Monde­linge vragen College luidt noodklok opvang asiel­zoekers Jaarbeurs; alles op alles zodat ook geen vluch­teling op straat slaapt

Indiendatum: 5 okt. 2023
Antwoorddatum: 5 okt. 2023

Mondelinge vragen 2, 5 oktober 2023

Begin deze week ontvingen we als raad een brief van de burgemeester waar we lezen dat gemeente Utrecht en de Veiligheidsregio alarm slaan: de centrale opvanglocatie in de Jaarbeurs loopt over. Ook media berichtten daarover. Deze noodroep vanuit het college kwam enigszins als een verrassing na een uitvoerig debat afgelopen donderdag over alle vluchtelingen. In het debat is deze noodsituatie in de Jaarbeurs namelijk niet als dusdanig benoemd. Tijdens het debat heeft de wethouder wel aangegeven dat er in principe niet veel nieuwe Oekraïense vluchtelingen meer gehuisvest worden in de Utrechtse opvanglocaties maar dat de doorstroom vanaf de Jaarbeurs door andere gemeenten opgevangen moet worden. De fracties zijn ook geschrokken omdat gebrek aan plek in de Jaarbeurs uiteindelijk zou kunnen betekenen dat er mensen zijn die op straat komen te slapen. Dat mogen we nooit laten gebeuren in onze stad. Deze zorgwekkende situatie brengt ons tot de volgende vragen:

1. Hoe heeft de situatie in de Jaarbeurs zich (recent) ontwikkeld waardoor nu de noodklok geluid wordt? Hadden we dit aan kunnen zien komen en/of wat is er in aanloop naar dit moment al gebeurd om dit te voorkomen?

Antwoord: Misschien is het goed om eerst een kort onderscheid te maken in hoe het precies zit in de organisatie in de hub van de Jaarbeurs en de opvang. Die hub is de verantwoordelijkheid van de Veiligheidsregio, omdat het een crisisnoodopvangsituatie betreft. Dat staat dus los van wat de gemeente Utrecht te doen heeft. Dat is wel belangrijk. Ook de Spreidingswet is niet van toepassing op die hub en op het hele fenomeen van de mensen die uit Oekraïne komen.
Nu heeft mevrouw Assen samen met heel veel raadsleden in de eerste plaats gevraagd of we dit hebben kunnen zien aankomen en of we voldoende gedaan hebben. Wat we hebben zien aankomen, is dat er inderdaad een toenemend aantal vluchtelingen uit Oekraïne komt en dat er daardoor ook een noodzaak is om het aantal plekken in het land verregaand te verhogen Daar hebben we al eerder over gecommuniceerd en dat heeft ook de staatssecretaris gedaan. Dit weekeind leidde die toename van het aantal mensen dat er is in vergelijking met het aantal beschikbare plekken in het land tot een situatie dat er zo veel overnachters waren dat met name de sanitaire voorzieningen in de Jaarbeurs dat niet meer aankonden. Dus hebben we maandag de noodklok geluid en dat heeft overigens ook meteen respons gehad.

2. In hoeverre is de Jaarbeurs nu zo vol omdat andere gemeenten nog steeds hun verantwoordelijkheid niet nemen in het opvangen van Oekraïense en/of andere vluchtelingen die hier binnenkomen?

Antwoord: In antwoord op de tweede vraag is het misschien goed om te melden dat alle 26 gemeenten in onze regio veel meer doen dan nodig is. Wij zitten ongeveer 1.000 plekken hoger voor mensen uit Oekraïne boven wat wij als regio zouden moeten doen. We zien wel dat dit op sommige plekken in het land achterblijft, maar we zien ook dat het voor veel gemeenten echt ingewikkeld is, omdat er ook andere groepen te huisvesten zijn. Het is geen gemakkelijke puzzel. Er komen op dit moment heel veel stromen mensen bij elkaar. Die moeten allemaal een plekje vinden en dat betekent een enorme opgave voor alle regio’s, deels onder leiding van de Veiligheidsregio’s en deels onder leiding van de provinciale regietafels, om plekken te vinden.

We weten inmiddels dat de spreidingswet door de Tweede Kamer is. Het is onzeker of de wet het ook in de Eerste Kamer haalt. Veel gemeenten lijken passief af te wachten tot die wet al dan niet in werking treedt, en in de tussentijd niet te zorgen voor de broodnodige opvangplekken.

3. Welke acties worden er vanuit de VRU of vanuit de landelijke overheid ondernomen of kunnen nog meer ondernomen worden om ook deze gemeenten aan te sporen nu al voor opvangplekken te zorgen, aangezien de verwachting allerminst is dat de behoefte daaraan minder wordt?

Antwoord: In antwoord op de derde vraag meld ik dat, zoals gezegd, de Spreidingswet hier geen invloed op heeft omdat dit om een andere categorie vluchtelingen gaat. De normale regie ligt inderdaad bij de provincie en die doet ook in onze regio zeker wat nodig is. Wij pleiten specifiek voor de opvang van
Oekraïense vluchtelingen voor meer plekken in de regio’s, met name die waar de afgesproken aantallen nog niet gerealiseerd zijn.

4. Welke mogelijkheden ziet het college nog, dan wel via politieke escalatie dan wel qua mogelijkheden in onze eigen stad, om te voorkomen dat mensen daadwerkelijk op straat komen te slapen?

Antwoord: Wat betreft de laatste vraag is het goed om te melden dat ons uitgangspunt ook is dat niemand op straat slaapt. Onze eigen gemeente heeft ook de vorige week nog 75 plekken gerealiseerd om te helpen dit probleem op te lossen. Wij rekenen daarbij op solidariteit, ook van anderen.

Hester Assen, PvdA
Lisanne Snippe, Partij voor de Dieren
Venita Dada-Anthonij, D66
Beau Nederhand, Volt
Bert van Steeg, CDA
Tabasum Westra, CU
Yvonne Hessel, Utrechtsolidair
Gert Dijkstra, EenUtrecht