Schrif­te­lijke vragen Groene initi­a­tieven en onder­steuning

Indiendatum: 6 apr. 2023
Antwoorddatum: 22 jun. 2023

Schriftelijke vragen 74/2023

Onlangs hebben we op een raadsinformatiebijeenkomst (RIB) vele groene initiatieven in de stad bij elkaar gebracht. Wat mooi om te zien dat er zoveel bewoners en organisaties bezig zijn met groen in de stad, dat er vanuit de gemeente flink wordt ingezet op groen en vanuit de raad was er een brede vertegenwoordiging aanwezig, die het belangrijk vinden dat we werk maken van het vergroenen van de stad. Tijdens de RIB waren er vragen en hele concrete ideeën. De fracties van GroenLinks, Partij voor de Dieren, D66 en VVD hebben naar aanleiding van de RIB de volgende vragen.

1. Loket voor ondersteuning bewoners en bewonersinitiatieven

Het college informeert de raad binnenkort met een brief over de opening van een loket ‘meer groen in de straat’.
a. Op de bijeenkomst bleek dat mensen graag ondersteuning willen op gebied van meer praktische en organisatorische aard (aanvragen van subsidies, wat is de juiste contactpersoon, hoe ga je om met bewoners etc). Is dat ook onderdeel van dit loket?

Antwoord: Ja, met het loket ‘maak je straat groener, mooier en aantrekkelijker’ zetten we de eerste stappen om het een stuk eenvoudiger voor bewoners te maken om aanvragen te doen en om hen beter te informeren. Dit doen we door het bundelen van de informatie in een navigatiepagina. Dit is een pagina waardoor je makkelijk doorklikt naar de juiste subsidies, vergroenings- en waterproof030 acties.

b. Hoe verhoudt dit loket zich tot het loket voor ondersteuning initiatieven die bijdragen aan klimaatadaptatie? Is dit hetzelfde?

Antwoord: Ja, we dragen bij aan het vergroenen van straten en dus dragen we bij aan klimaatadaptatie. Deze dragen bij aan het tegen gaan van hittestress, verdroging en wateroverlast.

c. Hoe verhoudt dit loket zich tot Buurtnatuur030 en Utrecht Natuurlijk die in de beleving van de fracties ook een rol vervullen in het ondersteunen van bewoners en bewonersintiatieven.

Antwoord: Buurtnatuur030 (alle bewoners initiatieven gezamenlijk) en Utrecht Natuurlijk (SUN) zijn onze partners om de stad te vergroenen. We ondersteunen initiatieven met beide organisaties en gebruiken de gemeentelijke website om aanvragen in gang te zetten. We verbinden zo ook, Buurtnatuur030 en SUN kunnen verwijzen naar de website en wij verwijzen via de website waar relevant naar hen.

2. Groen tenzij: functionele stoepbreedtes

Recent is het pilot-project Vergroening van de Andrej Sacharowstraat uitgevoerd. Hier zijn in januari en februari 2023 625m2 tegels verwijderd, waarvoor in de plaats groen en halfopen verharding is gekomen. Dat was niet eenvoudig omdat bewoners tegen bestaande regels én niet bestaande regels aanliepen. Er is veel geleerd van dit project en de bewoners zouden vanuit deze ervaring graag met de gemeente willen kijken naar de aanpassing van het Handboek Openbare ruimte om te kijken of huidige regels en richtlijnen aangepast kunnen worden zodat toekomstige projecten sneller en makkelijker uitgevoerd kunnen worden.
a. De aanwezige fracties kijken positief naar het voorstel: “functionele stoepbreedtes met bijbehorende passende groenmaten” Hoe kijkt het college hier tegenaan?

Antwoord: Het college staat welwillend tegenover het idee en gaat dit verder onderzoeken, omdat overbodige verharding wordt opgeruimd, en zo bijdraagt aan de stad te vergroenen.

b. Hoe verhoudt het voorstel zich met toegankelijkheid en de daarbij horende norm van minimaal 1,5 meter vrije doorgang, die de raad heeft gesteld bij vaststelling van het initiatiefvoorstel Utrecht Onbeperkt Toegankelijk?

Antwoord: De eis van de 1,5 meter vrije doorgang blijft van kracht, die eis is noodzakelijk voor de goede doorgang van rolstoelen, wandelwagens etc.

c. Is het college bereid om de mogelijkheden voor functionele stoepbreedtes met bijbehorende passende groenmaten samen met bewoners en organisaties als SOLGU verder te onderzoeken en eventueel uit te werken? Zo ja, op welke termijn kan dat? Zo nee, waarom niet?

Antwoord: Het voorstel van de initiatiefnemers nemen we mee bij de volgende update van het Handboek Openbare Ruimte (HOR), die is gepland rond het einde van dit jaar. Hiertoe zullen we met de initiatiefnemers van het voorstel en SOLGU in contact treden, zodat de lessen uit het proefproject kunnen worden benut voor het verbeteren van de richtlijnen in het handboek.

3. Struikrovers

Struikrovers redden jaarlijks honderden voetbalvelden aan bestaande planten en struiken van de sloop. Zij maken iedere keer opnieuw afspraken hierover.
a. Welke mogelijkheden ziet het college om vooraf bij afspraken over sloop of renovatie, afspraken te maken met corporaties en ontwikkelaars om groen te redden en te verplaatsen bijvoorbeeld met behulp van het inzetten van struikrovers?

Antwoord: Het college ziet hier mogelijkheden. De struikrovers redden het bestaande groen uit voor- en achtertuinen, omdat het moet wijken voor sloop of renovatie van woonwijken. Dit doen ze samen met de buurt in opdracht van woningcorporaties, projectontwikkelaars of gemeenten. Er zijn al sinds een jaar als gemeente contacten met de Struikrovers en we hebben hen al bij diverse projecten ingezet om struiken “te roven van zowel corporaties als ontwikkelaars en ze op te slaan in “rovershollen”. Een voorbeeld waar we samen hebben gewerkt is na aanleiding van de geveltuinenburendag van 13 mei. De eerste roverstuin is toen aangevuld met 60 m2 groen geleverd door de gemeente in het kader van geveltuinenburendag..

b. Op welke manier kunnen dergelijke afspraken als standaardnorm bij elk nieuwbouw/renovatieproject vastgelegd worden zodat dit niet meer bij elk project afzonderlijk geregeld hoeft te worden?

Antwoord: De afspraken kunnen vastgelegd worden in een Roverspact (convenant) om struikroven en de inzet van roverstuinen de norm te maken bij projecten.

c. Is het college bekend met het Roverspact wat in Eindhoven met Struikrovers is afgesloten? Is een dergelijk pact mogelijk in Utrecht?

Antwoord: We zijn gestart met een kennismaking waarin het pact is besproken waarna hier ambtelijk aan is verder gewerkt. Door capaciteitsgebrek is de voortgang beperkt geweest. We zijn ondertussen weer in gesprek met de Struikrovers over het opstellen van een Roverspact en we onderzoeken of een dergelijk pact in Utrecht mogelijk is. We hopen hier begin 2024 meer duidelijkheid over te hebben en zullen u informeren over de uitkomst.

d. Niet al het groen kan direct in de omgeving geplant worden. Om te voorkomen dat waardevol groen verloren gaat, biedt een roverstuin uitkomst. Ziet het college mogelijkheden om in Utrecht plek te bieden aan een roverstuin en het gebruik en beheer samen met bewoners en initiatiefnemers verder uit te werken? Zo ja, wanneer kan dit opgepakt worden en is er samenwerking mogelijk met de Craamkamer? Zo nee, waarom niet? Wat zijn de obstakels?

Antwoord: Ja, dat is mogelijk daarom zijn we in overleg over een mogelijk Roverspact. Ook hier geldt dat door capaciteitsgebrek de voortgang beperkt geweest is. Samen met de Struikrovers onderzoeken we de mogelijkheden voor een roverstuin.

De Craamkamer in de nieuwe wijk Cartesius is al een tijdelijke locatie waar planten en bomen een
tijdelijke plek hebben gevonden. Eerder zijn onder andere bomen uit de Cartesius en het project
herinrichting Kanaalstraat in de Craamkamer geplaatst.

4. Dakenvisie

Op de RIB kwam ook weer naar voren dat we onze daken goed moeten inzetten om onze ambities op gebied van groen en energie te realiseren. Tegelijk wordt er ook regelmatig gevraagd daken in te zetten voor andere functies zoals horeca, sport en ontspanning. Het college heeft eerder aangegeven een dakenvisie te maken.

a. Wanneer kunnen we deze dakenvisie tegemoet zien?

Antwoord: De raadsbrief over de dakenvisie is voorafgaande aan de beantwoording van de vragen verstuurd aan de raad.

b. Wordt in deze dakenvisie ook stilgestaan bij prestatieafspraken ten aanzien van functionele daken van woningcorporaties? Zo nee, kan dit toegevoegd worden?

Antwoord: We nemen de vergroening van daken mee in de volgende afspraken met de corporaties en huurdersorganisatie. We vragen ze uitgangspunten zoals bouwen met de natuur gericht op klimaatverandering, groen tenzij toe te passen.

c. Hoe vergroent de gemeente de daken van haar eigen vastgoed?

Antwoord: Dit is benoemd in de raadsbrief over de dakenvisie. We hebben ook gekeken naar de aanpak voor onze eigen gemeentelijke panden. Om hieraan uitvoering te kunnen geven verwachten wij dat dit een stevige investering vraagt, waarvoor de bekostiging op dit moment ontbreekt. Bij de Voorjaarsnota 2024 willen we deze ambities betrekken, zodat deze ambitie integraal kan worden afgewogen tegen andere ambities, gegeven de beschikbare middelen.

5. Ondersteuning van bewonersinitiatieven

Er zijn veel bewoners die hun omgeving willen vergroenen, met een boomspiegeltuintje, gevelgroen of ander project. Utrecht Natuurlijk kan dit soort initiatieven ondersteunen maar ook wijkbureaus en wijkopzichters spelen hierin een belangrijke rol. In de praktijk blijkt dat regels en mogelijkheden per wijk anders worden uitgelegd en toegepast.
a. Hoe zorgt het college voor eenduidig beleid als het gaat om zelfbeheer en groene initiatieven in buurten, zodat in elke wijk dezelfde mogelijkheden en regels zijn?

Antwoord: Met het Actieplan zelfbeheer openbaar groen hebben wij ingezet op een laagdrempelige aanpak voor nieuwe zelfbeheerinitiatieven. Zelfbeheer moet makkelijk te regelen zijn: het moet voor inwoners duidelijk zijn wat de mogelijkheden zijn en bij wie ze terecht kunnen. Daarom hebben wij nieuwe werkafspraken gemaakt om invulling te geven aan de laagdrempelige aanpak voor nieuwe zelfbeheerinitiatieven en te zorgen voor een eenduidige samenwerking. Dit betekent onder meer dat er in elke wijk dezelfde regels en mogelijkheden voor het zelfbeheer zijn. Maar er is ook ruimte voor
maatwerk, want niet alle wijken zijn hetzelfde.

b. Hoe zorgt het college dat alle wijkbureaus en alle uitvoerders bij stadsbedrijven dit beleid actief ondersteunen en uitdragen en hier geen verschillen tussen wijken bestaan?

Antwoord: Zoals bij antwoord a. is aangegeven zijn er interne werkafspraken voor nieuwe zelfbeheerinitiatieven gemaakt die zijn onderschreven door de betrokken afdelingen. Twijfels of discussie over de aanvragen worden intern besproken, zodat er in elke wijk op dezelfde manier mee wordt omgegaan. Ook evalueren we jaarlijks de werkafspraken en actualiseren deze indien nodig, het blijft mensenwerk.

c. Als het gaat over waterleven worden bewonersinitatieven soms ook van het kastje naar de muur gestuurd bij de gemeente, omdat water, taluds en oevers volgens sommige ambtenaren bij de afdeling groen en volgens anderen bij de afdeling water horen. Kan het college zorgen voor één aanspreekpunt binnen de organisatie die zich verantwoordelijk voelt voor alles wat zich op, rondom en in het water bevindt?

Antwoord: Wij zien ook dat de verantwoordelijkheid voor taluds en oevers complex is georganiseerd en belegd is bij diverse gemeentelijke afdelingen (groen, constructies en water & riolering). Wij spannen ons in om te zorgen dat bewoners altijd een duidelijk aanspreekpunt hebben.

6. Zusterparken

Zusterparken gaan door de hele stad en hebben de ambitie om groen binnen de stad met elkaar te verbinden maar ook de verbinding met groen buiten de stad te maken. Eén van die gewenste verbindingen is het "afmaken van de groene buffer rondom de wijk Lunetten" en het verbinden van park de Koppel en het Beatrixpark dot één doorlopende groene looproute. Dat sluit ook aan bij het Groen Ontwikkelplan voor Lunetten dat bewoners met de gemeente hebben gemaakt. Het belangrijkste stuk (en kans) daarbij is het vergroenen van de straat De Wadden, omdat dat tussen de groene overs langs de Oud Wulverbroekwetering richting het groene talud langs het spoor richting het Beatrixpark nog een versteend stuk zonder looproute is.
a. Welke kansen ziet het college om de omgeving rond station Lunetten en van daaruit de groene verbindingen richting het talud richting Beatrixpark te vergroenen en zo de groene verbinding rond de wijk en het looprondje dat daar mogelijk is af te maken?

Antwoord: Het is een goed passend idee maar binnen de huidige financiële kaders geven we prioriteit aan groenarme en kwetsbare wijken. Dat betekent dat we voorlopig geen investeringen doen in Lunetten aan zusterparken, maar we doen wel andere investeringen zoals het beheer. Mogelijk zijn er een aantal kleine aanpassingen binnen de kaders mogelijk, dat zullen we met Zusterparken onderzoeken, daarbij kijken we naar bijvoorbeeld de mogelijkheden om werk met werk te maken en andere ruimtelijke projecten.

7. Overig

Tijdens de RIB werd ook aangegeven dat er per wijk verschillende afwegingen gemaakt worden. Welke acties neemt het college om een consequente en betrouwbare partner in de vergroening te zijn ten opzichte van bewoners?

Antwoord: In het kader van het actieplan zelfbeheer openbaar groen zijn er nieuwe interne werkafspraken voor nieuwe zelfbeheerinitiatieven gemaakt die zijn onderschreven door de betrokken afdelingen. Twijfels of discussie over de aanvragen worden intern besproken, zodat er in elke wijk op een zo goed mogelijke wijze mee wordt omgegaan. Ook evalueren we jaarlijks de werkafspraken en actualiseren deze indien nodig.

Rachel Heijne, GroenLinks
Anne Sasbrink, Partij voor de Dieren
Nadia Stylianou, D66
Marijn de Pagter, VVD
Annemarijn Oudejans, S&S
Charlotte Passier, Volt
Gert Dijkstra, Een Utrecht
Joachim Cornielje, Ilse Raaijmakers, PvdA
Rik van der Graaf, CU
Jantine Zwinkels, CDA