Schrif­te­lijke vragen GGD regio Utrecht en versoe­peling maat­re­gelen

Indiendatum: 7 mei 2020
Antwoorddatum: 15 mei 2020

Schriftelijke vragen nav coronacrisis, geen volgnummer

Gisterenavond werd het stappenplan bekend waarmee de komende maanden onder voorwaarden bepaalde coronamaatregelen afgebouwd kunnen worden. Op korte termijn zullen enkele sectoren weer open gaan en kunnen bepaalde beroepsgroepen weer aan de slag. Dit is positief nieuws en biedt het zo gewenste perspectief.

Cruciaal in deze nieuwe fase is het testen en traceren. Er moet daarom voldoende testmateriaal zijn en voldoende capaciteit bij de

GGD’en. In Trouw is te lezen: “In aanloop naar 1 juni zal de GGD-organisatie fors moeten groeien, erkennen minister De Jonge en coronagezant Sijbesma. Dat gaat om veel mensen, honderden zo niet duizenden, aldus Sijbesma. Mensen die geschoold moeten worden voor het afnemen van testmonsters of het doen van een grondig contactonderzoek.” Omdat het ventiel nu verder wordt opengedraaid, is – bij gebrek aan een vaccin, een behandeling en/of groepsimmuniteit – de kans op een tweede piek aanwezig. Naast het opvolgen van de maatregelen en adviezen, is het dus ook belangrijk dat het landelijk (test-, traceer- en isoleer-)beleid glashelder is. Verschillende recente media-uitingen van en over de GGD’en in relatie tot de aansturing vanuit het kabinet, geven reden tot enige zorg. Zonder overigens te twijfelen aan het harde en belangrijke werk dat de GGD de afgelopen weken heeft verricht. Zij verdienen onze steun, hulp en dank bij de grote taak die op hen wacht.

Wat n.a.v. de berichtgeving ook opvalt is dat in de periode van 11 mei tot 1 juni het testen en traceren voor alle mensen met klachten nog niet van kracht is, maar er al wel maatregelen versoepeld worden. In het bijzonder het weer open gaan van de basisscholen leidt naast opluchting ook tot vragen en zorgen bij mensen.

De fracties van D66, Partij voor de Dieren, CU, GL, VVD, PvdA, PVV en S&S hebben hierover de volgende vragen:

1. Kan het college aangeven wat o.b.v. de kabinetsbrief d.d. 7 mei het actuele beleid/de strategie is van de GGD regio Utrecht in het tegengaan van de verspreiding van het virus, het uitvoeren van tests en in het – actief of passief - uitvoeren van bron- en contactonderzoek? Wat is het beleid ten aanzien van isoleren en quarantaine? Hoe wordt in het bijzonder aangekeken naar de periode van 11 mei tot en met 1 juni door de GGD regio Utrecht? Hoe is het gesteld met de capaciteit van de GGDrU (wat betreft testvloeistof en ander materiaal) en kan de GGDrU deze nieuwe fase voor langere tijd aan? Wat zijn hierin belemmeringen en risico’s? Wat is nodig om deze op te lossen?

Zie hieronder

2a. Hoe is het gesteld met de capaciteit van de GGDrU (wat betreft testvloeistof en ander materiaal) en kan de GGDrU deze nieuwe fase voor langere tijd aan? Wat zijn hierin belemmeringen en risico’s? Wat is nodig om deze op te lossen?

Zie hieronder

2b. Het doen van contactonderzoek is essentieel is om tot versoepeling van de maatregelen te komen. Hoe denkt de GGDrU tijdig over voldoende menskracht te beschikken? De GGD’en maken nu ook gebruik van vrijwilligers voor het doen van contactonderzoek. Is het college het met ons eens dat het doen van contactonderzoek gewoon betaald werk is en hiervoor budget beschikbaar moet zijn? Kunnen mensen die nu vanwege de maatregelen tijdelijk geen inkomsten hebben hiervoor benaderd worden? Is het college bereid om in overleg met organisaties en mensen in de stad ook andere creatieve en waar nodig onconventionele oplossingen te zoeken om voor voldoende menskracht te zorgen?

Zie hieronder

3. Minister Slob heeft aangegeven dat onderwijzend personeel getest gaat worden op het virus. Dit gaat om docenten van het basisonderwijs per 11 mei, het voorgezet onderwijs per 1 juni en de praktijklessen op het mbo per 15 juni. In hoeverre is er nu al capaciteit bij de GGD in de Utrechtse regio hiervoor? Hoe wil de GGD omgaan met situaties van besmetting, bijv. wanneer een leerling of docent die besmet blijkt met het virus in de klas is geweest? Wat is het beeld van het college hoe de scholen in de stad hier tegenaan kijken?

Zie hieronder

4. Bij het opschalen van het testen is bereikbaarheid van de teststraten belangrijk. Is het college het met ons eens dat teststraten zoals die van de GGDrU in Houten, niet afdoende zijn om ook mensen laagdrempelig te testen die geen auto kunnen of willen hebben? Zo ja, hoe wordt voor mensen zonder auto toch een (grootschalige) veilige en bereikbare testlocatie ingericht?

Zie hieronder

5. Denkt de GGDrU/ het college na over het organiseren van isolatie buiten het huishouden voor mensen bij wie dit nodig is? En hoe worden mensen ondersteund bij isolatie waarbij sociale of financiële redenen thuis blijven en bijv. niet kunnen werken geen (goede) optie? Is het college met ons van mening dat dit een punt van aandacht moet zijn?

Zie hieronder

6. Welke mogelijkheden heeft de GGDrU om af te wijken van landelijke instructie wanneer dit door het bestuur/directie van de GDD noodzakelijk wordt geacht? Concreet: kan de GGRrU kiezen voor een (lokaal) strenger beleid van testen, traceren en isoleren wanneer hier reden toe is? Hoe kijkt het college hiernaar?

Zie hieronder

7. Is het college bereid om zelf en via de VNG aan het kabinet het signaal over te brengen dat met dit nieuwe beleid en de stijgende inzet van de GGD, de rekening voor gemeenten zeer fors zal zijn en dat er snel afspraken hierover gemaakt moeten worden?

Zie hieronder

8. Mocht er onverhoopt een tweede besmettingsgolf uitbreken, in hoeverre is de zorg (ic-capaciteit) in de regio Utrecht hier klaar voor? Zijn er lessen geleerd en afspraken gemaakt o.b.v. de ervaringen in maart en april? Zo niet, is het college (/GGDrU) bereid dit te agenderen?

Antwoord college van B&W:

Testen nieuwe doelgroepen vanaf 18 mei
Per 18 mei kunnen opnieuw enkele nieuwe doelgroepen zich bij symptomen van Coronabesmetting laten testen. Voor GGDrU komen er dan 2 nieuwe doelgroepen bij: OV personeel en medewerkers van handhaving & toezicht. Deze laatste groep kon al getest worden indien ze verkoudheidsklachten hadden ontwikkeld 2-14 dagen na een incident tijdens het werk waarbij ze mogelijk een besmetting hebben opgelopen. Vanaf 18 mei is het criterium na een incident niet meer nodig om bij verkoudheidsklachten in aanmerking te komen voor een test.

Testen en opschalen bron- en contactonderzoek
Actueel beleid GGDrU
De GGDrU volgt de landelijke beleidslijn in het testbeleid, het bron- en contactonderzoek, isolatie en quarantaine. Daarnaast zijn er de wekelijkse regionale rapportages COVID-19 met beelden over de ziekenhuizen, andere zorginstellingen, opvanginstellingen en persoonlijke beschermingsmaterialen. Op dit moment beschikt de GGDrU over voldoende materiaal om testen af te kunnen nemen. Laboratoriumonderzoek doet de GGDrU niet. Er wordt een landelijk systeem ingeregeld om de beschikbare capaciteit zo goed mogelijk te benutten. De GGDrU werkt voor bron- en contactonderzoek nagenoeg geheel met medewerkers uit de eigen organisatie en voor een deel met externen. Het gaat daarbij bijvoorbeeld om studenten van het HBO en de Universiteiten met medische studierichtingen.

Op dit moment is er capaciteit voor 250 testen per dag waarvan minder dan 20% benut wordt (zie de regionale rapportage van 6 mei). Voor bron- en contactonderzoek is er voor nu ruim voldoende formatie beschikbaar. De beschikbare formatie wordt op dit moment niet ten volle benut en er kan bij toenemende vraag snel opgeschaald worden. Voor de periode na 1 juni bereidt de GGDrU zich voor door gebruik te maken van scenario’s en ramingen die het RIVM op dit moment ontwikkelt en doorrekent. Dat is een complexe en grote
logistieke opgave. Wat er nodig zal zijn na 1 juni is onder meer afhankelijk van de mate, snelheid van versoepeling, mogelijke aantallen testverzoeken, positieve tests, uitkomsten van bron- en contactonderzoek. Voor deze periode kan het nodig zijn om voor bron- en contactonderzoek het werknemersbestand uit te breiden. De GGDrU oriënteert zich op externen/groepen die betrouwbaar en zorgvuldig kunnen werken en zich voor enige tijd willen verbinden aan de GGDrU voor bron- en contactonderzoek. Wij zijn van mening dat het alleszins redelijk is om mensen te betalen voor verricht werk. Wij gaan na of andere gemeenten in de gezondheidsregio dit standpunt delen en nemen dit mee in overleg met het Rijk over de dekking van meerkosten vanwege corona.

Afspraken en regelingen meerkosten GGD
De voorzitters van de 25 GGD-besturen hebben de VNG een brief gestuurd waarin zij wijzen op het ontbreken van afspraken en regelingen tussen gemeenten en het Rijk voor de personele meerkosten voor de GGD-en voor testen, monitoring, testmaterialen, persoonlijk beschermingsmateriaal en dergelijke. De voorzitters dringen aan op afspraken over compensatie van gemeenten door het Rijk (via de ministeries van BZK en VWS). Een eerste gesprek met de VNG heeft plaatsgevonden. Een afspraak met het ministerie van VWS is gemaakt.

Inmiddels heeft het ministerie van VWS laten weten dat de financiering van het testen van huidige èn nieuwe doelgroepen met terugwerkende kracht tot 6 april gedekt wordt uit het Rijksbudget openbare gezondheidszorg. Het Centrum Infectieziektenbestrijding van het RIVM heeft de opdracht van het ministerie van VWS gekregen om met GGD-en afspraken te maken over de vergoeding van kosten voor onderzoek en testen.

Testen onderwijspersoneel
De middelbare scholen gaan waarschijnlijk vanaf 2 juni a.s. in aangepaste vorm weer open, rekening houdend met de anderhalve meter afstand. GGDrU heeft alle VO-scholen via een Nieuwsflits op 11 mei jl. geïnformeerd over o.a. de mogelijkheden om te testen op corona. Voor het testen van beroepskrachten in het onderwijs is er tot 1 juni genoeg testcapaciteit, de voorbereidingen voor de periode na 1 juni lopen op dit moment. Bij het testbeleid en bron- en contactonderzoek volgt de GGDrU de landelijke richtlijnen. Beroepskrachten in het onderwijs vallen onder het testbeleid. Vanaf 12 mei geldt voor kinderen in het basisonderwijs en/of de kinderopvang dat de GGDrU een onderzoek instelt bij meldingen van drie of meer kinderen uit een groep met klachten (neusverkoudheid en / of hoesten en / of koorts). Zo nodig worden, met toestemming van de ouders, kinderen getest. Bij een negatieve test mag het kind weer naar school of de opvang. Bij een positieve test moet het kind ten minste zeven dagen thuisblijven en uitzieken. Als het kind daarna ten minste 24 uur klachtenvrij is mag het weer naar school of de kinderopvang. De GGDrU zal bij alle positief geteste kinderen bron- en contactonderzoek doen. Voor gezinsleden van een kind met COVID-19 geldt thuisquarantaine. De duur daarvan is tot veertien dagen na het laatste contact met het kind tijdens hun COVID-19 besmetting. Maatregelen voor de school of kinderopvang na een COVID besmetting zijn maatwerk, afhankelijk van de omstandigheden. De GGDrU bepaalt dit in contact met de school of de opvangorganisatie. Tijdens het overleg van de Corona UOA (Utrechtse Onderwijs Agenda) van 8 mei is met de schoolbesturen besproken hoe de scholen en de leerkrachten er tegenaan kijken. Scholen stellen zich over het algemeen pragmatisch op. De meeste leerkrachten waren druk met de voorbereiding op lesgeven met minimaal 1,5 meter afstand; een aantal wil graag gebruik maken van spatschermen, bijvoorbeeld op de instructietafel, een enkeling wil graag een mondkapje of gezichtsscherm gebruiken. De mogelijkheid van een test wordt als prettig ervaren.

Teststraten
Er zijn op dit moment twee teststraten in de regio Utrecht waarvan de capaciteit op dit moment nog niet benut wordt. De GGDrU kan indien nodig nog twee teststraten op korte termijn openstellen. Voor mensen die geen auto hebben zijn er mogelijkheden om met iemand mee te rijden of om met de fiets of het OV naar de teststraat te komen. Is het op geen enkele manier mogelijk om naar een testlocatie te komen dan is er ook de mogelijkheid om door de GGDrU thuis getest te worden. Donderdagavond heeft de GGDrU ons verzocht om te ondersteunen bij het ontwikkelen van een teststraat in de gemeente Utrecht die zij graag voor 1 juni willen open stellen. We ondersteunen de GGDrU bij hun
zoektocht.

Ondersteuning isolatie buiten huishouden
Wij doen navraag bij partners in de stad of zij signalen ontvangen van inwoners die vanwege verschillende redenen (sociaal, financieel) geïsoleerd moeten worden buiten hun huishouden. Daarnaast inventariseren we of er behoefte is aan aparte of extra ondersteuning of voorzieningen, los van het bestaande aanbod aan voorzieningen voor niet acute zorg, de noodlocatie voor daklozen en het aanbod aan psychosociale en financiële ondersteuning. Afhankelijk van de uitkomsten van de uitvraag zullen wij signalen en knelpunten inbrengen bij regionale overlegtafels voor niet acute zorg en psychosociale ondersteuning.

Zorgcapaciteit regio Utrecht mogelijke tweede besmettingsgolf
Vanaf het eerste moment dat versoepeling van maatregelen aan de orde was stond een scenario van opschalen of een tweede besmettingsgolf prominent op de agenda van landelijke en regionale overleggremia. Regionaal is dit het ROAZ (Regionaal Overleg Acute Zorg). Lessen en ervaringen van de afgelopen maanden worden hierbij meegenomen.

Has Bakker, D66
Maarten van Heuven, Partij voor de Dieren
Dimitri Gilissen, VVD
Henk van Deún, PVV
Eva Oosters, Student & Starter
Ilse Raaijmakers, PvdA
Marcel Vonk, GroenLinks
Rachel Streefland-Driesprong, ChristenUnie