkent het college het probleem zoals verwoord in de raadsaudit en zo ja: welke oplossingen zijn er mogelijk? Zouden er in Noordwest en Overvecht bijvoorbeeld meer faciliteiten voor honden moeten komen?

STEDELIJKE ONTWIKKELING

NOM
In de programmabegroting lezen we dat er in 2015 en 2016 acht nul-op-de-meter-woningen zijn opgeleverd door de corporaties. Voor dit en komend jaar ontbreekt de doelstelling, en pas voor 2019 wordt een doel benoemd. Vraag: Waarom was de ambitie zo laag? Kan het college toezeggen voortaan een gezonde ambitie te tonen en daarom met een veel hoger getal dan 8 te komen? Als nul-op-de-meter-woning niet meer de juiste term is, dan zien we graag een gezonde ambitie met betrekking tot klimaatneutrale woningen via de corporaties, maar dan ook graag meer dan 8.

Leegstandverordening
Terwijl er in Utrecht volop nieuwe woningen en kantoren bijgebouwd worden, is er nog altijd sprake van leegstand. En is ‘slechts’ 11% leegstand van de kantoren een doel. Dat vinden wij een tamelijk hoog cijfer. De Amsterdamse gemeenteraad heeft vorig jaar unaniem een nieuwe leegstandsverordening aangenomen, met onder meer een verplichte melding van leegstand na drie maanden. De Utrechtse woningmarkt is vergelijkbaar met Amsterdam: oververhit. Het hebben van een leegstandsverordening is voor gemeenten overigens niet verplicht. Vraag: heeft het college overwogen in Utrecht een leegstandsverordening te introduceren? Waarom wel, waarom niet? En is het college bereid om de Amsterdamse maatregel te onderzoeken en eventueel in Utrecht te introduceren en ons hiervan op de hoogte te stellen.

Puntensysteem diervriendelijk bouwen

Om maar direct met de deur in huis te vallen: De Partij voor de Dieren wil graag dat er een stadsbreed puntensysteem voor diervriendelijk bouwen komt.

Ik zal toelichten wat we voor ons zien met zo’n puntensysteem: Diervriendelijk bouwen is bijvoorbeeld het inbouwen van nestelgelegenheden voor dieren, het inpassen van groene daken en gevels, en het realiseren van groene, biodiverse en ecologisch waardevolle buitenruimte, toepassen van inheemse beplanting, en rekening houden met de betekenis voor bijen en vlinders.

Bij het bespreken van SpvE’s en bestemmingsplannen in deze commissie krijgen we regelmatig de toezegging dat het college wil proberen de ontwikkelaar te verleiden tot diervriendelijk bouwen. Daar zijn we uiteraard blij mee.

We zien echter mogelijkheid om hier een stap verder in te gaan en dit concreet te maken. Ons voorstel: bij alle tenders en prijsvragen diervriendelijk bouwen als criterium opnemen. Dat kan door een eigen puntensysteem voor diervriendelijk bouwen te ontwikkelen.

Het is dan aan de indiener om een zo diervriendelijk mogelijk plan in te dienen, omdat daarmee beter gescoord wordt. In Malmö kennen ze een “greenpointssysteem”: Een lijst met maatregelen gericht op diervriendelijk of natuurinclusief bouwen en het toekennen van waardes aan deze maatregelen. Hoe meer maatregelen toegepast worden hoe hoger de score voor een bouwproject, vergelijkbaar met een puntensysteem als BREEAM voor duurzaam bouwen. Den Haag ontwikkelt een vergelijkbaar eigen puntensysteem voor natuurvriendelijk bouwen.

Wij zien in het ontwikkelen van een puntensysteem voor diervriendelijk bouwen en dit laten meewegen bij alle tenders in de stad, een mooie mogelijkheid om onvermijdelijke stedelijke ontwikkelingen zo diervriendelijk mogelijk te maken.

Kan de wethouder toezeggen om voor Utrecht, al dan niet in samenspraak met andere gemeenten, een dergelijk systeem te ontwikkelen en dit in elke bouwgerelateerde tender mee te wegen?

Gevolgen Wet Natuurbescherming voor bedreiging vleermuizen door isolatie

Dan nog iets met betrekking tot diervriendelijk bouwen. Vorige week werd bekend dat het Netwerk Groene Bureaus, een netwerk van ecologische adviesbureaus, zich veel zorgen maakt over de gevolgen van isolatiemaatregelen voor met name zeldzame vleermuissoorten. In de nieuwe Wet natuurbescherming zijn standaard compensatie maatregelen opgenomen, maar juist voor zeldzame soorten met specifieke eisen zijn de standaardoplossingen zoals het verjagen uit een spouwmuur dmv lucht en het compenseren door aanbieden van een nestkast niet toereikend. Kan de wethouder garanderen dat in Utrecht per plan onderzocht zal worden welke specifieke compenserende maatregelen nodig zijn en niet enkel af te gaan op de standaard gedragscode uit de wet Natuurbescherming?

STATIONSGEBIED

Daalsepark

Het Daalsepark, kosten om het te realiseren danwel te behouden zijn 0,1% van de totale gemeentelijke begroting waarover we deze weken spreken.

Bij het bedrag is echter alleen over grondopbrengst gerekend en niet over de waarde van groen voor gezondheid, klimaat en ecologie en sociale cohesie. Het gemeentelijke plan ‘Daalsetuin’ levert in dat opzicht juist een fors verlies op.

In de financiële bijlage staat niets over de waarde van het handhaven van het bestaande groen. Die bomen vertegenwoordigen ook een grote waarde en het verwijderen ervan weegt niet op tegen de financiële opbrengst van het bouwen van woningen op deze plek.

De Partij voor de Dieren begrijpt niet dat op deze plek bomen gekapt worden om gebouwen neer te zetten, terwijl enkele honderden meters verderop goede woningen gesloopt moeten worden om een park neer te zetten. Hier is al een park! Het lijkt een beetje alsof elk stukje van de stad apart bekeken wordt, in plaats van als geheel.

Wij willen er niet in meegaat dat alleen maar de “verdienopgave” leidend is. Bovendien zijn we absoluut niet overtuigd van de noodzaak van het plan “Daalsetuin”: termen als “menselijke maat” en “plek met betekenis” kunnen ook of zelfs beter gerealiseerd worden in de park-variant. Het neerzetten van een 3 tot 4 hoog bouwblok maakt het gebied er echt niet beter op. Met de openheid zal het dan gedaan zijn. Juist op dit drukke verkeerspunt zijn bomen van groot belang voor de luchtkwaliteit door het filteren van fijnstof. Bovendien is zichtgroen goed voor de mentale gezondheid, een meerwaarde voor de wijk maar ook belangrijk op dit punt waar veel voorbijgangers zijn en weinig groen in de omgeving is.

Het gaat relatief gezien om een beperkt bedrag. Wat zijn de mogelijkheden om het Daalsepark en de bomen daar te behouden, bijvoorbeeld door te financieren vanuit de reserve Investeringsimpuls RuimtelijkeStrategieUtrecht?

Groene prestatie-indicatoren

Twee jaar geleden bij het bespreken van de programmabegroting stelde de Partij voor de Dieren voor om bij het monitoren van de aantrekkelijkheid van het stationsgebied ook het aantal vierkante meters groen mee te nemen. De wethouder nam onze motie 179 over en deed de toezegging in aanloop naar de tweede fase stationsgebied criteria te presenteren.

Inmiddels kunnen we wel stellen dat we in die aanloopfase zitten en we hoopten dan ook in deze programmabegroting iets van groene prestatie-indicatoren terug te zien.

Wanneer en hoe gaat de wethouder invulling geven aan zijn toezegging uit 2015 en een aantal criteria met betrekking tot duurzaamheid, groen en biodiversiteit voor het monitoren van de ontwikkelingen en resultaten in het stationsgebied, voorleggen aan de raad?