Monde­linge vragen Hoe staat het met de uitvoer van de motie “nati­o­na­liteit onbekend naar staatloos”?

Indiendatum: 5 nov. 2020
Antwoorddatum: 5 nov. 2020

Mondelinge vragen 3, 5 november 2020

In Utrecht waren op peildatum 1 november 2018 1309 mensen geregistreerd met de status ‘nationaliteit onbekend’. Een deel daarvan was eigenlijk staatloos. In de actuele motie hebben we, op de PVV na, raadsbreed het college opgeroepen om maximaal gebruik te maken van de uitvoeringsruimte rond het vaststellen van de status ‘staatloosheid’. Het college heeft toegezegd om mensen die in deze ‘papierwinkel zonder uitzicht’ belanden te helpen, zij kunnen rekenen op hulp van de gemeente.

We gaan er dan ook vanuit dat het niet alleen bij het aannemen van een motie is gebleven, maar dat het een voortvarend vervolg heeft gekregen. Daarom heeft mijn fractie enkele vragen:

1. Kan het college aangeven per genoemd punt in de motie hoe ver zij is met de uitvoer? Als bepaalde punten nog niet in werking zijn gezet, waarom niet?

Voorzitter! Dank voor de vragen. Het antwoord op vraag 1. Het college heeft nadat de motie is aangenomen stappen gezet. De werkinstructies van Burgerzaken zijn opnieuw tegen het licht gehouden. Er zijn afspraken gemaakt met de Nederlandse Vereniging voor Burgerzaken om als er sprake is van nieuwe kennis en nieuwe inzichten zo veel mogelijk belanghebbenden daarvan op de hoogte brengen. Ook is over de artikel 2.17-procedure contact gezocht met de Immigratie- en Naturalisatiedienst om na te gaan of er mogelijkheden zijn om de procedure om te draaien, dus om personen met een onbekende nationaliteit, die in de registers van de Basisregistratie Personen staan, maar met een vermoedelijke nationaliteit bij de Immigratie- en Naturalisatiedienst zijn ingeschreven, deze nationaliteit aan te laten nemen. Deze werkwijze is nog in onderzoek. Er zijn vier gemeenten bij betrokken. In Utrecht worden de resultaten gevolgd. Er is een expertgroep gestart waarin vertegenwoordigers van de vluchtelingenorganisatie van de Verenigde Naties, advocaten, experts van publiciteits- en kennisinstellingen, de Immigratie- en Naturalisatiedienst, de Nederlandse Vereniging voor Burgerzaken en verscheidene gemeenten zitting hebben. Het doel van deze expertgroep is om belanghebbenden deskundigheid op het gebied van statenloosheid bij te brengen. Daarmee komt er meer duidelijkheid over gronden waarop statenloosheid kan worden vastgesteld en kan uitvoering worden gegeven aan de motie om bij het vaststellen van statenloosheid over maximale uitvoeringsruimte en maximale beleidsvrijheid te beschikken, uiteraard binnen de geldende wet- en regelgeving. De punten van de motie die betrekking hebben op de samenwerking met Utrechtse maatschappelijke organisaties om de wijze waarop mensen zonder bekende nationaliteit, of mensen waarvan de nationaliteit niet direct kan worden vastgesteld, het beste kunnen worden gesteund, zijn nog in ontwikkeling. Er zijn onvoldoende resultaten om te worden gemeld. Tegen het einde van 2021 zullen wij evalueren om te zien wat er is veranderd. De raad zal die evaluatie ontvangen en zal kunnen beoordelen of die naar tevredenheid is.

2. Heeft het college zicht op het precieze aantal staatlozen en het aantal met de status nationaliteit onbekend in Utrecht?

Het antwoord op vraag 2. Het aantal staatloze mensen is 172 en het aantal personen met een onbekende nationaliteit is 1043.

3. Hoeveel inwoners zijn inmiddels van de nationaliteit onbekend naar staatloos gegaan sinds het aannemen van de motie? Hoe liggen deze cijfers ten opzichte van de periode vóór de aangenomen motie?

Het antwoord op vraag 3. Op 5 november 2018 waren 348 personen staatloos en er waren op die dag 1309 mensen met een onbekende nationaliteit. Op 15 november 2019 waren 321 personen staatloos en er waren op die dag 1425 mensen met een onbekende nationaliteit. Men zou hieruit de conclusie kunnen trekken dat er weinig is veranderd in de effectiviteit van de maatregelen, maar de cijfers worden enorm beïnvloed door verhuizingen, immigratie, emigratie, geboorte en sterfte. Wij kunnen dus heel moeilijk achterhalen wat het effect van de genomen maatregelen is.

Met name in deze crisis kan het voor een persoon met de status nationaliteit onbekend lastig zijn om zich te wenden tot hulp.

4. Heeft het college zicht op of signalen ontvangen van inwoners of instanties binnen de gemeente die door de registratie nationaliteit onbekend extra in de problemen zijn gekomen door de crisis? Zo ja, wat kan het college doen om deze inwoners te ondersteunen? Zo nee, wat gaat het college doen om hier zicht op te krijgen en waar nodig adequaat hulp te bieden?

Het antwoord op vraag 4. Tot nog toe hebben wij geen signalen ontvangen van inwoners of instanties binnen de gemeente die door de registratie "nationaliteit onbekend" door de coronacrisis extra in de problemen zijn gekomen. Wij kunnen ons voorstellen dat deze signalen nog komen. Wij houden contact, zowel met de expertgroep als met de maatschappelijke partners.

Janneke Admiraal, ChristenUnie
Maarten van Heuven, Partij voor de Dieren
Mahmut Sungur, DENK
Hester Assen, PvdA
Ruurt Wiegant, SP