Schrif­te­lijke vragen Hand­having illegale kap

Indiendatum: 28 nov. 2022
Antwoorddatum: 17 jan. 2023

Schriftelijke vragen 207/2022

Sinds 2021 kent Utrecht een beleidsregel om illegaal vellen of beschadigen van bomen tegen te gaan. Deze beleidsregel maakt het mogelijk om illegale kap en beschadiging van bomen als economisch delict aan te duiden en strafrechtelijk te laten vervolgen door het Openbaar Ministerie.

De Partij voor de Dieren wil inzicht in het effect van deze maatregel en of bomen hiermee voldoende beschermd zijn. Daarom de volgende vragen:

1. Hoe vaak is er sinds het vaststellen van deze beleidsregel:

a) Een melding van illegale kap ontvangen en hoe vaak was er daarbij ook daadwerkelijk sprake van illegale kap?

Antwoord: Sinds het instellen van de beleidsregel op 4 februari 2021 zijn er via Slim Melden 43 meldingen binnengekomen over een vermoeden op illegale kap. Een overzicht van de meldingen uit het meldingssysteem is als bijlage toegevoegd. Daarnaast ontvangen we handhavingsverzoeken bij vermoeden op illegale kap. Deze aantallen monitoren we niet. Bij een aantal meldingen bleek geen sprake van illegale kap: het was toegestaan om de boom zonder vergunning te kappen of er was een vergunning afgegeven. Bij ongeveer 20 gevallen was sprake van illegale kap.

b) Een eigen waarneming door de gemeente gedaan van illegale kap?

Antwoord: De inzet op illegale bomenkap gebeurt op basis van meldingen. Daarom kunnen we geen eigen waarnemingen delen.

2. Hoe vaak is sinds het instellen van de beleidsregel:

a) Aangifte gedaan bij het O.M. van het illegaal kappen van bomen? (strafrechtelijk)

Antwoord: We doen geen aangifte maar onze BOA’s doen zelf de opsporing, stellen een proces verbaal op en sturen dit op naar het OM. We hebben in totaal vijf processen verbaal ingezonden bij het OM.

b) illegale kap vastgesteld en een herplantplicht en last onder dwangsom opgelegd? (bestuursrechtelijk)

Antwoord: Vijf.

c) vastgesteld dat herplantplicht niet uitgevoerd is en daarvoor aangifte gedaan bij het O.M.?

Antwoord: Niet van toepassing: eerdere handhavingsacties waren effectief.

d) vastgesteld dat herplantplicht niet uitgevoerd is en daarvoor een last onder dwangsom opgelegd?

Antwoord: Niet van toepassing: eerdere handhavingsacties waren effectief.

e) vastgesteld dat boombescherming op bouwplaatsen onvoldoende was en hoe vaak is hierna een sanctie opgelegd? Welke sancties?

Antwoord: Deze aantallen monitoren we niet. Bij onvoldoende bescherming is de aannemer gesommeerd direct actie te ondernemen door onze toezichthouders of inspecteurs.

3. Is er na vaststellen van illegaal kappen ook wel eens besloten om niet tot aangifte over te gaan of geen herplantplicht op te leggen terwijl dat wel een mogelijkheid was? Zo ja, op basis van welke afwegingen?

Antwoord: Ja. In gevallen waar de bewijslast zwak is, overwegen we om geen proces verbaal in te sturen. In de praktijk blijkt het lastig om een sterke bewijslast te verzamelen die volstaat voor strafrechtelijke vervolging.

Sinds het opstellen van de betreffende beleidsregel hebben wij ervaring opgedaan met de handhaving op illegale kap. We zien in de praktijk dat strafrechtelijke handhaving van illegale kap ingewikkeld is: bewoners maken een melding wanneer een boom gekapt wordt en wanneer de handhavers ter plekke komen is de boom meestal al gekapt. Omdat de overtreding niet op heterdaad wordt vastgesteld is uitgebreid onderzoek nodig om achteraf vast te stellen of er eigenlijk een vergunning nodig was voor
de kap (terwijl de boom al is gekapt), een mogelijke verdachte aan te wijzen en voldoende bewijslast te verzamelen voor strafrechtelijke vervolging. De pakkans is dus kleiner en de opvolging veel ingewikkelder dan bij de andere taken van BOA’s. De opgestelde processen verbaal hebben echter wel een meerwaarde als het gaat om het opleggen
van een herplantplicht. Bij volledige processen verbaal hebben we altijd besloten de herplantplicht op te leggen: soms volstond een gesprek, in vijf gevallen werd een last onder dwangsom opgelegd en daarnaast is in een aantal gevallen achteraf een vergunning verleend.

4. Wat heeft het O.M. gedaan met alle gemeentelijke aangiften over illegale kap of niet voldoen aan herplantplicht? In hoeveel gevallen is overgegaan tot vervolging?

Antwoord: Het OM heeft tot nu toe alle ingezonden processen afgekeurd vanwege het ontbreken van bewijslast.

5. Als het O.M. nog niet of niet altijd opvolging heeft gegeven aan de aangiftes, wat kan het college dan doen om te zorgen dat deze aangiftes serieus genomen worden?

Antwoord: We vertrouwen erop en gaan ervanuit dat het OM elk proces verbaal serieus neemt, maar dat zij vooralsnog geen opvolging konden geven omdat de bewijslast onvoldoende was. De reden hiervoor hebben we toegelicht is antwoord 3. Daarnaast is prioritering een eigen afweging van het OM. We erkennen dat strafrechtelijke vervolging een uitdaging blijft. We blijven daarom inzetten op volledige processen verbaal die in ieder geval bestuursrechtelijke vervolging mogelijk maken.

6. Klopt het dat O.M. binnen 6 maanden opvolging moet geven aan aangifte? Zo niet, wat is dan de regelgeving hierover?

Antwoord: Nee, er geldt geen vaste wettelijke termijn, maar er moet sprake zijn van een redelijke termijn.

7. Is college bereid om een artikel 12 procedure te starten en gerechtshof te vragen het O.M. op te dragen tot vervolging in deze zaken?

Antwoord: Dit is voor nu niet van toepassing omdat alle processen verbaal zijn afgekeurd.

8. Sinds het handhavingsprogramma 2021 is het toezicht op bomen ook geïntensiveerd. Als de cijfers van 2021 en voor zover beschikbaar 2022 vergeleken worden met voorgaande jaren, is dan het effect van intensievere handhaving te zien?

Het toezicht op bomen is geïntensiveerd. We zien op de volgende manieren effecten van intensiever toezicht:
- Aanvragers van een omgevingsvergunning voor de activiteit bouwen moeten bij voorbaat aangeven op welke manier aanwezige bomen beschermd zullen worden. Ook is de boombescherming onderwerp van het startgesprek met de aannemer. Daardoor zijn er vaker bij aanvang van de bouwwerkzaamheden maatregelen die de bomen beschermen.
- In verleende omgevingsvergunningen en vergunningen gebruik gemeentegrond staan vaker aanvullingen voor het beschermen van bomen.
- We adviseren vaker intern en extern op de bescherming van bomen.
- Gemeentelijke toezichthouders van bouwprojecten zijn beter opgeleid en kennen de uitgangspunten voor het beschermen van bomen. Zij merken hierdoor eerder strijdigheden op de bouwplaats op.
- Bij de aanleg van kabels en leidingen door nutspartijen worden er in het planproces hoge eisen gesteld aan het werken rondom bomen en de manier waarop men in het tracé bomen op een zorgvuldige manier passeert. Bij de uitvoering houden we toezicht op het werken volgens de gemaakte afspraken.

9. Is hiermee volgens het college voldoende capaciteit om beschadigen of illegaal kappen te voorkomen of hier direct handhavend op te reageren?

Antwoord: Voor illegale kap treden we niet preventief maar handhavend op aangezien we een voornemen op illegale kap niet vooraf kunnen vaststellen. Additionele capaciteit zou naar verwachting niet leiden tot een betere mogelijkheid om hierop strafrechtelijk te handhaven, omdat we ook met extra capaciteit de kans op het op heterdaad vaststellen van illegale kap niet verhogen.

Anne Sasbrink, Partij voor de Dieren