Schrif­te­lijke vragen Iepziekte III

Indiendatum: 2 dec. 2024
Antwoorddatum: 5 feb. 2025

Schriftelijke vragen 203/2024

Iepziekte gaat helaas al een paar jaar rond en heeft al aan honderden iepen in Utrecht het leven gekost. Omdat het een zeer besmettelijke ziekte is moet verspreiding zo veel mogelijk voorkomen worden. Al eerder stelden we daarom schriftelijke vragen over dit onderwerp (2023-30, 2021-205).

Het verwijderen van zieke iepen op gemeentelijk terrein gebeurt doorgaans snel en zorgvuldig. Over zieke iepen op particulier terrein maken we ons meer zorgen. Ook deze iepen kunnen immers andere bomen in hun omgeving besmetten. Dat kan gaan via boomwortels naar bomen in de directe omgeving, of door de iepenspintkever naar bomen in de wijdere omgeving.

In onder andere antwoorden op SV 2021-205 gaf het college aan dat na ontvangst van een melding van een zieke iep op particulier terrein, VTH (na een check of er daadwerkelijk sprake is van iepziekte), een sommatiebrief kán sturen aan de eigenaar met de mededeling dat die iep verwijderd dient te worden. De eigenaar heeft dan geen kapvergunning nodig. Dat het in de praktijk nog niet goed lijkt te lukken zieke iepen op particulier terrein spoedig en zorgvuldig te laten verwijderen baart ons zorgen en leidt tot de volgende vragen:
1. De gemeente kán een sommatiebrief sturen, boetes opleggen en handhaven. Van de particuliere meldingen van iepziekte in de afgelopen jaren, hoe vaak is van deze mogelijkheden gebruik gemaakt?

Antwoord: Tijdens de reguliere inspecties van onze bomen in de openbare ruimte, houden we particuliere bomen in de gaten, wanneer daar aanleiding toe is. Als bomen op privé terrein dichtbij openbare bomen staan (bijvoorbeeld in de buurt van gemeentelijk groen) is er daarom wel enig zicht op besmettingsrisico. Dit geldt niet voor bomen die niet in de buurt van openbare bomen staan, maar in dat geval is het besmettingsrisico dan weer lager.
We hebben echter geen actief beleid om iepziekte bij bomen op particulier terrein op te sporen. We zijn hierbij dus afhankelijk van meldingen van particulieren. Op dit moment kunnen we helaas geen betrouwbare aantallen geven hoe vaak deze binnenkomen. Inwoners moeten bij hun melding specifiek aangeven dat het om iepziekte en/of een zieke boom gaat. Als dit niet expliciet wordt
vermeld, wordt de melding soms niet direct als zodanig herkend en mogelijk niet op de juiste manier geregistreerd. Hierdoor ontstaat een onvolledig beeld van de omvang van het probleem en de
genomen acties.

2. Na hoeveel dagen worden zieke iepen op particulier terrein gemiddeld verwijderd?

Antwoord: We hebben hier geen precies beeld van. Wanneer een sommatiebrief is verstuurd, wordt de verantwoordelijkheid voor het verwijderen van de zieke iep bij de particuliere eigenaar neergelegd. Voor actieve controle of registratie van de voortgang van de verwijdering zijn geen middelen beschikbaar.

3. Geldt de mogelijkheid van sommatiebrief en handhaving ook voor iepen die nog niet vergunningsplichtig zijn? Die zijn immers net zo gevoelig voor het verspreiden van iepziekte.

Antwoord: Op gemeentelijk terrein kunnen we besmette iepen direct kappen, zonder dat hiervoor een vergunning nodig is, omdat het kappen van zieke bomen onder noodkap valt. Bij particuliere terreinen ligt dit anders. We kunnen op particulier terrein geen bomen zonder toestemming van de eigenaar kappen.
Wanneer een inwoner meldt dat een boom mogelijk besmet is, controleren we of de boom daadwerkelijk ziek is. Als dit het geval is sturen we een sommatiebrief naar de eigenaar om de boom te laten kappen. Voor het kappen van andere bomen in de buurt, bijvoorbeeld ter preventie van verdere besmetting, is wel een vergunning nodig.

4. Hoeveel meldingen van zieke iepen op particulier terrein zijn afgelopen jaren ontvangen?

Antwoord: We houden geen specifieke aantallen bij van meldingen over iepziekte en maken geen onderscheid tussen meldingen over particulier terrein of de openbare ruimte. Meldingen over iepziekte vallen onder een bredere categorie meldingen over bomen met ziektes.
Om deze reden kunnen we helaas geen betrouwbaar aantal geven van de meldingen die specifiek betrekking hebben op zieke iepen op particulier terrein. Zie ook het antwoord op vraag 1 voor nadere toelichting.

In het afgelopen jaar zijn door bewoners enkele meldingen gedaan van zieke iepen op particulier terrein. De iepen uit sommige meldingen staan er echter nog steeds, met alle risico’s van dien.
5. Hoeveel van de zieke iepen die afgelopen jaar gemeld zijn, zijn inmiddels verwijderd?

Antwoord: We hebben op dit moment geen volledig beeld van hoeveel van de gemelde zieke iepen inmiddels zijn verwijderd, omdat er vanwege de middelen geen actieve controle of registratie plaatsvindt over de verwijdering van gemelde zieke iepen.

6. Hoeveel van de zieke iepen die afgelopen jaar gemeld zijn, zijn nog niet verwijderd?

Antwoord: Zie het antwoord op vraag 5.

a. Waarom zijn deze nog niet verwijderd?

Antwoord: Zie het antwoord op vraag 5, hier hebben we geen beeld van en is geen uitvraag of onderzoek naar gedaan.
b. Als meldingen niet via de juiste weg zijn binnengekomen, waarom zijn ze dan niet alsnog opgevolgd? En waar zijn de meldingen gestagneerd en wat is wél de juiste route voor meldingen van iepziekte?

Antwoord: Zie het antwoord op vraag 1.

7. Kunnen de meldingen die afgelopen jaren bij de gemeente gedaan zijn, maar nog niet zijn afgehandeld, alsnog zo spoedig mogelijk worden afgehandeld door het sturen van een sommatiebrief en het handhaven dat deze iepen alsnog zo snel mogelijk verwijderd worden? Zo nee, waarom niet?

Antwoord: Mochten er meldingen zijn die in de afgelopen jaren zijn gedaan, maar nog niet zijn afgehandeld, kunnen alsnog worden opgepakt. De meldingen die correct en duidelijk als iepziekte zijn geregistreerd, kunnen we opvolgen door het sturen van een sommatiebrief. Voor meldingen die minder specifiek zijn of onder een bredere categorie vallen, is het noodzakelijk om eerst te verifiëren of er daadwerkelijk sprake is van iepziekte voordat verdere stappen worden ondernomen. Dit vergt dat bij elke melding wordt gecontroleerd of er sprake is van iepziekte. Als dit wordt vastgesteld, sturen we een sommatiebrief. Er volgt echter geen nadere actieve controle, omdat hier geen middelen voor beschikbaar zijn. We hebben hier echter geen exact beeld van, en vanwege de manier waarop meldingen zijn geregistreerd, kan het lastig zijn om snel een compleet overzicht te krijgen van de openstaande meldingen.

8. Als bekend is dat zieke iepen nog een tijd zijn blijven staan, wordt dan na verwijdering nog een periode gemonitord of de omgeving daarvan vrij is gebleven van de ziekte? Zo nee waarom niet?

Antwoord: Wij monitoren niet specifiek op iepziekte, ook niet op locaties waar eerder besmette iepen stonden. Dit is onderdeel van de reguliere gemeentelijke boominspecties. Onze medewerkers houden de iepen gedurende hun werkzaamheden in de stad wel in de gaten en zijn na verwijdering van zieke iepen extra alert in de betreffende omgeving.

Eerder vroegen we al naar de mogelijkheid om als gemeente een pro-actievere rol te nemen in het verwijderen van zieke iepen op particulier terrein. Dit is immers in het belang van de boomgezondheid van alle (ook de gemeentelijke) iepen. Daarom afsluitend de volgende vragen:
9. Als een zieke iep op gemeentelijk terrein vervangen moet worden, hoeveel tijd kost dat dan ongeveer en kan dat dan binnen de gemeentelijke capaciteit voor groenbeheer?

Antwoord: De gemeente heeft een eigen bomenploeg en beschikt daardoor over voldoende capaciteit, benodigd materieel en flexibiliteit. Daarnaast hebben we onderhoudsbestekken en afspraken met aannemers om snel te kunnen anticiperen op noodzakelijke werkzaamheden. Over het algemeen verwijderen we een zieke iep binnen een week na signalering. Herplant vindt vervolgens plaats in het eerstvolgende plantseizoen (grofweg november-maart).

10. Hoeveel extra moeite zou het zijn om ook zieke iepen op particulier terrein door de gemeente te laten verwijderen?

Antwoord: We begrijpen de gedachte, maar het door de gemeente verwijderen van zieke iepen op particulier terrein is niet wenselijk. De gemeentelijke bomenploeg is namelijk niet ingericht voor het werken in een particuliere tuin: onze werkwijze is afgestemd op de openbare ruimte en daardoor niet geschikt voor tuinen. Op dit moment vervullen onze medewerkers een adviesfunctie: na een melding of een toevallige constatering, controleren zij of er daadwerkelijk sprake is van iepziekte en informeren zij de bewoners. Zo nodig verwijzen zij bewoners door naar een hovenier. Indien nodig wordt een sommatiebrief gestuurd.

Anne Sasbrink, Partij voor de Dieren