Monde­linge vragen Demon­stratie Utrecht #WijMa­kenPlek

Indiendatum: 22 sep. 2022
Antwoorddatum: 22 sep. 2022

Mondelinge vragen 4, 22 september 2022

Maandenlang leefden vluchtelingen op straat in ter Apel. Maandenlang zagen we inhumane taferelen. Artsen Zonder Grenzen kwam voor het eerst in Nederland in actie. Een drie maanden oude baby overleed in Ter Apel. In ons land.

Nederland gaat de straat op om te protesteren. En wat deed de regering? Die deed er nog een schepje bovenop. Die sloot een asieldeal, die een schandelijke schending is van mensenrechten. Die stuurde de mensen van Ter Apel weg, naar nog steeds barre omstandigheden. Dit keer verspreid over het hele land.

Afgelopen zaterdag was in Utrecht een drukbezochte demonstratie van Migreat, waarmee de betogers vroegen om een Humaan asielbeleid. Ze riepen de gemeente op om plek te maken voor de opvang van meer kwetsbare mensen. Deze week kwam het nieuws dat een extra aanmeldcentrum in Bant, waarmee de druk op Ter Apel verlicht had kunnen worden, weer van de baan is. Er is nog steeds een schrijnend gebrek aan goede, structurele faciliteiten en opvang.

Utrecht sprong de afgelopen jaren meerdere keren in om te helpen. Deze inzet zien wij. En dat vinden we als GroenLinks mooi. Maar nog steeds is er wat ons betreft behoefte aan meer actie. Want de nood is hoog! We krijgen als Gemeenteraad dagelijks berichten van Utrechters met deze oproep: Vang aub meer mensen op, help! De fracties willen, net zoals al deze Utrechters en demonstranten, dat het college alles op alles zet om nog meer te helpen.

Dat brengt de fractie(s) op de volgende vragen:

1. Op 26 augustus heeft GroenLinks Schriftelijke vragen gesteld over de noodsituatie in Ter Apel. Met het verzoek deze eerder te beantwoorden dan de gebruikelijke periode. De beantwoording is er echter nog steeds niet. Een van de vragen was: Wil de wethouder onderzoeken of er in Utrecht (of in de provincie Utrecht) een extra aanmeldcentrum geopend kan worden? Graag een reactie op deze vraag.

Antwoord: Zoals wij gisteren zagen bij de beantwoording van de vragen van de GroenLinks-fractie - excuses voor het feit dat het lang duurde; maar de mensen die eraan werkten, hadden het druk - doen wij in Utrecht heel veel. Wij hebben de Jaarbeurs opengesteld voor Oekraïners. Daarvandaan worden vluchtelingen ergens ondergebracht. Het is een soort aanmeldcentrum geworden. Het team uit Utrecht is naar Ter Apel gegaan om te helpen bij het aanmeldproces en het opzetten van de vooropvang in Zoutkamp. Het Rijk overlegt op dit moment met andere gemeenten over een aanmeldcentrum. Het is duidelijk dat Utrecht veel doet. Wij spreken niet over een aanmeldcentrum. Met andere gemeenten wordt daarover wél gesproken.

2. Een andere vraag was: Vang meer asielzoekers in Utrecht op. Afgelopen zaterdag riepen ook de demonstranten hierom. Denk met name ook aan de opvang van de kwetsbare groepen. We weten dat Utrecht al flink veel doet om te helpen en dat waarderen we. Echter is de situatie in Ter Apel mensonterend en andere gemeenten laten van zich afweten. Daarom vragen we het college of we nog meer mensen in onze stad humaan willen en kunnen opvangen. Graag een reactie.

Antwoord: De raad heeft een overzicht gekregen van dingen die wij doen om asielzoekers op te vangen en om statushouders snel te huisvesten. Staatssecretaris Van der Burg
heeft Utrecht verscheidene keren als voorbeeld genoemd in de hoop dat andere gemeenten ons daarin zouden volgen. Als dat zou gebeuren, zouden wij geen noodopvang nodig hebben en ook geen verdeelsleutel.

De veiligheidsregio's dienen twee keer 225 plekken crisisnoodopvang te realiseren. De regio Utrecht heeft nu 270 plekken gerealiseerd. Wij onderzoeken nu waar ruimte is voor nieuwe plekken. Eind 2022 - begin 2023 gaat Plan Einstein aan de Pahud de Mortangesdreef open met 300 plekken, in elk geval voor drie jaar. Wij monitoren of Utrecht naar evenredigheid asielopvangplekken realiseert, ook met het oog op de toekomst. In het vierde kwartaal kom ik daarop terug.

3. Tijdens de demonstratie gaf de organisatie LGBT Asylum Support in hun toespraak aan dat er nu in Utrecht geen plek is voor het specifiek opvangen van LHBTIQ asielzoekers. Rotterdam heeft dit als enige stad al geregeld. Is de wethouder bereid om spoedig met de organisatie in gesprek te gaan over hoe dit ook in Utrecht vorm kan krijgen? En de raad per brief hierover te informeren?

Antwoord: De locatie Rotterdam is geen asielopvanglocatie van het COA. Het beleid van het COA is erop gericht om deze groep veilig, maar niet apart, op te vangen. Ze hebben speciale functionarissen voor deze groep. Wij hebben de raad daarover al eerder geïnformeerd. De locatie in Rotterdam is een particulier initiatief. Wij zullen met partijen in gesprek gaan en zullen de voor- en nadelen afwegen. Wij komen daar in een raadsbrief op terug, maar dat zal pas in 2023 gebeuren.

4. Humane opvang betekent dat mensen op zijn minst zelf in de opvang kunnen koken. Het klinkt als iets kleins, maar voor mensen die alles hebben achtergelaten wat hen lief is, is het minste troost: de kans om eigen eten te koken. Over de situatie in het Star Lodge Hotel, blijven fracties vanuit de stad berichten krijgen. Wat wil en kan de wethouder doen om de oproepen tegemoet te komen over het eigen eten kunnen koken? En wil de wethouder toezeggen dat in de toekomstige opvangplekken hier meer rekening mee te houden?

Antwoord: Ik ben het ermee eens dat bij langdurige opvang zelfregie en het zelf koken erg belangrijk is. De realiteit is dat deze noodsituatie en deze noodopvang het moet doen met gebouwen waarvan wij gelukkig de andere kwaliteiten kunnen waarborgen, maar dat bijvoorbeeld in de Voorveldse Polder zelf koken niet kan. Dat heeft met veiligheidsaspecten te maken. Wij proberen onder de aandacht te brengen dat allerlei andere activiteiten, zoals Eet Mee, samen barbecueën of met elkaar eten bij Hercules heel belangrijk zijn. Wij bespreken de situatie geregeld met het COA. Zij sluiten de contracten met de eigenaren van de restaurants af. Wij kunnen bekijken wat er nog kan, maar voor deze locaties is dat erg ingewikkeld. Wij willen daar zeker in de toekomst rekening mee houden. Het was aanvankelijk niet de bedoeling dat deze groep hier zo lang zou zijn.

5. Hoe kijkt het college aan tegen het beperken van gezinshereniging, zoals de nieuwe landelijke Asieldeal dat voor ons in petto heeft?

Antwoord: Ik hecht eraan om helder te maken dat deze deal bij de gesprekken van het VNG en het Rijk niet aan de orde zijn geweest. Dat is echt uitsluitend een besluit van het kabinet geweest.

Utrecht is een mensenrechtenstad en een kinderrechtenstad. Dat betekent dat wij deze verdragen niet alleen respecteren, maar ook richting geven. Internationale verdragen, zoals rechten van het kind of het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens, schrijven ons voor dat statushouders zo snel mogelijk met hun gezinnen moeten worden verenigd. In hoeverre het kabinetsbeleid juridisch standhoudt, wordt door veel migratie-experts betwijfeld. Dat punt zal in rechtszaken zeker aan de orde komen. Wij hopen dat de juridische lijn snel duidelijk wordt. Ik verwacht dat als gezinshereniging heel lang duurt de betrokken statushouder zich veel minder goed kan concentreren op zijn of haar inburgering. Dat is zeer onwenselijk. Misschien kan de raad zijn stem laten horen bij de fracties in Den Haag en lokaal kan meehelpen bij het vergroten van het aantal woningen. Woningen bepalen of mensen met hun gezin naar Nederland kunnen komen. Laten wij ervoor zorgen dat het lukt om het benodigde aantal woningen er neer te zetten, duurzaam of tijdelijk.

Melody Deldjou Fard, GroenLinks
Louise de Vries, Partij voor de Dieren
Hester Assen, PvdA
Derk van Bergen, CU
Iskender Simsek, DENK
Noura Oul Fakir, BIJ1
Esma Kendir, S&S
Wilma Duitscher, EenUtrecht