Monde­linge vragen Inclu­sieve eed

Indiendatum: 30 mrt. 2023
Antwoorddatum: 30 mrt. 2023

Mondelinge vragen 4, 30 maart 2023

Raadsleden kunnen bij de installatie en beëdiging enkel kiezen tussen de christelijke eed of de belofte. Ondanks dat raadsleden verschillende godsdiensten aanhangen of levensovertuigingen hebben, is het voor hen niet mogelijk om bij het afleggen van de eed naar een andere god of goden te verwijzen. Terwijl het voor sommigen wel heel belangrijk en betekenisvol is om hun politieke ambt op deze manier te beginnen. Op dit moment is het door landelijke wetgeving niet mogelijk om religieuze varianten van de eed af te leggen, omdat afwijkingen van de eed ongeldig zijn. Het is duidelijk dat dit probleem dus niet in Utrecht of op gemeentelijk niveau op te lossen is want de gemeentewet dient eerst gewijzigd te worden om eedafleggingen, waarbij naar andere goden wordt gerefereerd, geldig te maken.

De fracties van BIJ1, Partij voor de Dieren, PvdA, GroenLinks, Student & Starter en Volt vinden dat dit wel mogelijk zou moeten zijn en hebben daarom de volgende vragen:

1. Utrecht streeft een inclusieve gemeente te zijn. Deelt het college de mening dat een inclusieve eed, waarin het mogelijk is om naar een andere god te verwijzen, hier een cruciaal onderdeel van is?

2. Burgemeesters, zoals Theo Wetering burgemeester van Tilburg, zetten zich in voor een aanpassing van de gemeentewet door te lobbyen bij de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) en het Ministerie van Binnenlandse Zaken voor een inclusieve eed (bron). Is het college bereid om zich bij deze lobby aan te sluiten en de Raad hierover op de hoogte te houden?

3. Ziet de het college nog andere mogelijkheden waarop de gemeente Utrecht zich kan inzetten voor een inclusieve eed?

4. Gemeenten gaan wel over de inhoud van de ambtseed. Zo kunnen ambtenaren in de gemeente Ede bij het afleggen van hun eed bijvoorbeeld verwijzen naar Allah. In Utrecht hebben we naast de belofte nog geen inclusieve ambtseed maar een wijziging in het Handboek Utrechts Personeel kan dit mogelijk maken. Wat kan de het college hierin betekenen?

Noura Oul Fakir, BIJ1
Maarten van Heuven, Partij voor de Dieren
Ilse Raaijmakers, PvdA
Melody Deldjou Fard, GroenLinks
Esma Kendir, Student & Starter
Ruud Maas, Volt

Antwoord: Het antwoord op vraag 1 is ja.
Op vraag 2, over de lobby van de burgemeester van Tilburg, kan ik het volgende zeggen. Wij hebben het vermoeden dat de burgemeester van Tilburg en mogelijk ook anderen dit als voorzitter van de gemeenteraad Tilburg heeft gevraagd te doen en dus niet als lid van het college van BenW. U zult misschien zeggen dat dit iets heel technisch is, maar ik wil hiermee aangeven dat het verzoek aan het eigen dagelijks bestuur van de raad zou moeten worden gedaan en niet aan het college, omdat
het gaat over de eed of de belofte van de raadsleden. Dat wil niet zeggen dat we daar niets in zouden willen doen. We vinden het belangrijk dat we een inclusieve gemeente zijn en daar hoort een inclusieve eed ook bij. We zullen ook contact opnemen met de gemeente Tilburg om erachter te komen wat de laatste stand van zaken is. Zodra er vorderingen zijn, zullen wij de raad hierover informeren. Ik wil het extra bevorderen, maar ook de raadsleden moeten kijken wat zij hierin kunnen betekenen. Het gaat uiteindelijk over hun eed of belofte.
In antwoord op vraag 3 kan ik melden dat ik zeker de behoefte van de indieners dan wel de raad begrijp, maar het is wel lastig omdat het niet aan het college is om daar invulling aan te geven. Het afleggen van de eed door raadsleden is namelijk inderdaad geregeld in de Gemeentewet. Het aanpassen daarvan is een bevoegdheid van de landelijke overheid. Het college is zeker bereid om de wijze waarop de inclusieve ambtseed is opgesteld voor de organisatie van de gemeente Utrecht en
waarvoor hij verantwoordelijkheid draagt, als voorbeeld mee te geven aan het dagelijks bestuur bij de mogelijke lobby.
In antwoord op vraag 4 merk ik op dat het college in 2004 een inclusieve ambtseed heeft ingesteld. De eed is destijds vervangen door een integriteitsverklaring, die bewust neutraal geformuleerd is en geen onderscheid maakt tussen religie, nationaliteit en achtergrond. Kortom, dat is al geregeld, maar ik kan me voorstellen dat het eerder nog onbekend was.