Raads­bij­drage Algemene Beschou­wingen Voor­jaarsnota 2019

Vorig jaar gaven we aan wethouder Verschuure een exemplaar van het boek Donut Economie van de Britse econoom Kate Raworth. In dit gezaghebbende boek stelt zij dat een samenleving gezond is als:

A) er een sociale ondergrens is, waarbij mensen en dieren voldoende voorzieningen hebben voor eten, behuizing, gezondheid, gelijkheid en bescherming, en

B) een ecologisch plafond in acht wordt genomen, en dat als we die als mens overschrijden, de gevolgen voor natuur, milieu, biodiversiteit en klimaat niet te overzien zijn. Dus: als wij sturen op teveel economie en teveel groei, dan putten we de aarde daarmee uit.

Onze inschatting is dat dit boek onderop een boekstapel van de heer Verschuure is beland, klopt dat? Want voorzitter, met het geven van dit boek gingen we er vanuit dat het hele college als een soort boekenclub de Donut Economie van elkaar ging lenen, om het met elkaar te bespreken. Zeker ook voor de collega-wethouders van de heer Verschuure zou dit bijzonder interessant zijn. We weten eigenlijk wel zeker dat dit niet gebeurd is, want het college zet nog altijd keihard in op de groei van de stad. In de Voorjaarsnota van dit jaar zien we al in het Voorwoord de keuze: “(…) om te blijven investeren in de “gezonde” groei van de stad (…).”

Als Partij voor de Dieren hebben we het vaker gezegd, en ik zeg het nu weer: door te investeren in groei van de stad lossen we problemen niet op, maar ontstaan juist problemen. (Denk aan: woningnood, meer behoefte aan asfalt en andere vormen van infrastructuur, meer overlast gevende evenementen, meer CO2-uitstoot.) Het stond vandaag ook gewoon in de krant: “Utrechters vinden hun omgeving te druk en de luchtkwaliteit matig”, zo blijkt uit de Brede Welvaarts Index van Universiteit Utrecht en de Rabobank.

Dit college denkt dat zonder te investeren in groei we niet vooruit komen, en dat een groei-economie nodig is voor geluk en welzijn. Deze gedachte is een farce. We kunnen nog steeds investeren in onze mooie stad, maar investeer dan in de zaken, die er toe doen, zónder alsmaar te denken dat het méér moet zijn.

Met de Donut van Kate Raworth op ons netvlies maken we ons zorgen om een aantal zaken die bijdragen aan een goede sociale ondergrens, en een betere ecologie.

Wat betreft die sociale ondergrens: een belangrijke immateriële waarde voor het welzijn van inwoners is het beoefenen van amateurkunst. En waar het college had kunnen kiezen om het UCK financieel te redden van de ondergang, blijft het bij de keiharde bezuiniging. Met gevolgen voor kunstbeoefenaars, maar ook voor personeel en inventaris.

Ook sporten is voor inwoners van belang. Als Partij voor de Dieren hebben we ons afgelopen tijd een aantal keer uitgesproken tegen het aanleggen van nieuwe, of permanente sportlocaties ten koste van natuur. Niet omdat we tegen sport zijn, maar omdat de stad zodanig groeit dat groene gebieden in de verdrukking komen door sportbeoefening. Daarom moet al bij het aanwijzen van nieuwe bouwlocaties en wijken vooraf al voldoende ruimte ingepland worden voor sport.

Wat betreft het ecologisch plafond, in de stad zien we steeds meer besef dat voldoende groen essentieel is voor de leefomgeving van mens en dier. De uitwerking van ons initiatiefvoorstel ‘Herplantplicht Bomen’, dat afgelopen jaar unaniem werd aangenomen, zien we steeds vaker terug in beleidsstukken, met als resultaat dat het bomenpeil beter op orde blijft. De bomenrapportage die we als gevolg hiervan ontvingen geeft een beeld van hoeveel bomen bescherming nodig hebben. En we zullen ons hiervoor blijven inzetten. Dit college blijft groen weggummen om verder te bouwen of vergeet groen überhaupt op te nemen in plannen. Groen is altijd de Sjaak, altijd de sluitpost van de begroting. En dan gaat het niet alleen om het inplannen van gebouwen en wijken, maar ook infrastructuur. De verbreding van de NRU, waar we als gemeente zelf over gaan, gaat 1200 bomen de kop kosten, en er gaat volop stikstof in de richting van Natura 2000-gebied Oostelijke Vechtplassen.

Gelukkig zijn steeds meer inwoners bereid om zelf groen te beheren en dat is ook broodnodig, want de verstening van de stad moet echt aangepakt worden. Gisteravond was weer een voorbeeld hoe een flinke onweersbui de stad blank zet en dat er nu te weinig groen is om het op te vangen. Door hier actief gebruik van te maken kunnen we de stad verder kunnen vergroenen, en door natuurcommunicatie en –participatie kunnen we bewoners beter betrekken, en hiermee ook de biodiversiteit een duwtje in de rug geven.

Voorzitter, een simpele vraag: wat doe je als je eigen huis in brand staat? Deze vraag gebruikt de 16-jarige klimaatactiviste Greta Thunberg als beeldspraak voor de staat van ons klimaat. Het klimaatpanel van de Verenigde Naties zegt immers dat we nog maar 12 jaar de tijd hebben om de catastrofale gevolgen van klimaatopwarming te voorkomen. Dus wat moeten we dan doen? In actie komen. Dat vindt niet alleen Thunberg, maar ook de vele scholieren, die staakten voor het klimaat – ook in Utrecht-, net als de tienduizenden mensen die meeliepen in de klimaatmars. Recent spreken ook steeds meer lokale en nationale overheden zich hierover uit, door de Noodtoestand voor het Klimaat uit te roepen. Dit betekent dat zij de morele verantwoordelijkheid nemen om de doelstellingen van het Parijs-akkoord te halen. Steden als Basel, Bristol, Londen, Berkeley en Vancouver deden dit, en op nationaal niveau de Britse, Ierse en Canadese overheden. En ook de Paus is ervan overtuigd dat de klimaatnoodtoestand noodzakelijk is, zei hij deze week.

En daarom stoort het ons als Partij voor de Dieren dat het huidige college de ambitie om klimaatneutraal te willen zijn in 2030 heeft afgezwakt tot klimaat neutraal ‘zo snel mogelijk’. Want nu er nog altijd wordt ingezet op groei van de stad, is het gewoon reëel dat Utrecht nooit meer klimaatneutraal wordt. Want meer inwoners betekent meer CO2-uitstoot en minder plek voor de opwekking van duurzame energie. We vinden dan ook dat Utrecht meer werk moet maken van duurzame energieopwekking, en ook op besparing van energie.

Maar nog even terug naar de klimaatnoodtoestand. Toen wij middels Schriftelijke Vragen opriepen ook in Utrecht de noodtoestand voor het klimaat uit te roepen, antwoordde het college dat dit vooral een symbolische daad is, zonder juridische betekenis. Nou, leg deze afwachtende houding maar uit aan al die steden en landen die ik net noemde, inclusief de paus, die wel het belang van die noodtoestand onderschrijven.

Maar als het college het niet wil, dan vragen we de raad om in actie te komen. Wij moeten namelijk alle zeilen gaan bijzetten om in de 12 jaar die we nog hebben klimaatneutraal te gaan worden. En daarom dien ik bij deze de motie ‘Noodtoestand voor het Klimaat’ in waarvan het dictum luidt:

Draagt het college op:

• Namens de gemeente Utrecht de Noodtoestand voor het Klimaat uit te roepen.

Dank u wel voorzitter.