Monde­linge vragen over de gevolgen van CETA

Indiendatum: 10 okt. 2019
Antwoorddatum: 10 okt. 2019

Mondelinge vragen 2, 10 oktober 2019

In recente berichtgeving is te lezen dat Milieudefensie, FNV en Handel Anders waarschuwen voor het handelsverdrag tussen de Europese Unie en Canada (CETA). Een artikel uit Follow the Money beschrijft eveneens zorgwekkende beperkingen op de democratische controle. Met de invoering van het handelsverdrag kunnen Amerikaanse en Canadese investeerders een schadevergoeding claimen voor verlies van (toekomstige) winsten, of middels het zogeheten Joint Committee druk zetten op wet- en regelgeving die (toekomstige) winsten bedreigt.

Milieudefensie concludeert aan de hand van een inventarisatie dat er Canadese en Amerikaanse investeerders actief zijn op de Nederlandse woningmarkt. De Utrechtse SP-fractie en de Partij voor de Dieren maken zich zorgen om de invoering van het handelsverdrag en de negatieve gevolgen hiervan voor Utrechts beleid. Daarom hebben we een aantal vragen aan de wethouder:

1. Bent u bekend met de notitie van Milieudefensie e.a. aan gemeenteraadsleden over het handelsverdrag tussen de Europese Unie en Canada (CETA)?

Wij zijn bekend met de notitie van Milieudefensie. Vanmiddag hebben onze juristen het CETA-verdrag bekeken. Ik moet met enige voorzichtigheid en voorlopigheid antwoorden, maar de verwachting is dat het risico op claims op lokaal niveau niet zal toenemen.

2. Houdt het college rekening met het feit dat deze Amerikaanse en Canadese investeerders een schadevergoeding kunnen claimen als bijvoorbeeld de gemeente maatregelen neemt om woningen betaalbaar te houden, zoals het Actieplan Middenhuur?

De strekking van het verdrag is dat Canadese ondernemers net zo worden behandeld als bedrijven uit de EU. Het is dus niet zo dat Canadese bedrijven straks een betere positie hebben dan bedrijven uit de EU zelf. Specifiek voor het actieplan middenhuur kan ik zeggen dat de afspraken hieruit worden opgenomen in anterieure overeenkomsten. Die zijn privaatrechtelijk van aard. Partijen stemmen daar zelf mee in.

3. Bent u het met ons eens dat het woonbeleid en met name maatregelen om het wonen in Utrecht betaalbaar te houden in het geding komen door het CETA verdrag? Zo nee, waarom niet?

Nee, zolang wij de partijen gelijk behandelen, lijkt dit risico niet aan de orde te zijn.

4. Zijn er nog meer gemeentelijke beleidsterreinen die een risico lopen op een claim, behalve het woningbeleid? Indien onbekend, bent u bereid dat te onderzoeken?

Wij verwachten niet dat door het CETA-verdrag het risico op claims op lokaal niveau toeneemt. Er zijn echter over dit onderwerp Kamervragen ingediend. Mogelijk geeft de reactie van de minister op deze Kamervragen ons aanleiding om onze mening bij te stellen. Wij houden dat in de gaten.

5. Bent u het met ons eens dat het CETA verdrag vooral goed is voor buitenlandse investeerders, maar niks doet om de gemeente en haar inwoners te beschermen tegen speculatie als hierboven genoemd? Zo nee, waarom niet?

Voor zover wij kunnen beoordelen, doet dit verdrag niets toe of af aan de huidige bescherming tegen speculatie.

6. Wat is de inzet van het college richting het Rijk als het gaat om de invoering van CETA (stemming over ratificatie wordt nog dit najaar verwacht): kunnen we erop rekenen dat het college de zorgen van de vragenstellers nadrukkelijk overbrengt aan kabinet en Tweede Kamer?

Wij denken niet dat dit nodig is. Voor zover wij nu in dit korte tijdsbestek zien, zijn noch de VNG, noch de Raad van State negatief over dit verdrag en de gevolgen daarvan voor gemeenten. Hetzelfde geldt voor Europa decentraal, een kenniscentrum dat als kerntaak heeft om decentrale overheden te informeren en te adviseren over Europees recht en beleid. Wij baseren ons daarbij ook op een uitleggingsdocument. In dat document wordt gezegd dat het recht van lidstaten bij het stellen van regels in het publieke belang niet door dit verdrag zal worden beperkt. Ik verwijs nogmaals naar de Kamervragen. Mochten zich ontwikkelingen voordoen, dan houden wij die in de gaten.

Tim Schipper, SP
Maarten van Heuven, Partij voor de Dieren

Aanvullende vraag Partij voor de Dieren: Is onze actuele motie uit 2016 voldoende om onze zorgen over CETA opnieuw over te brengen?

Antwoord college: Als de Tweede Kamer dus) net zoveel geheugen heeft als u, dan is een nieuwe actuele motie niet nodig.