Schrif­te­lijke vragen Beter samen­werken met bewoners in Noordwest

Indiendatum: 9 nov. 2021
Antwoorddatum: 9 dec. 2021

SV 2021/268

In september vond de Raad in de Wijk in Noordwest plaats. Raadsleden bezochten dit keer een aantal locaties in Ondiep en Zuilen rondom de thema’s verkeer, (jongeren)overlast en veiligheid, voorzieningen voor jong en oud, vergroening en spelen. Het viel de raadsleden op dat er een groot contrast is tussen hoe bewoners de samenwerking met het wijkbureau en de inhoudelijke ambtelijke afdelingen ervaren. Waar het één beleidsterrein betreft waarvoor budget is, zoals vergroening, dan wordt de samenwerking als redelijk positief ervaren. Op het Grootmeesterplein is met bewoners samen een plan gemaakt. Het budget was niet toereikend voor alle wensen, en sommige bewoners vonden het alsnog wel lang duren, maar daar wordt binnen 1,5-2 jaar nu een groener plein gerealiseerd, tot tevredenheid van bewoners.

Behoefte aan coördinatie en integrale aanpak
Het contrast met hoe dit wordt ervaren rondom het Zwarte (Lumbresplein) en Rode plein (Van der Marckplein) in Geuzenwijk kan niet groter. Al jaren zijn bewoners daar bezig om de pleinen in de buurt op te knappen. Hier betreft het niet alleen vergroenen maar ook meer ruimte voor spelen en bewegen voor jongere en oudere kinderen, ontmoeting voor de buurt en aandacht voor
(verkeers)veiligheid. Er is onduidelijkheid over het budget, onder welke afdeling dit valt en niemand treedt vanuit de gemeente op in een coördinerende rol. We zagen dit soort situaties eerder rondom Speelplaats de Kameleon waar bewoners jarenlang een situatie van het kastje naar de muren hebben ervaren tussen 4 verschillende afdelingen, verschillende ambtenaren en wethouders.

Versterken van verbinding
Geuzenwijk kent zowel groepen oorspronkelijke inwoners als veel nieuwe Utrechters die in de nieuwbouw zijn komen wonen. Rondom de pleinen is een mix van sociale en vrije huur, jaren 30 koopwoningen en zowel huur als koop nieuwbouw. Het samen (her)inrichten van de pleinen die deze bewoners fysiek verbinden biedt een mooie kans tot meer ontmoeting en verbinding in de buurt. Nog steeds geen nieuwe plek voor jongeren na sluiting jongerenhuiskamer. De fracties kregen opnieuw te horen hoe groot de behoefte is aan een nieuwe plek voor jongeren en jongvolwassenen zoals eerder de jongerenhuiskamer die in 2018 is gesloten. (PvdA, GroenLinks, DENK
en D66 stelden hierover al eerder vragen.) In de beantwoording uit voorjaar 2020 is te lezen dat er verschil bestond tussen enerzijds gemeente en anderzijds bewoners over de eisen waaraan een nieuwe jongerenhuiskamer moest voldoen.

Inmiddels is het najaar 2021, zijn we onrustige jaarwisselingen, veel incidenten en deze zomer een enorme explosie verder en is er nog altijd geen zicht op een nieuwe plek voor jongeren. Wat de fracties betreft heeft het prioriteit dat deze wordt gevonden. Tot slot werd de behoefte vanuit jongeren en jongvolwassenen aan meer binnen- en buitenruimte om bij elkaar te komen ook geuit tijdens de komst naar het stadhuis van veel jongeren via JOU op 16 september jongstleden.

Naar aanleiding van bovenstaande hebben de fracties de volgende vragen:
1. In de MV over het van der Marckplein (Rode plein) van april jongstleden vroegen PvdA, CDA en VVD al naar de reden dat nog niet gestart is met het opknappen van dit plein. De wethouder gaf toen aan dat eerdere plannen niet uitgevoerd zijn i.v.m. een gebrek aan budget en dat er weer gesprekken werden gevoerd met bewoners over wat er wel mogelijk was. Welk budget is er voor de herinrichting van dit plein en hoe is dit budget opgebouwd? Wat is nu de stand van zaken en planning van nieuwe herinrichting van het plein en waar zal die uit bestaan? Hoe worden bewoners hierbij betrokken en op welke wijze? Welke coördinatie vindt hierbij plaats, zodat er voor bewoners één vaste aanspreekpersoon is voor bewoners?

Voor de herinrichting van de speelplek van der Marckplein (Rode plein) is voor de eerste drie fases een budget beschikbaar van 61.000 euro opgebouwd uit 41.700 euro vervangingsbudget Stadsbedrijven/BOR en 20.000 euro Initiatievenfonds.
De herinrichting wordt in 4 fases uitgevoerd:
1. Het vervangen van de toestellen voor de jeugd van 6-12 jaar op het middelste plein inclusief het aanbrengen van een nieuwe valondergrond. Deze herinrichting is inmiddels uitgevoerd.
2. Het afzagen van de klimmuren (in plaats van het geheel verwijderen) om hier banken van te maken. Deze werkzaamheden zijn in uitvoering.
3. Het verwijderen van de fitness-toestellen en het inrichten van dit deel van de speelplek voor kinderen van 0-6 jaar en hun ouders. Voor dit onderdeel is een ontwerp in voorbereiding. Uitvoering zal naar verwachting in het eerste kwartaal van 2022 gaan plaatsvinden.
4. Het opknappen van de voetbalkooi waarmee het gebruik aantrekkelijker wordt voor de oudere jeugd. Voor dit onderdeel zijn voorstellen en een kostenraming in voorbereidingen en zal een beroep worden gedaan op een bijdrage vanuit het budget voor Speelruimte die bij de voorjaarsnota 2021 incidenteel is toegekend. Het buurtcomité Geuzenwijk is betrokken bij de voorbereiding en uitwerking van de herinrichting. Ideeën en suggesties worden met hen uitgewisseld en de voorstellen en ontwerpen worden aan hen voorgelegd. Omwonenden worden per fase met een wijkbericht op de hoogte gesteld. De projectleider van Stadsingenieurs verzorgt in opdracht van Stadsbedrijven/BOR de coördinatie van de herinrichting en is hiervoor het aanspreekpunt voor de contactpersonen van het buurtcomité, jongeren en de omwonenden; ook is de Wijkadviseur van wijkbureau Noordwest actief betrokken bij het proces.

2. Deelt het college met de fracties de analyse van bewoners dat dit proces niet goed is verlopen? Welke oorzaken kan het college hiervoor aanwijzen? Hoe kan dit voor de toekomst voorkomen worden?

In 2018 hebben een aantal bewoners uit de Geuzenwijk in samenwerking met studenten van de Academie van de Stad het initiatief genomen om een voorstel te maken voor de herinrichting van de speelplek van der Marckplein. Toen bleek dat het initiatievenfonds ontoereikend was om de geraamde kosten (en benodigde capaciteit) voor dit plan te dekken, heeft het (te) lang geduurd voordat we duidelijkheid konden gegeven over de noodzakelijke additionele middelen (capaciteit en budget) voor een herinrichting. Door vaststelling van de Nota Beheer Openbare Ruimte door uw raad begin dit jaar is er nu meer geld vrijgekomen om het plein aan te pakken. Om in de toekomst beter te kunnen adviseren bij ruimtelijke ontwikkelingen, onderhoudsprojecten en bewonersinitiatieven hebben wij begin november de Visie Speelruimte ‘Spelen in je eigen buurt’ met de bijbehorende uitvoeringsstrategie aan u aangeboden.

3. Deelt het college met de fracties dat ook het Zwarte plein (Lumbresplein) waar in juli de vuurwerkbom ontplofte door herinrichting beter benut kan worden door oude en jonge bewoners en dat door herinrichting overlast mogelijk af kan nemen? Zo ja, welke mogelijkheden ziet het college over te gaan tot herinrichting, uiteraard in samenspraak met bewoners? Hoe wordt ervoor gezorgd dat dit proces sneller verloopt dan op het Rode plein en tot meer tevredenheid bij bewoners leidt?

Over de uitkomsten van de intensieve zoektocht naar een locatie voor jongeren in de Geuzenwijk bent u geïnformeerd met de raadsbrief inzet voor jongeren in de Geuzenwijk van 2 december 2021. Nu ook de plaatsing met een portacabin nog niet haalbaar is gebleken, behoudt het Zwarte Plein haar huidige inrichting en functie als sportplek. We gaan nu met jongeren(organisaties) in gesprek hoe het gebruik van het plein beter kan aansluiten bij de behoefte van jongeren om te sporten en te bewegen. Wat we bijvoorbeeld kunnen doen, is de ondergrond vernieuwen met een coating, waardoor het minder glad is en/of bijvoorbeeld de belijning aanpassen zodat er verschillende sporten mogelijk zijn zoals voetbal en 3x3 basketbal. Daarnaast hebben verschillende organisaties, waaronder DOCK en JoU hun inzet in de Geuzenwijk geïntensiveerd, waaronder het organiseren van activiteiten voor jongeren op het Zwarte Plein. (Zie ook antwoord op vraag 5)

Met betrekking tot een jongerenhuiskamer: de fracties zien aanhoudende en grote behoefte aan een fysieke locatie voor jongeren en met name jongvolwassenen. Zoals het college eerder antwoordde op vragen hierover in 2020 was er in de buurt minder overlast toen de jongerenhuiskamer er nog
was.

4. Hoe kan het dat er nog altijd geen nieuwe plek voor jongeren is gevonden? Welke acties heeft het college ondernomen en waarom zijn die niet succesvol geweest, ook sinds de laatste vragen van voorjaar 2020? Als deze acties niet toereikend zijn gebleken, waarom zijn dan geen andere stappen gezet? Welke rol speelt het (gebrek aan) budget?

Hierover bent u geïnformeerd met de raadsbrief Inzet voor jongeren in de Geuzenwijk van 2 december 2021. Hierin wordt toegelicht dat een nieuwe plek voor jongeren zowel de wens was van het College, de gemeenteraad en inwoners, maar dat er geen bestaand gebouw in de Geuzenwijk is dat (ook) kan dienen als ontmoetingsplek voor jongeren. En dat ook het plaatsen van een portacabin in de Geuzenwijk voor nu nog niet haalbaar is gebleken. De financiën hiervoor waren geregeld. Voor een goed gebruik van een locatie is sociaal beheer echter ook essentieel. Omdat er op dit moment geen partijen samen met Stichting JoU zijn opgestaan is de gezamenlijke uitvoering van het sociale beheer nu niet mogelijk. En zonder goed georganiseerd sociaal beheer kan een locatie niet open. Ook omdat het ontbreekt aan breed draagvlak in de buurt. En de wensen vanuit de jongeren ook diffuus zijn. Sommige jongeren hebben behoefte aan een ontmoetingsplek, anderen willen bijvoorbeeld liever meer sportmogelijkheden in de openbare ruimte.

5. De fracties willen weten welke andere mogelijkheden er zijn voor jongeren, zo lang er nog geen jongerenhuiskamer is. Gedacht kan worden aan flexibele units of sportcontainers, al dan niet begeleid door jongerenwerkers. Acht het college het wenselijk dat de capaciteit van JOU (tijdelijk) wordt uitgebreid om op straat aanwezig te zijn, zo lang er geen ruimte voor jongeren is? Zo ja, hoe wordt dit gerealiseerd en zo nee, waarom niet?

Zoals toegelicht in vraag 4 en in de raadsbrief Inzet voor jongeren in de Geuzenwijk van 2 december 2021, is een portacabin voor nu geen optie. Wel wordt de JoU-bus van het jongerenwerk als mobiel buurthuis ingezet als daar behoefte aan is, en de Speelmee-bus van DOCK voor sport en spel. Zoals benoemd in de raadsbrief, wil DOCK de Speelmee-bus vaker inzetten en hier ook in samenwerking activiteiten aan koppelen. Waar het kan starten we deze inzet op, in samenwerking met jongeren. Jongerenwerkers van Stichting JoU zijn ook met ambulante inzet op straat aanwezig. Deze inzet is na de vuurwerkexplosie tijdelijk verhoogd. Ook in de komende tijd zijn en blijven jongeren in de Geuzenwijk onze prioriteit en wordt de samenwerking voortgezet. Met als doel om de sociale cohesie in de wijk te versterken.

6. Onrustige jaarwisselingen waarbij zelfs de ME in heeft moeten grijpen en de vuurwerkbom zomer 2021 hebben ertoe geleid dat al meermaals flexibel cameratoezicht nodig is geacht in de Geuzenwijk. Hoe zet het college erop in dat deze camera’s in de toekomst niet meer nodig zijn om overlast tegen te gaan? Wanneer deze camera’s nog wel nodig zijn, hoe zorgt het college er dan voor dat er geen problemen ontstaan wanneer de camera verplaatst wordt?

De overlast in de Geuzenwijk is de afgelopen maanden afgenomen door de inzet van een breed pakket aan maatregelen. Tijdens de bewonersavond op 1 november jl. werd deze afname van overlast bevestigd door de aanwezige bewoners. Naast de inzet van flexibel cameratoezicht is er extra toezicht van onze handhavers, politie en worden er extra activiteiten georganiseerd voor jongeren. Daarnaast zetten we in op de aanpak van negatieve sleutelfiguren in de wijk, fysieke maatregelen en het organiseren van gezamenlijke activiteiten om de sociale banden tussen bewoners te versterken. Deze maatregelen blijven we inzetten om de veiligheid en leefbaarheid in de Geuzenwijk te behouden en bespreken we regelmatig met bewoners en sleutelfiguren in de wijk. Zie voor een toelichting op de maatregelen ook de eerdere beantwoording van SV 2021 nr. 174 van 10 september 2021. In september zijn we gestart met de voorbereiding op de jaarwisseling in de Geuzenwijk in samenwerking met partners en bewoners. De Geuzenwijk geldt als hotspot gebied waarvoor een intensieve aanpak op maat geldt. Naast extra inzet van politie zetten ook bewoners en jongeren uit de wijk zich vrijwillig in door toezicht te houden op straat en in gesprek te gaan met jongeren en bewoners. Ook organiseren we in de kerstvakantie extra activiteiten voor jongeren en op oudejaarsavond samen met bewoners een buurtactiviteit voor jong en oud als de Corona maatregelen dat op dat moment toelaten. Waar sprake is van tijdelijke of verplaatsende overlast en criminaliteit kan volgens het huidige beleid drie tot zes maanden flexibel cameratoezicht worden ingezet. De afgelopen jaren is de vraag naar camera’s toegenomen. Naast de toegenomen vraag blijkt de periode van drie tot zes maanden voor gebieden zoals de Geuzenwijk vaak te kort om echt het verschil te kunnen maken. Inmiddels is gestart met de evaluatie van het huidige camerabeleid. Daarin maken gesprekken met Utrechters en andere stakeholders over het thema cameratoezicht onderdeel uit van de evaluatie. De uitkomsten van de evaluatie worden in het voorjaar 2022 aan uw raad voorgelegd en gebruikt voor het nieuwe beleidskader cameratoezicht 2022-2025.

Hester Assen, PvdA
Anne Sasbrink, Partij voor de Dieren
Susanne Schilderman, D66
Sebastiaan Rood, GroenLinks
Tessa Sturkenboom, Student en Starter
Tim Schipper, SP
Mahmut Sungur, DENK
Jantine Zwinkels, CDA