Schrif­te­lijke vragen (Wilde) bijen in Utrecht

Indiendatum: 25 mrt. 2015
Antwoorddatum: 28 apr. 2015

Schriftelijke vragen 50/2015

Op 21 maart 2015 verscheen er een groot artikel in Trouw getiteld ‘Bijenparadijs’. Met deze kop wordt de gemeente Amsterdam bedoeld. Ook uit een artikel uit de Telegraaf met datum 6 maart 2015 blijkt dat het aantal soorten wilde bijen in Amsterdam deze eeuw met 20 procent is gestegen. Elders in de wereld sterven bijenvolken massaal uit.

Dat het goed gaat met de bij in Amsterdam is volgens de gemeente omdat het groenbeleid anders is ingericht dan bij andere gemeenten. Zo heeft Amsterdam op diverse plekken wilde bloementuinen ingericht, gebruikt de gemeente geen gif meer in de openbare ruimte en zijn er specifiek voor bijen projecten begonnen.

Bekend is dat ook in Utrecht geen Roundup meer in de openbare ruimte gebruikt en dat er specifiek voor bijen projecten zijn begonnen. De Partij voor de Dieren is daarom benieuwd naar de stand van zaken rond bijen in de gemeente Utrecht. En heeft dan ook de volgende vragen:

1. Kent u het bericht in Trouw van 21 maart 2015 en het bericht in de Telegraaf van 6 maart 2015?

Ja.

Tachtig procent van alle bloeiende planten heeft bestuivende insecten nodig, zoals bijen, hommels, vlinders en zweefvliegen. Als de bij uitsterft, sterven ook veel bloemen en planten uit. Zonder bestuiving brengen fruitbomen geen vruchten meer voort.

Volgens de Utrechtse stadsecoloog wordt er dit jaar in Utrecht een onderzoek naar de bijenstand gestart met bewoners in het kader van de Groene Web projecten.

2. Wanneer wordt dit project gestart en op welke manier wordt het bijenonderzoek vormgegeven? Zal dit bijenonderzoek gemeentebreed wordt opgezet? Zo nee, waarom niet?

Het project is al gestart. Gemeentebreed worden bewoners gevraagd om foto’s te maken van de bijen die hun tuin of balkon bezoeken. Kijk op www.utrecht.nl/bij voor meer informatie.

3. Is er al eerder onderzoek gedaan in de gemeente Utrecht naar de bijenstand? Zo ja, op welke manier is dit onderzoek opgezet? En hoe lang duurt/duurde dit onderzoek? En kunt u ons de gegevens van dit onderzoek sturen? Indien u nog niet eerder onderzoek naar de bijenstand hebt gedaan, waarom niet?

Er is eerder onderzoek gedaan naar de bijenstand in 2000. We sturen u een kopie van het rapport toe.

Volgens de Utrechtse stadsecoloog heeft de gemeente Utrecht geen specifieke wilde bloementuinen ingericht voor bijen, maar worden voor alle nieuwe hooilanden die ingezaaid worden zaadmengsels van bloemen gestrooid waarvoor geen neonicotinoïden zijn gebruikt.

4. Kunt u de PvdD-fractie wat meer vertellen over de locaties van deze bloemen? En is de gemeente bereid om op diverse locaties in de gemeente Utrecht wilde bloementuinen (met gevarieerde bloemen) in te richten om o.a. bijen te helpen? Zo ja, op welke locaties? Zo nee, waarom niet?

In alle wijken zijn kruidenrijke hooilanden aanwezig waar wilde bijen hun voedsel kunnen vinden. Deze vegetaties zijn van nature ontstaan. Deze groene gebieden liggen in de stedelijke groenstructuur en daarbuiten. Daar waar wordt ingezaaid, wordt een mengsel toegepast van bijvriendelijke leveranciers (met inheemse zaden zonder voorbewerking met neonicotinoïden).

Bevorderlijk voor bijen en andere dieren is een wildgroei aan diverse soorten planten. Zo ruimt de gemeente Amsterdam minder dode takken op en geeft wilde planten en bosjes een kans.

5. Kan het college uitleggen wat de gemeente Utrecht doet op dit gebied?

Delen van de groengebieden en parken beheren we, deels in samenwerking met vrijwilligers, op een manier waardoor de ecologische waarden worden versterkt. Hierbij wordt ingezet op een brede ecologische waarde, dus niet alleen wat goed is voor hommels en bijen maar ook voor vlinders en andere insecten. Dit beleid is gericht op de toename van de biodiversiteit. Daarnaast zijn bijenstallen in beheer door vrijwillige imkers aanwezig (Griftpark, Lunetten, Park Bloeyendael, Zilveren Schaats, Maximapark, Landgoederen) en zijn ecokasten aangelegd (Maximapark). De diversiteit van de stadsnatuur wordt verhoogd doordat bewoners geveltuinen en boomspiegels beplanten, stukken groen beheren en door het ecologisch beheer in de volkstuincomplexen. Tevens vormen we stroken gras om met bloemrijke vaste planten. Dit alles levert gedurende het groeiseizoen voedsel voor bijen en hommels.

De meeste bloemen en planten die in Nederland worden verkocht bevatten op zichzelf al gif [1], en dit is dodelijk voor bijen en andere insecten. In veel planten wordt zelfs illegaal gif aangetroffen [2].

6. Maakt de gemeente altijd gebruik van bloemzaden waar geen neonicotinoïden of andere gifstoffen voor worden gebruikt (zoals vermeld boven vraag 5)? Graag een toelichting. Zo nee, waarom niet?

Voor de kruidenrijke hooilanden maken wij altijd gebruik van zaden waar geen gifstoffen bij van pas komen (zowel bij de teelt als bij de nabewerking). Voor de bollen en knollen die wij bestellen is dit ook een voorwaarde. Voor de gazonzaden wordt in 2015 nader onderzocht wat de mogelijkheden zijn.

De gemeente Utrecht gebruikt zelf geen Roundup meer bij de bestrijding van onkruid, maar in de gemeente gebruiken particulieren en bedrijven dit middel én andere giftige middelen nog steeds volop. Deze middelen zijn nog steeds vrij verkrijgbaar via tuincentra en andere winkels. Eind 2015 wordt de verkoop van drie soorten neonicotinoïden aan particulieren verboden, maar pas eind 2017 voor agrariërs. En met het verbod op die drie soorten blijven nog steeds veel giftige stoffen over.

7. Tijdens de commissie Mens & Samenleving van 19 februari 2015 zegde de wethouder Dierenwelzijn toe dat op de website van de gemeente meer informatie zal worden geboden over de nadelen van gifgebruik door particulieren. Wanneer zal deze informatie verschijnen op de gemeentewebsite en zal de gemeente burgers dan ook afraden gif te gebruiken? Zo nee, waarom niet?

De gemeentelijke website wordt momenteel opgeschoond en opnieuw ingericht. Daarin zal dierenwelzijn een plaats gaan krijgen. Een site hiervoor zal geheel opnieuw moeten worden opgebouwd. Informatie over de nadelen van gifgebruik worden meegenomen in het Groene Web project wilde bijen.

8. De wethouder gaf tevens aan open te staan voor het geven van informatie over gifgebruik in de openbare ruimte aan bijvoorbeeld woningcorporaties en bedrijven. Op welke manier zal de gemeente Utrecht deze partijen benaderen/informeren over de nadelen van gifgebruik? En zal de gemeente deze partijen dan ook afraden gif te gebruiken? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord onder 7 en 9.

Wethouder Van Hooijdonk zegde in 2014 toe dat ze het bijenconvenant gaat tekenen. De stadsecoloog gaat nu gemeentebreed op zoek naar partners (waaronder de woningbouwcorporaties) die willen samenwerken om de bijen in Utrecht te helpen.

9. Heeft wethouder van Hooijdonk het bijenconvenant al getekend? En zo ja, wanneer? Zo nee, wanneer gaat dit gebeuren?

De ondertekening zal naar verwachting in september kunnen plaatsvinden.

10. Welke maatregelen die hierboven en op www.utrecht.nl/wonen-en-leven/parken-en-groen/groenbeleid/natuurprojecten/de-bij-in-utrecht nog niet genoemd zijn neemt de gemeente Utrecht nog meer om bijen te beschermen?

Naast eerder genoemd wilde bijenproject, het bijenconvenant ondertekenen met partners en de maatregelen op de website nemen wij verder geen maatregelen.

[1] www.greenpeace.nl/2014/Persberichten/Gifplanten-in-tuincentra-/

[2] www.telegraaf.nl/binnenland/23396649/___Gif_in_bloemen_en_planten___.html