Monde­linge vragen Onwen­se­lijke sala­fis­tische instel­lingen

Indiendatum: 12 sep. 2019
Antwoorddatum: 12 sep. 2019

Mondelinge vragen 6, 12 september 2019

“Kinderen op salafistische moskeescholen krijgen te horen dat mensen met een ander geloof of levensovertuiging de doodstraf verdienen. Ook leren ze zich af te keren van de Nederlandse samenleving en de beginselen van gelijkheid en vrijheid.”, is te lezen in het NRC 10 september jl. Voor Utrecht helaas niet helemaal onbekende uitspraken. Zo bleek eerder uit onderzoek naar de buitenschoolse lessen van AlFitrah dat er ook voor hun leerlingen grote zorgen zijn dat zij vervreemd raken van de Nederlandse samenleving, met alle gevolgen van dien.

Nieuwsuur en NRC identificeerden minstens 50 onderwijsplekken die (zeer) salafistisch zijn of er sterk door worden beïnvloed, waarvan Utrecht de bedenkelijke tweede plek inneemt met 5 instellingen.

Voor bovengenoemde partijen is het belangrijk dat Utrechtse kinderen onderwijs krijgen (ook als het buitenschools is) dat aansluit op de democratische en open samenleving die we in Utrecht hebben en willen behouden. Elke vorm van onderwijs dat zich tegen onze democratische samenleving keert of tegen art. 1 van de Grondwet, kan niet worden geaccepteerd.

Daarom hebben bovengenoemde partijen de volgende vragen:

1. Om welke 5 instellingen in Utrecht gaat het? En is het college het eens met het NRC dat deze 5 instellingen een zeer strenge salafistische leer doceren?

Wij hebben geen inzicht in het onderzoek van de NRC. Wij weten niet op welke instellingen wordt gedoeld. Het college ziet het niet als zijn taak om organisaties als salafistisch te bestempelen. Men weet dat wij ons op basis van problematische gedragingen nadrukkelijk zorgen maken over de stichting AlFitrah. Er is opdracht gegeven voor twee onderzoeken naar het aanbod van deze instelling. De raad is hierover de afgelopen jaren verscheidene keren geïnformeerd. Het college wijst erop dat het zich richt op alle vormen van problematisch gedrag. De aandacht die deze specifieke instelling van ons krijgt, heeft te maken met verscheidene vormen van problematische gedragingen die wij zijn tegengekomen.

2. Zijn dit de enige 5 instellingen in Utrecht of zijn er nog meer instellingen bekend bij het college?

Zie antwoord 1

3. Zijn er ook andere, niet salafistische, instellingen in Utrecht, die intolerantie doceren tijdens buitenschoolse lessen?

Wij hebben tot op dit moment geen signalen gekregen dat andere instellingen die informeel onderwijs geven een intolerante boodschap uitdragen.

4. Is het college het met de fracties eens dat het bestaan van deze instellingen zeer onwenselijk is in Utrecht, vanwege het feit dat zij intolerantie creëren en kinderen stimuleren zich af te keren van de Utrechtse samenleving en/of bewoners van onze stad Zo nee, waarom niet?

Het onderzoek van de NRC en Nieuwsuur naar salafistisch informeel onderwijs lijkt ons terecht reden van grote zorgen. Al langere tijd weten wij dat op bepaalde informele onderwijsplekken zaken plaatsvinden waar wij stevig afstand van nemen. Wij willen dat Utrecht een respectvolle samenleving is en blijft, waar iedereen zich thuis voelt en zichzelf kan zijn. De diversiteit van de inwoners van de stad vraagt dat wij elkaar de ruimte geven en respect hebben voor verschillen. Dit is niet altijd vanzelfsprekend. De stad moet hier als geheel actie op ondernemen.

De problematische en ongewenste gedragingen van wie dan ook pakken wij zoveel mogelijk aan volgens onze driesporen-aanpak: 1. Interactie en dialoog. Hierbij kunnen vragen en zorgen worden onderkend en beantwoord. 2. Aanspreken en confronteren. Dit doen wij bij incidenten en signalen of vermoedens van problematisch gedrag. Bij problematisch gedrag confronteren wij passend binnen de normstellende taak van de overheid. 3. Verstoren en handhaven. Dit gaat om maatregelen die zijn gericht op het beteugelen van handhaafbare gedragingen zoals het zich niet houden aan vergunningen of gemaakte afspraken, uitingen van haat, geweld en ondermijning van de democratische rechtsstaat. Wij doen daarbij wat mogelijk is binnen de huidige kaders van onze democratische rechtsstaat. Wij pakken dit complexe vraagstuk op, samen met veel landelijke partners verenigd in de taskforce problematisch gedrag en ongewenste buitenlandse financiering. Bij dit vraagstuk moet de balans worden gezocht tussen het voorkomen van intolerantie en het bewaken van grondwettelijke vrijheden.

5. Said Bouharrou van de Raad van Marokkaanse Moskeeën in Nederland (RMMN) zegt in een reactie in het NRC dat andere islamitische geestelijken bang zijn voor intimidatie door salafisten en dat moskeebesturen soms onder druk worden gezet om mensen die kritiek hebben op de salafistische leer, uit de moskee te weren. Is bekend of dit in Utrecht ook gebeurt? Zo ja, welke mogelijkheden ziet het college om hier tegen op te treden?

Wij hebben op dit moment geen concrete signalen ontvangen dat moskeeën in Utrecht door salafistische instellingen worden geïntimideerd. Wij onderhouden contact met moskeebesturen om dit soort ongewenste gedragingen te signaleren. Wij weten van AlFitrah dat ze als enige pretendeert de ware Islam te verkondigen en dat ze daarmee andere islamitische instellingen diskwalificeert. Binnenkort wordt de raad nader geïnformeerd over de wijze waarop wij vervolg geven aan de uitkomsten van het vervolgonderzoek naar AlFitrah.

6. Daarnaast wacht de gemeenteraad al enige tijd op de uitkomsten van het vervolgonderzoek naar AlFitrah. We begrepen dat de uitkomsten van het onderzoek al bij het college bekend zijn. Klopt dit? En is het college het eens met bovengenoemde partijen dat dit onderzoek zo snel mogelijk met de gemeenteraad gedeeld kan en moet worden?

Het definitieve rapport hebben wij in juli 2019 vlak voor het zomerreces ontvangen. De complexiteit van het vraagstuk vraagt om aandacht van verschillende partners, lokaal en landelijk. Afgestemd dient te worden hoe wij vormgeven aan de aanbevelingen die uit het onderzoek voortvloeien. Dit kost de nodige tijd en zorgvuldigheid. Dit traject kan pas na het zomerreces worden voltooid. Wij zetten alles op alles om de raad het rapport binnen twee weken aan te bieden.

De volgende vragen zouden ook schriftelijk beantwoord kunnen worden:

7. Welke mogelijkheden ziet het college om hierop in te grijpen en welke instrumenten zet het college nu al in om het hen zo moeilijk mogelijk te maken? En zijn er instrumenten of mogelijkheden die het college mist? Zo ja, welke?

8. Krijgen deze instellingen op dit moment enige vorm van subsidie of ondersteuning van de gemeente? Is het college het met de fracties eens dat deze instellingen op geen enkele manier door de gemeente middellijk gesteund zouden moeten worden, bijvoorbeeld door het verstrekken van subsidies?

9. Zet het college het drieluik aan maatregelen van ‘Utrecht zijn we samen’ in richting deze instellingen en op welke manier?

Queeny Rajkowski, VVD
Maarten van Heuven, Partij voor de Dieren
Rachel Streefland-Driesprong, ChristenUnie
Heleen de Boer, GroenLinks
Lars Roodenburg, D66
Bulent Isik, PvdA
Ruurt Wiegant, SP
Henk van Deun, PVV
Kenneth de Boer-Kreeft, Stadsbelang Utrecht
Sander van Waveren, CDA