Monde­linge vragen Afschaling OV dienst­ver­lening

Indiendatum: 16 nov. 2023
Antwoorddatum: 16 nov. 2023

Mondelinge vragen 6, 16 november 2023

Deze week werd bekend dat de personeelstekorten in het openbaar vervoer zó zijn opgelopen dat de vervoerder van U-OV bussen en trams vanaf december volgens een “afschalingspakket” gaat rijden. Dit betekent dat er 16% minder ritten zullen zijn ten opzichte van het vastgestelde Vervoersplan.

Wij hebben zorgen over de kwaliteit van het OV in onze gemeente, nu en in de toekomst. Daarom stellen wij de volgende vragen:

1. Welke consequenties denkt het college dat de afschaling heeft op gebruik van openbaar vervoer in onze gemeente, zoals de reizigersaantallen?

Antwoord: Dit is sowieso aardsvervelend, want het past helemaal niet bij alles wat we willen in deze stad en trouwens ook niet in de regio. We hebben daar indringende gesprekken over gevoerd met de gedeputeerde. Wij kunnen niet precies voorspellen wat er gaat gebeuren met het gebruik, maar dat dit niet positief werkt, kan iedereen op zijn vingers natellen. Het zou best kunnen dat daardoor reizigers verloren gaan. Dat zien we niet graag, want het is echt een vervelende consequentie ook omdat we ons ervan bewust zijn dat je mensen ook niet meer makkelijk terugwint. Dat is echt vervelend. Het zit dominant bij U-OV, dus bij de stadsconcessie. Zij zullen een brief sturen om uit te leggen wat er precies aan de hand is en wat ze allemaal gaan doen. Wij zijn nog in afwachting van die brief.

2. Wat wordt concreet gedaan om het personeelstekort bij de vervoersbedrijven de komende tijd op te lossen? En hoe zou de gemeente daaraan kunnen bijdragen?

Het is op zichzelf een nationaal vraagstuk en er is in de provincie ook al veel over gesproken. Er is veel contact met de provincie en de concessiehouders en een aantal eisen is versoepeld, bijvoorbeeld de taaleis. Zo komen allerlei nieuwe doelgroepen in beeld. De opleidingen zijn verkort en verlicht, waarmee de drempels als het ware verlaagd zijn. Er is een nieuwe cao afgesloten die zorgt voor verlichting van de werkdruk, want het blijkt een heel zwaar beroep te zijn waarin mensen op een gegeven moment ook op zijn. Met name de oudere chauffeurs kennen veel verzuim, omdat ze fysiek last hebben. Het lastige van de nieuwe cao is dat het werk aantrekkelijker wordt, maar dat het kortetermijneffect is dat er per chauffeur minder inzetbaarheid is. Op korte termijn heeft het dus een negatief effect, maar op de langere termijn is het positief doordat de mensen langer vitaal worden gehouden en het beroep aantrekkelijker wordt gemaakt. Ik weet ook dat bij U-OV de recruitment enorm is opgeschaald. De capaciteit is veel groter en indringender gemaakt. Het is niet onze eerste verantwoordelijkheid, maar we denken wel mee over welke doelgroepen in beeld komen en of de gemeente daar contact mee heeft.

3. Hoe groot schat het college de kans in dat dit afschalingspakket voor langere termijn (dat wil zeggen tot ná 2024) in werking blijft?

Antwoord: De grote zorg die in de vragen genoemd wordt, is of dit een structureel vraagstuk is. Deze vraag hebben wij ook gesteld, maar blijkbaar ziet U-OV echt kans om dit in 2024 opgelost te hebben. Dat vond ik goed nieuws, maar ik heb wel iets van "eerst zien en dan geloven". Ik ben daarom heel benieuwd wat zij daarover in die brief gaan schrijven. Wat mij betreft, wordt dit in ieder geval een vast thema hoe zeker we dit weten, ook met de provincie, want we hebben ook allerlei langetermijn- OV-ambities. We moeten daar dus echt de vinger aan de pols houden.

Er zullen, net als afgelopen jaar, boetes opgelegd worden voor het feit dat er minder wordt gereden dan het vastgestelde Vervoerplan. Wij nemen aan dat deze boetes bedoeld zijn om vervoerders een financiële prikkel te geven om de dienstregeling op peil te houden.

4. Hoe beoordeelt het college de hoogte van de boeteclausules? Zou dit in een volgende concessie volgens het college herzien moeten worden?

Antwoord: Ik heb inderdaad gehoord dat de boeteclausules zijn aangezet, maar wij hebben geen informatie
over hoe hoog die zijn. Het is niet onze concessie. Wij zitten hier niet in de drivers seat, maar ik weet
wel dat de boetes zijn opgelegd. Ik neem aan dat ze die in de nieuwe concessie ook hebben, maar

We hebben in Utrecht een aantal grote verstedelijkingsopgaves die sterk afhankelijk worden van hoogwaardig OV. Denk aan de Merwedekanaalzone, Cartesius, Papendorp en Overvecht.

5. Welke maatregelen kunnen getroffen worden om te voorkomen dat personeelstekorten op de middellange en lange termijn opnieuw optreden, zodat bewoners van deze toekomstige ontwikkelingen op een goed OV systeem kunnen rekenen?

Antwoord op deze vraag is verwerkt in antwoord op vraag 2.

Joost Vasters, D66
Maarten van Heuven, Partij voor de Dieren
Fred Dekkers, GroenLinks
Rob van den Enk, Student & Starter
Charlotte Passier, Volt
Christiaan Nyqvist, Stadsbelang Utrecht
Kirsten Alblas, ChristenUnie
Yvonne Hessel, UtrechtSolidair
Myrthe Minnaert, BIJ1