Schrif­te­lijke vragen Combi­de­klaag Uithoflijn

Indiendatum: 23 apr. 2020
Antwoorddatum: 20 mei 2020

Schriftelijke vragen 93/2020

In april hebben wij de kwartaalrapportage 2019-Q4 ontvangen over de Uithoflijn met o.a. informatie over (de vervanging van) de combideklaag. Over specifiek dit laatste hebben de fracties enkele vragen. Aangezien de raadsinformatiebijeenkomst pas in juli volgt, stellen wij deze vragen schriftelijk.

In de laatste rapportage (Kwartaalrapportage Uithoflijn 4e kwartaal 2019) staat het volgende (pagina 12):

“Het tweede traject is het vervangen van de gehele combideklaag in Utrecht Science Park. In het eerste kwartaal van 2020 verwachten we een aanbestedingsstrategie gereed te hebben, zodat er meer duidelijkheid kan worden geboden hoe, wanneer en waarmee de combideklaag zal kunnen worden vervangen. In het budget onvoorzien dat wordt onderbouwd middels het risicodossier is deze onzekerheid opgenomen voor een waarde van 4 miljoen.”

Uit deze informatie blijkt dat in ieder geval een deel van de kosten voor de vervanging van de combideklaag voor rekening van de projectorganisatie en daarmee de overheden komt. Daar is een budget onvoorzien van €4 miljoen voor getroffen. Bij de bijeenkomst op 14 januari werd echter gemeld dat dit onder de garantie viel (pagina 3):

“Gedeputeerde Schaddelee zegt toe dat dit nader zal worden gecheckt. Toen de aannemer opleverde aan de projectorganisatie, zijn de onvolkomenheden geïnventariseerd, zoals de combideklaag, die onder de garantie vielen.”

Bij de bijeenkomst van 10 oktober werd dat al iets genuanceerd (pagina 4):

“De eisen die gespecificeerd waren bleken alleen niet op alle punten helder of maakbaar. Daarnaast is geconstateerd dat hetgeen is aangelegd, niet op alle punten voldeed. De aannemer heeft dit ook erkent. Vervolgens is hierover onderhandeld. BAM heeft toen geld verrekend. Met dit en extra geld dient het herstel uitgevoerd te worden.”

Alle fracties hebben daarover de volgende vragen:

1. Kan het college toelichten wat de oorzaak is van deze meerkosten en waar de verantwoordelijkheid hiervoor ligt tussen de aannemer enerzijds en de projectorganisatie (overheden) anderzijds?

In het ontwerp van de Uithoflijn is een aantal speciale onderdelen voorgeschreven om de elektromagnetische straling van het tramsysteem in het Utrecht Science Park (USP) zodanig te beperken, dat naastgelegen laboratoria en onderzoeksfaciliteiten van UMC Utrecht en Universiteit Utrecht er geen last van hebben. De toegepaste sectionering is nieuw en uniek. Zoals we u eerder hebben gemeld, functioneert deze sectionering goed, maar is nog een aantal aanpassingen nodig. Eén daarvan is de vervanging van de combideklaag. In een presentatie door de projectorganisatie tijdens de informatiebijeenkomst van 14 januari 2020 is dit nader toegelicht. In de inleiding van de schriftelijke vragen wordt ten onrechte aangegeven dat in die bijeenkomst is gemeld dat vervanging van de combideklaag onder garantie zou vallen. De door vragensteller getrokken conclusie dat de gedeputeerde bij de bijeenkomst op 14 januari heeft aangegeven dat de vervanging van de deklaag onder de garantie zou vallen, is niet juist. Bij zijn verwijzing naar onvolkomenheden werd bedoeld de tekortkomingen die toerekenbaar zijn aan de aannemer. Dat betrof vooral de uitvoering van het werk, waardoor tijdelijke herstelwerkzaamheden nodig zijn. Op pagina 6 van het verslag van die informatiebijeenkomst staat beschreven wat toen ook over de vervanging van de deklaag is toegelicht.

We zullen dit hier nader toelichten, specifiek voor wat betreft verantwoordelijkheden van aannemer en projectorganisatie (namens de beide opdrachtgevers). De combideklaag in USP is een door de projectorganisatie voorgeschreven constructie voor een toplaag van asfalt en beton van 6 cm dik. Door het intensieve en zware tram- en busverkeer, brokkelt deze toplaag veel sneller af dan de bedoeling is. Vooral langs de in rubber gegoten tramrails ontstaan scheuren en gaten en de brokstukken kunnen in de rails terecht komen. Dit vraagt intensief onderhoud en dagelijkse inspectie. Derhalve is afgelopen jaar samen met marktpartijen onderzocht welke constructie beter geschikt is om hier toe te passen. Het compleet vervangen door een speciaal (beton)mengsel blijkt noodzakelijk. Aangezien de aannemer voor de traminfrastructuur niet verantwoordelijk is voor het ontwerp van de sectionering en de instructie door de projectorganisatie om hier een toplaag van asfalt en beton (combideklaag) aan te brengen, zijn de meerkosten voor de vervanging (grotendeels) voor de
projectorganisatie. Vandaar dat de Stuurgroep Uithoflijn eind 2017 besloten heeft om hiervoor een risicoreservering van in totaal 4 miljoen euro op te nemen, als onderdeel van de meerkosten Uithoflijn (de 84 miljoen euro extra voor meerkosten en vertraging). De aannemer voor de traminfrastructuur is wel verantwoordelijk voor de wijze waarop de combideklaag is aangebracht. Gebleken is bijvoorbeeld dat er op sommige plekken ruimte is ontstaan tussen de rubbermantel van de rails en de combideklaag, waardoor het proces van slijtage versneld wordt. Deze kwalitatieve gebreken en de extra beheerkosten die daardoor gemaakt moeten worden, zijn met de aannemer verrekend als onderdeel van de Vaststellingsovereenkomst, waarover u geïnformeerd bent in beantwoording van SV2019/19, tijdens de commissievergadering van 13 februari 2019 en in onze brief van 20 februari 2019.

2. Kan het college aangeven hoe het beeld hiervan is gewijzigd sinds begin 2019 en wat de reden hiervan is?

Sinds begin 2019 hebben we meer zicht gekregen op de structurele oplossing die nodig is om de combideklaag te vervangen door een andere constructie. De aanbesteding van dit werk is in gang gezet. Er is geen nieuw inzicht voor wat betreft de verantwoordelijkheden tussen aannemer en projectorganisatie.

3. Kan het college aangeven hoe de verdeling van de (meer)kosten is tussen de aannemer enerzijds en de projectorganisatie (overheden) anderzijds?

Zie het antwoord bij vraag 1. De projectorganisatie is verantwoordelijk voor de meerkosten voor het realiseren van een structurele, andere constructie voor de toplaag. Een werk waarvan de aanbesteding in gang is gezet. De kosten die de beheerorganisatie momenteel maakt voor tijdelijk herstelwerk als gevolg van de slijtage van de combideklaag, zijn afgekocht door de aannemer bij de eindafrekening (Vaststellingsovereenkomst).

4. Kan het college aangeven in hoeverre zij verwacht of de voorziening van €4 miljoen toereikend is voor het aandeel dat de projectorganisatie zal moeten betalen?

Zoals we u in onze brief van 1 april 2020 gemeld hebben, verwachten wij dat het project Uithoflijn binnen het door u beschikbaar gestelde projectbudget (inclusief de 84 miljoen euro) zal worden afgerond. Voor specifiek dit onderdeel is een raming gemaakt door Movares, op basis waarvan de risicoreservering is bepaald. Na aanbesteding van het werk kunnen we meer nauwkeurig aangeven wat de totale kosten bedragen, maar we streven ernaar om binnen dit budget te blijven. Mocht de aanbesteding tegenvallen, dan wordt de eventuele tegenvaller ten laste van het projectresultaat gebracht.

Ambtelijk navragen leert dat bovenstaande pot onvoorzien al opgenomen is in de bekende €84 miljoen en op dit moment dus niet leidt tot nog eens extra kosten voor de projectorganisatie.

5. Hoe verhoudt dit zich tot het feit dat eerder werd aangenomen dat (het vervangen van) de combideklaag volledig onder de garantie viel?

We hebben u in de informatiebijeenkomsten en commissievergadering van begin 2019 gemeld dat we hierover in gesprek zijn (geweest) met de aannemer voor de traminfrastructuur. De garantie van de aannemer geldt op dit specifieke onderdeel alleen voor de kwaliteit voor de uitvoering van het werk en niet voor het ontwerp van de constructie en de samenstelling van het mengsel, aangezien dit is voorgeschreven door de projectorganisatie. Daardoor is de aansprakelijkheid op de garantie hier beperkt.

6. Kan het college aangeven wat het effect hiervan is geweest voor het verwachte resultaat bij afronding van het project?

Bij onze aanvraag voor aanvullende middelen ten behoeve van meerkosten en vertraging (84 miljoen euro), was dit risico bekend en is dan ook verwerkt in de risicoreservering van de projectorganisatie. Dit zal dan ook geen negatief effect hebben op het verwachte resultaat bij het einde van het project.

7. Zijn er andere gevolgen die van belang zijn om met de gemeenteraad te delen, nu blijkt dat (de vervanging van) de combideklaag niet volledig wordt gedekt door de garantie?

Nee, zie ook het antwoord op vraag 1. Er zijn geen nieuwe inzichten in de discussie over de financiële en verantwoordelijkheidsverdeling tussen opdrachtgever en aannemer, zoals ook al eerder richting uw Raad gecommuniceerd.

Nog een slotvraag rondom het tijdspad van de werkzaamheden.

8. Kan het college aangeven wat de stand van zaken m.b.t. het tijdspad van de werkzaamheden en hoe de op DUIC aangekondigde werkzaamheden daarin passen?

De werkzaamheden die zijn aangekondigd, betreffen tijdelijk herstel van de combideklaag, zodat er geen onveilige situaties ontstaan door scheuren en gaten in het wegdek. De planning van het structurele herstel (vervanging) is om deze zomer het werk aan te besteden en nog dit jaar in een proefvak de combideklaag te vervangen door beton of een ander mengsel. Op basis van de ervaring die we hiermee opdoen, plannen we definitief het herstel in. Dat definitief herstel zal in de loop van 2021 worden uitgevoerd onder regie van het trambedrijf. Als restpunt zal dit -inclusief budget- worden overgedragen aan de Provincie Utrecht.

Rick van der Zweth, PvdA
Maarten van Heuven, Partij voor de Dieren
Marijn de Pagter, VVD
Tim Schipper, SP
Sander van Waveren, CDA
Cees Bos, SBU
Susanne Schilderman, D66
Thijs Weistra (GroenLinks)
Jeffrey Koppelaar, S&S
Henk van Deún, PVV)
Jan Wijmenga, CU
Ismail el Abassi, DENK