Monde­linge vragen Bed, bad, brood en bege­leiding in Utrecht na stuklopen akkoord

Indiendatum: 24 nov. 2016
Antwoorddatum: 24 nov. 2016

Maandag stuurt staatssecretaris Dijkhoff (justitie) een brief[1] naar de Tweede Kamer waarin hij schrijft dat de onderhandelingen over de zogenaamde bed-bad-en-broodregeling, de opvang van uitgeprocedeerde asielzoekers, niet is gelukt. De staatssecretaris van justitie zegt de financiële ondersteuning aan gemeenten voor de opvang te stoppen. GroenLinks is, samen met een grote meerderheid van de raad, groot voorstander van het bed-bad-brood-en-beleidingtraject van onze stad. Wij zijn dan ook blij dat wethouder Diepeveen in een eerste reactie direct gezegd heeft door te gaan met de huidige opvang en begeleiding van ongedocumenteerden. De brief van Dijkhoff baart ons echter ook zorgen over de juridische en financiële consequenties voor Utrecht. Omdat wij willen dat we ongedocumenteerden kunnen blijven opvangen, hebben GroenLinks, D66, PvdA, SP, ChristenUnie, PvdD en Student & Starter hierover de volgende vragen.

1. Als gevolg van het stoppen van de onderhandeling schrijft Dijkhoff in zijn brief: 'een aantal gemeenten bedongen in mijn optiek te veel ruimte om gemeentelijke opvang aan uitgeprocedeerde vreemdelingen (dixit) te kunnen blijven bieden naast de Lokale Vreemdelingenvoorziening’. Kan de wethouder aangegeven of Utrecht tot deze gemeenten behoort?

2. Als gevolg van de mislukte onderhandelingen krijgen gemeenten van het Rijk niet langer financiële middelen voor de opvang van uitgeprocedeerde asielzoekers.

2a. Kan het college aangegeven wat de (financiële) consequenties van deze maatregel zijn voor belangenorganisaties?

2b. Kan de wethouder aangeven of het aantal opvangplekken geborgd blijft, ondanks deze maatregel?

2c. Kan het college toezeggen dat de financiering van de opvang en begeleiding tot het einde van deze collegeperiode, mits noodzakelijk in zijn geheel door de gemeente, geschiedt?

3. In zijn brief schrijf Dijkhoff dat hij in de toekomst ongeclausuleerde opvang door gemeenten wil tegengaan. GroenLinks, D66, PvdA, SP, ChristenUnie, PvdD en S&S vrezen dat de staatssecretaris Utrecht wil verbieden om haar eigen vorm van opvang te verzorgen.

3a. Deelt het college deze lezing?

3b. Is het college bereid om dit juridisch te laten toetsen en met de uitkomst hiervan terug te komen naar de raad?

4. In een eerste reactie[2] van wethouder Diepeveen op de brief van Dijkhoff stelt hij voor om een commissie van wijzen aan te stellen om het huidige vacuüm te doorbreken. Kan de wethouder aangegeven op welke manier deze commissie uitgewerkt zal worden?

5. Inmiddels zijn vier dagen verstreken sinds het uitkomen van de brief. Kan de wethouder globaal aangegeven wat de laatste stand van zaken is en welke stappen hij sindsdien heeft ondernomen?

6. En dan nog even dit: GroenLinks, D66, PvdA, SP, ChristenUnie, PvdD en S&S storen zich aan de wijze waarop de staatssecretaris mensen in zijn brief consequent aanspreekt als vreemdeling. In Utrecht hebben we met elkaar de afspraak dat geen mens illegaal of vreemdeling is. Kan het college ons verzekeren dat zij in al haar communicatie, dus ook met de staatssecretaris, de woorden vreemdeling en illegaal vermijdt?

1 antwoord van wethouder Diepeveen

Zoals u weet is het kabinet na een bijna-crisis in april 2015 tot een politiek compromis gekomen rond de bed bad en broodregeling. Ze hebben advies gevraagd aan gemeenten over de uitvoerbaarheid van dit akkoord. Gemeenten hebben altijd aangegeven te streven naar een regeling die een duurzame oplossing creëert met als uitgangspunt ‘geen mens op straat’ en de mogelijkheid om hier lokaal invulling aan te geven. Op 21 januari heb ik kort gesproken met staatssecretaris Dijkhof. De staatssecretaris heeft toen aangegeven na te willen denken over de regeling voor gemeenten om hier mee aan de slag te gaan. Ik heb toen lange tijd niets van hem gehoord en de gesprekken hebben negen maanden stilgelegen. Op 27 oktober heeft een volgend bestuurlijk overleg plaatsgevonden waar gesproken werd over nieuw te vormen LVVs (lokale vreemdelingenvoorzieningen) in acht steden, waaronder Utrecht, danwel het omvormen van de huidige voorzieningen tot zo’n LVV. Alle gemeenten hebben ingebracht dat naast deze voorzieningen voor beperkte situaties altijd een vangnet nodig is omdat je nooit een 100% sluitende aanpak kunt realiseren. We hebben bij de staatssecretaris erop aangedrongen om bij de positieve resultaten in Utrecht en andere gemeenten aan te sluiten en te gaan proberen gezamenlijk verder te komen.

We zouden elkaar 21 november weer spreken, waarbij behalve de VNG ook de bestuurders van de acht betreffende gemeenten zouden aansluiten. Ik had de indruk dat we tot overeenstemming zouden kunnen komen. Ik was dan ook verbaasd dat de staatssecretaris het overleg op zondagavond annuleerde en maandagochtend naar buiten bracht dat het niet tot een akkoord zou komen. Dat was dus eenzijdig. In een brief aan de Tweede Kamer kondigde de staatssecretaris aan een wetsvoorstel te willen indienen – en ik beschouw dit maar als een politiek statement in het licht van de komende verkiezingen. Als ik kijk naar de resultaten die we behalen in het vinden van duurzame oplossingen zie ik alle reden om hier deze collegeperiode mee door te gaan. De VNG en de staatssecretaris hebben aangegeven dat er alsnog een nabetaling zal plaatsvinden aan gemeenten. Voor Utrecht gaat dit om ongeveer 200 euro. Naast de financiële middelen voor maatschappelijke opvang binnen de Programmabegroting zijn dit voldoende middelen voor deze collegeperiode.

Over illegaal of vreemdeling: we zullen het woord illegaal proberen te vermijden, maar misschien is het wel eens onvermijdelijk dat we het woord vreemdeling zullen gaan gebruiken.

[1] https://www.1848.nl/document/kamerbrief/23285

[2] https://www.utrecht.nl/nieuws/artikel/dijkhoff-breekt-onverwacht-de-onderhandelingen-rondom-het-bed-bad-brood-akkoord-af/