Schrif­te­lijke vragen Energie voor het buurt­klooster van Zuilen, de Bethelkerk

Indiendatum: feb. 2021
Antwoorddatum: 9 mrt. 2021

Schriftelijke vragen 37/2021

In de voormalige Bethelkerk Utrecht willen initiatiefnemers, Kerk op Zuilen en Blossom030, Kerk en Klooster op Zuilen oprichten. Het wordt een plek voor en door de buurt, met een kerkzaal, 7 betaalbare woningen en een huiskamer voor de wijk. Het begon voortvarend: pand is in eigendom, financiering geregeld en de woningen zouden in het voorjaar van 2021 opgeleverd worden. Maar al snel liep het spaak: de initiatiefnemers kregen geen vergunning voor het plaatsen van zonnepanelen op het dak van het monumentale pand, terwijl die wel nodig zijn voor de financiering (en duurzaamheid) van het project.

De raad heeft al twee keer gevraagd naar de stand van zaken voor de nieuwe regels voor ‘zon op monumenten’ (SV 2019, 246 en 2020, 133). Helaas is ook de laatst gecommuniceerde deadline (‘uiterlijk eind 2020’) niet gehaald. Uit navraag bleek dat op zijn vroegst in maart de nieuwe richtlijn wordt verwacht. Dit frustreert aanvragers, maar het college blijkt vooruitlopend op deze nieuwe richtlijnen al uitzonderingen te maken, zoals bleek uit de raadsbrief van 3 februari.

De fracties van GL, Partij voor de Dieren, CU, D66 en CDA zien graag dat het buurtklooster van Zuilen een succes wordt en stellen daarom de volgende vragen:

1. Is het college bereid om de Bethelkerk (tijdelijk) toestemming te geven voor het plaatsen van zonnepanelen op het dak, bijvoorbeeld door de kerk als pilot aan te merken voor de nieuwe richtlijn voor zonnepanelen op monumenten?

Wij staan positief tegenover het initiatief voor de nieuwe functies in de Bethelkerk, inclusief de energieambities. In de huidige aanvraag van de initiatiefnemer gaat het echter om zonnepanelen als vervanging van de bestaande dakbedekking op een van de dakvlakken. Deze aanvraag is vanwege strijd met de redelijke eisen van welstand geweigerd, hiertegen loopt nog een bezwaarprocedure.

Buiten deze lopende procedure delen wij nog steeds de ambitie om de Bethelkerk een voorbeeld van een duurzame ontwikkeling te maken en dit gemeentelijk monument gasloos te maken. In dat kader zien wij wel mogelijkheden om die ambitie te realiseren. Wij zullen daarom op korte termijn met de initiatiefnemer in gesprek gaan met die inzet en u over de voortgang informeren.

2. Is het college het met de fracties eens dat snelheid gemaakt moet worden met de nieuwe richtlijn voor zonnepanelen op monumentale daken, zodat initiatieven zoals de Bethelkerk en het spoorwachtershuisje niet langer via pilotconstructies toestemming hoeven te krijgen en er een eenduidig afgewogen beleid komt voor álle projecten? Kan het college garanderen dat deze richtlijn er uiterlijk in maart komt?

Ja, wij vinden het van belang de herziene richtlijnen nu op korte termijn vast te stellen, om duidelijkheid te bieden aan eigenaren van beschermde monumenten en van panden in beschermde stads- en dorpsgezichten. Dan kunnen deze richtlijnen ook als nieuw toetsingskader dienen. Op 12 november 2020 kondigden wij het vaststellen van herziene richtlijnen aan met de motivering voor de aangepaste planning in het eerste kwartaal, uiterlijk in maart, bij de beantwoording van Schriftelijke Vragen (SV 2020/238) over de Spoorwachterswoning Zonstraat en in onze raadsbrief van 3 februari jl. over dit gemeentelijk monument. Overigens betreft het spoorwachtershuisje geen pilot, maar eveneens een gemotiveerde afwijking van de richtlijn van 2013.

3. Vanuit de gemeente Utrecht is budget beschikbaar voor het onderhoud en de verduurzaming van religieus erfgoed. Hoe worden deze middelen op dit moment ingezet? Welk budget is nog beschikbaar? Zou de Bethelkerk in aanmerking kunnen komen voor een bijdrage vanuit deze middelen?

Wij hebben geen specifiek budget voor onderhoud of verduurzaming van religieus erfgoed. De regeling voor subsidiëring van onderhoud van kerkgebouwen met de status van gemeentelijk monument is na 24 jaar in 2015 beëindigd, na een besluit over het integreren van regelingen voor subsidies en financieringen voor restauratie van gemeentelijke monumenten. Een subsidie voor een DuMo-advies (voor duurzame monumenten) en een voordelige lening voor energiemaatregelen uit het Utrechts Restauratiefonds zijn voor het initiatief voor de Bethelkerk mogelijk, evenals een subsidie voor isolerende maatregelen voor maatschappelijk vastgoed.

Er is een structureel budget voor religieus erfgoed dat wij nu onder meer aanwenden voor het proces van herbestemming of verbeteren van exploitatie door het bevorderen van nevengebruik en voor inzetten op het toeristisch potentieel van religieus erfgoed, zie ook onze beantwoording SV 2019/ 80 .

Gesteld door:
Floor de Koning, GroenLinks
Anne Sasbrink, Partij voor de Dieren
Jan Wijmenga, CU
Ellen Bijsterbosch, D66
Jantine Zwinkels, CDA