Schrif­te­lijke vragen Geen gestamp in het groen


Indiendatum: 27 sep. 2023

Schriftelijke vragen 178/2023

Op diverse plekken in Utrecht wordt openbaar groen nogal eens met voeten getreden. Inwoners verkorten hun route door over oevers of grasvelden te lopen, waar dat niet de bedoeling is. Er ontstaan zogenaamde ‘olifantenpaadjes’, met als gevolg dat het groen daar blijvend wordt verstoord. De Partij voor de Dieren vindt dit onwenselijk.

Onze fractie heeft daarom de volgende vragen:

  1. Is het college het met de Partij voor de Dieren eens dat verstoring van het groen door olifantenpaadjes onwenselijk is?
  2. In hoeverre is het voor het college inzichtelijk op welke plekken in onze gemeente flora en fauna wordt verstoord door (het ontstaan van) olifantenpaadjes? Van hoeveel olifantenpaadjes in onze gemeente kent het college het bestaan?
  3. Op welke manier worden olifantenpaadjes gesignaleerd door de gemeente?
  4. Op welke manier kunnen inwoners melding maken van olifantenpaadjes?
  5. In hoeverre volgt de gemeente een procedure na een melding? Hoe verloopt deze procedure?
  6. In hoeverre heeft het college een beeld van de schade die olifantenpaadjes aanbrengen aan de biodiversiteit?
  7. Op de Alexander Numankade lijkt sinds ongeveer een half jaar een olifantenpad zelfs veranderd te zijn in een ‘mammoetpad’. Waartoe dient hier de rood-witte afzetting? In hoeverre is deze afzetting opgesteld zoals bedoeld? In hoeverre levert deze afzetting volgens het college het beoogde resultaat op?
  8. Is het college voornemens om de situatie te laten voortduren tot de start van de aanleg van de doorfietsroute? Zo ja, tot wanneer is dit? Of gaat het college in de tussentijd actie ondernemen om te zorgen dat het pad weer groen wordt? En gaat het college daarnaast voorkomen dat er daarna niet opnieuw een ‘mammoetpad’ ontstaat? Graag een toelichting.
  9. Welke middelen kent het college om het ontstaan van olifantenpaadjes te voorkomen? (wij denken aan versperring met boomstammen, of juist de aanleg van bomen en struikgewas) In hoeverre worden deze middelen ingezet? Indien deze middelen op sommige plekken bewust niet worden ingezet, waarom niet?
  10. Is het college het met de Partij voor de Dieren eens dat het voormalig groen op de olifantenpaadjes in ere moet worden hersteld, en dat gezocht dient te worden naar manier om voetgangersverkeer te verplaatsen naar de daartoe aangewezen plekken? Zo nee, waarom niet?
  11. In hoeveel gevallen is het bestaan van een olifantenpad aanleiding geweest voor de aanleg van een formeel voetpad? Welke gevallen waren dit?
  12. In hoeverre wordt er in dergelijke gevallen een ecologisch onderzoek verricht naar de gevolgen voor de biodiversiteit?
  13. Is het college bereid actief op te treden om olifantenpaadjes tegen te gaan, en de aanwezige flora en fauna te beschermen tegen gestamp in het groen? Zo ja, hoe gaat het college dit doen? Zo nee, waarom niet?

Wendy Hoenkamp, Partij voor de Dieren
Lisanne Snippe, Partij voor de Dieren

Indiendatum: 27 sep. 2023
Antwoorddatum: 31 okt. 2023

Schriftelijke vragen 178/2023

Op diverse plekken in Utrecht wordt openbaar groen nogal eens met voeten getreden. Inwoners verkorten hun route door over oevers of grasvelden te lopen, waar dat niet de bedoeling is. Er ontstaan zogenaamde ‘olifantenpaadjes’, met als gevolg dat het groen daar blijvend wordt verstoord. De Partij voor de Dieren vindt dit onwenselijk.

Onze fractie heeft daarom de volgende vragen:

1. Is het college het met de Partij voor de Dieren eens dat verstoring van het groen door olifantenpaadjes onwenselijk is?

Antwoord: We zijn van mening dat olifantenpaadjes het groen niet zodanig verstoren dat er een negatieve impact op de biodiversiteit is. Olifantenpaadjes kunnen zelfs een positieve invloed hebben op het groen en de biodiversiteit. Olifantenpaadjes voegen namelijk een ander microklimaat toe. Bij een microklimaat zijn de omstandigheden op kleine schaal anders dan eromheen. Dit kan door de aanwezigheid van een olifantenpaadje komen. Dan krijg je bijvoorbeeld tredvegetatie (vegetatie waarop gelopen wordt), die anders is dan normale graslandvegetatie (een grasland waarop niet gelopen wordt). Maar ook is open grond (kaal zand) dat gauw opwarmt en meer reliëf heeft, ideaal voor grondnestelende bijen (80% van alle bijensoorten). Ook mussen kunnen zandbaden nemen in olifantenpaadjes. Verder helpen de mensen en dieren die hier lopen om zaden te verspreiden. Daarnaast vinden we de ervaring van ‘in
het groen’ lopen waardevol en belangrijk en passend bij een gezonde stad. Olifantenpaadjes horen bij een levende stad.

Enkele onderbouwende onderzoeken:
• Human paths have positive impacts on plant richness and diversity: A meta‐analysis - Root‐Bernstein - 2018 - Ecology and Evolution - Wiley Online Library
“The edge effects of human paths, trails, and roads can include increased permeability of forests to hunters and pests, changes in microclimate and changes in animal and water movement (Coffin, 2007; Spellerberg, 1998).
“The effect size found for diversity was highest when studies were in grasslands.
Ground-nesting bees prefer bare ground areas on calcareous grasslands (Gardein et al., 2022)
• Citaat uit het rapport “Bestuivers in de stad Utrecht” van John Smit (2023): “Het verdient aanbeveling om te zorgen voor storingsplekken en ruderale terreintjes zoals in Papendorp (fig.23: deelgebied 2). Keer op keer blijken dit soort, vaak erg zandige, warme en droge terreintjes erg leuke soorten te herbergen (p.32).”

2. In hoeverre is het voor het college inzichtelijk op welke plekken in onze gemeente flora en fauna wordt verstoord door (het ontstaan van) olifantenpaadjes? Van hoeveel olifantenpaadjes in onze gemeente kent het college het bestaan?

Antwoord: Zie het antwoord bij 1. Dit is niet van toepassing omdat we olifantenpaadjes niet als verstoring van groen zien. Er worden geen exacte aantallen bijgehouden.

3. Op welke manier worden olifantenpaadjes gesignaleerd door de gemeente?

Antwoord: Olifantenpaadjes kunnen per toeval gesignaleerd worden gedurende dagelijkse onderhoudswerkzaamheden. Zoals genoemd bij antwoord 2, we houden geen aantallen of lijsten bij.

4. Op welke manier kunnen inwoners melding maken van olifantenpaadjes?

Antwoord: Bewoners kunnen meldingen maken via de website https://meldingen.utrecht.nl/, bij een wijkbureau of telefonisch bij het Klantcontactcentrum (KCC).

5. In hoeverre volgt de gemeente een procedure na een melding? Hoe verloopt deze procedure?

Antwoord: Eens per jaar voeren we een gemeentebrede actie uit waarbij gras wordt hersteld. Olifantenpaadjes worden dan opnieuw ingezaaid met graszaad. Als het olifantenpaadje niet meer in gebruik is, herstelt het gras zich. Wordt het olifantenpaadje nog wel veelvuldig gebruikt, dan groeit het gras niet en blijft het paadje bestaan.

6. In hoeverre heeft het college een beeld van de schade die olifantenpaadjes aanbrengen aan de biodiversiteit?

Antwoord: We zien olifantenpaadjes niet als schadelijk voor groen en ecologie. Zie ook het antwoord bij vraag 1.

7. Op de Alexander Numankade lijkt sinds ongeveer een half jaar een olifantenpad zelfs veranderd te zijn in een ‘mammoetpad’. Waartoe dient hier de rood-witte afzetting? In hoeverre is deze afzetting opgesteld zoals bedoeld? In hoeverre levert deze afzetting volgens het college het beoogde resultaat op?

Antwoord: De barrières bij de T-aansluiting van de Jan van Galenstraat met de Alexander Numankade zijn een gewijzigde voorrangssituatie. De weg is hier versmald en de berm verbreed, waardoor hier een olifantenpad is ontstaan. Deze wegversmalling is uitgevoerd tijdens het project ‘Waterproof Zeeheldenbuurt’, vooruitlopend op de uitvoering van de Doorfietsroute Utrecht-Amersfoort. Op verzoek van bewoners is deze voorrangsmaatregel in tijdelijke vorm ingezet om bij uitvoering in 2025 de eindsituatie definitief te maken. De route Alexander Numankade heeft nu voorrang. De maatregel is met een verkeersbesluit bekrachtigd en wordt met barrières ondersteund.

8. Is het college voornemens om de situatie te laten voortduren tot de start van de aanleg van de doorfietsroute? Zo ja, tot wanneer is dit? Of gaat het college in de tussentijd actie ondernemen om te zorgen dat het pad weer groen wordt? En gaat het college daarnaast voorkomen dat er daarna niet opnieuw een ‘mammoetpad’ ontstaat? Graag een toelichting.

Antwoord: Dat is juist, de start van de uitvoering verwachten we in het voorjaar van 2025. Bij de herinrichting in 2025 zal het olifantenpad geformaliseerd worden tot een half verhard voetpad met groen. Dit pad wordt geformaliseerd om de fysieke toegankelijkheid van de oeverzone langs de Alexander Numankade mogelijk te maken voor mensen met een beperking. We zijn nog met omwonenden en stakeholders (waaronder de Griftkikkers) in gesprek over de inrichting. Het concept voorlopig ontwerp verwachten we in januari 2024 voor te leggen aan de buurt. Dit gebeurt conform toezeggingen aan de raad. Zo is uw raad op 23 maart 2023 geïnformeerd over de vaststelling door het college van het Integraal Programma van Eisen en Functioneel Ontwerp voor de doorfietsroute Utrecht - Amersfoort. Ook heeft uw raad op 19 juni 2023 beantwoording van technische vragen ontvangen over de doorfietsroute Utrecht – Amersfoort.

9. Welke middelen kent het college om het ontstaan van olifantenpaadjes te voorkomen? (wij denken aan versperring met boomstammen, of juist de aanleg van bomen en struikgewas) In hoeverre worden deze middelen ingezet? Indien deze middelen op sommige plekken bewust niet worden ingezet, waarom niet?

Antwoord: Bij het ontwerpen van de inrichting van de openbare ruimte wordt gekeken naar looplijnen: hoe gaan mensen de openbare ruimte gebruiken en kunnen we hierop anticiperen? Het gedrag van mensen is echter onvoorspelbaar en er zijn veel redenen om af te wijken van de gebaande wegen. Het ontstaan van olifantenpaadjes is kortom niet te voorkomen en dat vinden we over het algemeen ook niet nodig. Daarom zetten we hier in de meeste gevallen geen middelen voor in. We grijpen alleen in als er vanwege veiligheid aanleiding voor is.

10. Is het college het met de Partij voor de Dieren eens dat het voormalig groen op de olifantenpaadjes in ere moet worden hersteld, en dat gezocht dient te worden naar manier om voetgangersverkeer te verplaatsen naar de daartoe aangewezen plekken? Zo nee, waarom niet?

Antwoord: Nee, zie antwoord bij vraag 1. We accepteren dat dit ook een gebruik is door onze bewoners.

11. In hoeveel gevallen is het bestaan van een olifantenpad aanleiding geweest voor de aanleg van een formeel voetpad? Welke gevallen waren dit?

Antwoord: Naast de Alexander Numankade gebeurt het soms dat we op verzoek van bewoners een olifantenpaadje omzetten in een half verhard voetpad. Dit hebben we bijvoorbeeld gedaan bij de Burgemeester van Tuylkade, in het kader van de groene ommetjes.

12. In hoeverre wordt er in dergelijke gevallen een ecologisch onderzoek verricht naar de gevolgen voor de biodiversiteit?

Antwoord: Zoals geantwoord bij vraag 11. Naast de Alexander Numankade zijn olifantenpaadjes tot op heden nog geen aanleiding geweest voor de aanleg van een formeel voetpad. Wanneer dit wel het geval zou zijn zou er inderdaad ecologisch onderzoek worden verricht.

13. Is het college bereid actief op te treden om olifantenpaadjes tegen te gaan, en de aanwezige flora en fauna te beschermen tegen gestamp in het groen? Zo ja, hoe gaat het college dit doen? Zo nee, waarom niet?

Antwoord: Nee, we zien hiertoe geen aanleiding. Zie het antwoord op vraag 1.

Wendy Hoenkamp, Partij voor de Dieren
Lisanne Snippe, Partij voor de Dieren