Schrif­te­lijke vragen Primark en Hudson's Bay

Indiendatum: 5 dec. 2016
Antwoorddatum: 5 dec. 2016

Schriftelijke vragen 155/2016

Onlangs kwam het nieuws[1] uit dat in het voormalige V&D pand in Utrecht een Primark en Hudson’s Bay zullen vestigen. Een aantal dagen later verscheen het nieuws dat Hudson’s Bay gebruik maakt van onveilige fabrieken[2]. Naast Hudson’s Bay zijn Primark en andere gevestigde kledingzaken[3] als Zara[4], C&A[5] en H&M[6][7] regelmatig in het nieuws, omdat zij in verband worden gebracht met schendingen van mensenrechten, met name bij de productie van de kleding. De komst van de nieuwe winkelketens leidt daarom tot de volgende vragen aan het college:

1. Heeft het college kennisgenomen van de brief die acht partijen in de Utrechtse gemeenteraad naar Primark en Hudson’s Bay hebben gestuurd?

Ja

2. Hoe kijkt het college zélf aan tegen de vestiging van deze bedrijven, die in verband gebracht worden met mensenrechtenschendingen in relatie tot de ambitie van Utrecht als mensenrechtenstad[8], Fairtrade gemeente en een stad die duurzaam ondernemerschap wil bevorderen?

We ondersteunen het initiatief van Minister Ploumen met de ondertekening van het textielconvenant in juli 2016 om afspraken te maken met de kledingindustrie. 75 bedrijven in de kledingsector tekenden het convenant waarbij afspraken werden gemaakt en ook de voortgang wordt bewaakt (bron MVO Nederland). De Primark en Hudson’s Bay hebben dit convenant nog niet getekend, maar de Minister hoopt dat deze bedrijven het voorbeeld van de andere bedrijven in deze sector zullen volgen. Consumenten weten nu beter waar en onder welke omstandigheden de kleding is geproduceerd. Als Fair Trade gemeente werken we mee aan het bevorderen van bewustzijn onder inwoners en ondernemers om fair trade producten te kopen en te verkopen. De stichting Fairtrade (gefaciliteerd door de gemeente) stimuleert Utrechtse ondernemers d.m.v. campagnes en acties om eerlijke producten te gebruiken en te verkopen, bv via het Fair Fashion Festival of de Horeca campagne Flairtje.

In de nota Mensenrechten in Utrecht[9] staat dat Utrecht het Europees Sociaal Handvest, Preambule onderschrijft waarin staat dat ondertekende ‘met alle passende middelen, zowel op nationaal als internationaal terrein, zodanige voorwaarden scheppen dat (mensen)rechten en -beginselen daadwerkelijk kunnen worden verwezenlijkt’

3. Welke passende middelen ziet het college om ervoor zorg te dragen dat mensenrechten worden bevorderd door de in Utrecht gevestigde (textiel)ondernemers?

Met onze lokale Fairtrade aanpak dragen we als gemeente uit dat we in Utrecht de voorkeur geven aan Fairtrade producten. Wat betreft kleding komt dat o.a. tot uiting door de steun aan het Fair Fashion Festival dat jaarlijks op verschillende locaties in de stad wordt georganiseerd, o.a. in gemeentelijke gebouwen.

4. Is het college bereid om in gesprek te treden met een aantal textielketens om deze bewust te maken van het Utrechtse mensenrechtenbeleid en haar visie op duurzaam ondernemerschap?

We wijzen in onze contacten met de textielketens op het initiatief van minister Ploumen om afspraak te maken met de kledingindustrie. We zien geen meerwaarde om concrete afspraken te maken met individuele Utrechtse vestigingen.

5. Is het college bereid om concrete afspraken op het gebied van mensenrechten en duurzaamheid te maken met textielbedrijven gevestigd in Utrecht?

Zie antwoord bij vraag 4.

Het Planbureau voor de Leefomgeving[10] constateerde onlangs in het rapport 'Grondstof voor de circulaire economie' dat een kilo katoen het milieu zwaarder belast dan een kilo GFT. 'Reduce' van grondstoffen vormt, zoals PBL stelt, een belangrijke waarde binnen de circulaire economie, waar ook de gemeente Utrecht naartoe werkt. Het aanbieden van zeer goedkope kleding bevordert consumentisme en daarmee ook het produceren van nieuwe grondstoffen, in plaats van hergebruik.

6. Is het college op de hoogte van de vier aangrijpingspunten (aanbevelingen) van het PBL? Op welke manier wil en kan het college deze inbedden in haar beleid?

De PBL aangrijpingspunten zijn bekend en deels ook opgenomen in het Rijksbrede programma Circulaire economie, waarmee het Rijk 14 september 2016 naar buiten trad. Ook heeft het Kabinet het initiatief genomen om op korte termijn met maatschappelijke partners te komen tot een grondstoffenakkoord. Dat is een startpunt om met die partners in vijf transitieagenda’s concrete afspraken te maken, voor de verschillende prioriteiten uit het Programma (biomassa en voedsel, bouw, kunststoffen, consumptiegoederen en maakindustrie) in de eerste helft van 2017. De concrete uitwerking van het akkoord in de transitieagenda’s, biedt én de gelegenheid om via concrete afspraken in stad én regio circulaire versnelling op maat te stimuleren. De agenda consumptiegoederen is een aanknopingspunt om met de textielsector het gesprek hierover aan te gaan. Inzet van Utrecht is al om zuinig om te gaan met grondstoffen in de stad en zoveel mogelijk kringlopen te willen sluiten (van afval naar grondstof), naast kansen voor duurzaamheid biedt het sluiten van kringlopen ook economisch potentieel. Via de Commissiebrief Stad en Ruimte City Deal Circulaire Stad (16.508698) informeerde het College 8 november de Raad, dat er in de eerste helft van 2017 een voorstel komt hoe we vanuit de gemeente Utrecht de transitie naar een circulaire economie gericht gaan stimuleren. Aangrijpingspunten voor een snellere transitie, zoals die van PBL vormen belangrijke input daarvoor.

In Utrecht wordt afval als grondstof gezien. De kwaliteit van goedkope kledingstukken is dusdanig slecht dat deze na enkele keren dragen, afval worden. Zowel in Enschede[11] als in Zwolle[12] zijn initiatieven genomen om textielcontainers te plaatsen naast de Primark.

7. Welke mogelijkheden ziet het college om een dergelijke bak bij de Primark en soortgelijke winkels in Utrecht te plaatsen om zo consumenten bewust te maken van duurzaamheid?

We zijn van mening dat de gemeente geen oordeel zou moeten vellen over de kwaliteit van kleding uit specifieke winkelketens. Op dit moment is in Utrecht een netwerk van ondergrondse textielcontainers beschikbaar bij diverse winkelcentra en andere centrale punten. Containers in het winkelgebied van de binnenstad zijn doorgaans niet mogelijk omdat de gemeentelijke voertuigen deze locaties in verband met de aslastbeperking die daar geldt, niet kunnen bereiken. Ook ruimtegebrek is vaak een probleem. Daar waar dat kan onderzoeken wij uiteraard of dit mogelijk is. Zo zijn er afgelopen jaar op 30 locaties containers geplaatst, waaronder de St. Jacobsstraat.

8. Welke andere mogelijkheden ziet het college om in de drukke winkelstraten van Utrecht consumenten bewust te maken van mensenrechten en duurzaam consumeren?

Als Mensenrechtenstad en als Global Goals City ondersteunen we initiatieven om Fair Trade en duurzaam consumeren onder de aandacht te brengen van het publiek. Utrecht4GlobalGoals organiseert een campagne om zoveel mogelijk bewoners van Utrecht te informeren. Er is ook een subsidieregeling beschikbaar.

Eva van Esch, Partij voor de Dieren
Maarten van Ooijen, ChristenUnie

[1] http://www.ad.nl/dossier-utrecht/utrecht-ontvangt-primark-met-open-armen~a09d027b en http://www.vastgoedmarkt.nl/nieuws/2016/11/28/primark-en-hbc-naar-ief-pand-utrecht

[2] https://www.theguardian.com/world/2016/nov/21/bangladesh-garment-factories-safety-alliance-rana-plaza-report

[3] http://blog.rankabrand.nl/2015/11/schone-kleren-geen-prioriteit-voor-nederlandse-kledingmerken

[4] https://www.somo.nl/nl/kledingmerk-zara-opnieuw-in-opspraak-in-brazilie

[5] https://www.somo.nl/nl/moderne-slavernij-in-de-indiase-textielindustrie

[6] http://labourbehindthelabel.org/press-release-labour-groups-demand-hm-deliver-safety-conscious-fashion

[7] http://labourbehindthelabel.org/report-do-we-buy-it-a-supply-chain-investigation-into-living-wage-commitments-from-ms-and-hm

[8] In de nota Mensenrechten in Utrecht staat ‘conform de verdragseisen, zet de gemeente zich in om binnen het kader van internationale samenwerking en hulp de vrije en eerlijke handel tussen staten te bewerkstelligen en te voorkomen dat volkeren worden uitgebuit.'

[9] https://www.utrecht.nl/fileadmin/uploads/documenten/2.concern-bestuur-uitvoering/BIS/Mensenrechten_in_Utrecht__juni2011_.pdf

[10] www.pbl.nl

[11] http://www.tubantia.nl/regio/enschede-en-omgeving/enschede/textielcontainer-naast-de-primark-in-enschede-1.5152790

[12] http://www.rtvoost.nl/nieuws/default.aspx?nid=224088