Schrif­te­lijke vragen Sociale huur en gentri­fi­catie in Ondiep

Indiendatum: 22 okt. 2021
Antwoorddatum: 19 nov. 2021

Schriftelijke vragen 253/2021

Afgelopen week was de raad uitgenodigd bij ‘Ondiep overlegt’. Hierbij waren verschillende politieke partijen aanwezig. De aanwezige bewoners gaven op die bijeenkomst aan zich zorgen te maken over de verkoop van de sociale huurwoningen in Ondiep en de daarmee gepaard gaande gentrificatie. Ondiep is van oudsher een hechte volksbuurt en door de verkoop verdwijnt die hechte sociale structuur steeds meer. Ook vertelden bewoners over een onderzoek dat gaat plaatsvinden over de gentrificatie in de wijk en wat dat betekent, naar aanleiding van gesprekken tussen bewoners, de wethouder en Mitros. Er werd een uitdrukkelijke oproep gedaan om een pas op de plaats te maken met de verkoop van de sociale huur, zolang dit onderzoek loopt. GroenLinks, Partij voor de Dieren, PvdA, SP en de PVV begrijpen de zorgen van de bewoners. In het verleden zijn meerdere pogingen gedaan om de verkoop van sociale huur te beperken. In 2019 nam GroenLinks het initiatief om te komen tot een stop op de verkoop en liberalisatie van sociale huur in de Binnenstad, West, Oost en Noordoost wat door een meerderheid in de raad werd gesteund. De bewoners gaven aan dat er eerder in het kader van de prestatieafspraken met de woningcorporaties is afgesproken dat er maximaal 286 woningen verkocht zouden worden in Ondiep. Mitros blijkt geen inzicht te kunnen geven over de precieze aantallen verkoop social huur.

Naar aanleiding hiervan hebben de fracties van GroenLinks, Partij voor de Dieren, PvdA, SP en de PVV de volgende vragen.

1. Kan het college aangeven in hoeverre Mitros zich houdt aan de gemaakte afspraken en de prestatieafspraken voor Ondiep?

Mitros heeft zich gehouden aan de gemaakte prestatieafspraken, zoals die jaarlijks met Mitros - en ook andere corporaties - worden gemaakt. Hierbinnen zijn geen specifieke afspraken over Ondiep gemaakt. In de door uw raad vastgestelde woonvisie is, vanuit het perspectief ‘gemengde wijken’, voor alle wijken de gewenste ontwikkelrichting voor samenstelling van de woningvoorraad beschreven. Voor Noordwest is dit een gelijkblijvend aandeel sociale huurwoningen. Uit monitorcijfers blijkt dat het aandeel sociaal in Ondiep, Pijlsweerd en Zuilen (noord en oost) de afgelopen jaren licht is toegenomen.

2. Hoeveel sociale huurwoningen zijn er de afgelopen jaren verkocht en hoeveel zijn er nog als verkoop gelabeld in de wijk Ondiep?

In de periode na de Wijkvisie 2003 tot 2021, zijn er 194 woningen verkocht in de wijk Ondiep (de zogenoemde stemvork tot aan de Vecht). Op dit moment heeft Mitros 209 voor verkoop gelabelde woningen in Ondiep. Het aantal verkoopgelabelde woningen is altijd hoger dan het aantal woningen dat daadwerkelijk wordt verkocht, omdat Mitros geen invloed heeft op het moment van mutatie (wisseling van bewoners). Als een woning voor verkoop in aanmerking komt, dan krijgt eerst de zittende huurder de mogelijkheid om de woning te kopen. Wil of kan deze de woning niet kopen, dan is een eventuele verkoop pas weer aan de orde als deze huurder zelf kiest om te verhuizen. De woning wordt dan via verkoopvoorrang aangeboden een andere sociale huurder van Mitros, Portaal of Bo-Ex.

Mitros heeft haar verkoopportefeuille teruggebracht en gekoppeld aan de groei van de sociale voorraad; verkopen vinden alleen plaats binnen de randvoorwaarde van een jaarlijkse groei van de sociale voorraad van Mitros met minimaal 100 woningen. Mitros houdt daarbij voor 2021 rekening met de verkoop van ongeveer 50 woningen voor de gehele stad. Door de mutatiegraad (wisseling van bewoners), de kaderstelling vanuit de prestatieafspraken en de prognose nieuwbouw zullen dan de
komende jaren jaarlijks gemiddeld minder woningen worden verkocht dan in de afgelopen periode zijn verkocht, ook in Ondiep.

3. Kan het college een beeld geven hoe de gesprekken met de buurt en de gemeente lopen over de zorgen van de inwoners omtrent de gentrificatie en de verkoop van de sociale huur?

Op 7 april jl. is er een overleg geweest tussen groep bewoners uit Nood-West en de wethouder Wonen over de verkoop van sociale huurwoningen en de gevolgen voor het "buurtgevoel” in Noord-West. Aan het eind van dat overleg hebben wij geconcludeerd tot een vervolgoverleg met Mitros erbij. Dat overleg heeft op 22 september 2021 plaatsgevonden. In deze overleggen zijn afspraken gemaakt over vervolgstappen. Mitros wil verder praten met de bewoners over het tempo van de verkoop, duurzaamheid en sociale samenhang. Afgesproken is dat partijen in 2022 toewerken naar een bondige afsprakenset met uitgangspunten over deze onderwerpen. Hiertoe zal Mitros inzicht geven in de verkochte woningen in het verleden, de werkwijze en de termijnen van toekomstige verkoop en in de plannen voor nieuwbouw. Deze afspraak wordt geborgd in de nieuwe prestatieafspraken.

Daarnaast hebben bewoners, Mitros en gemeente afgesproken om te komen tot een onderzoek ten aanzien van de ontwikkeling van de sociale samenhang in de buurt. Dit onderwerp is echter van meer factoren afhankelijk dan alleen de verkoop sociale huurwoningen. Ook door sociale, demografische en economische processen is er sprake van autonome veranderprocessen in wijken. De inzichten van een dergelijk onderzoek heeft een bredere betekenis voor Utrecht dan alleen Ondiep.

4. Is het college bereid om bij Mitros aan te dringen om een pas op de plaats te maken met betrekking tot de verkoop van sociale huur, in ieder geval zolang het onderzoek loopt? Zo ja, op welke termijn wil zij hierover met Mitros in conclaaf. Zo nee, waarom niet?

In algemene zin worden in de individuele prestatieafspraken voor 2022 afspraken gemaakt over de verkoop van woningen op het niveau van stad en wijk. Hierin wordt wederom opgenomen dat terughoudend wordt omgegaan met verkoop van sociale huurwoningen. Het aantal verkopen in Ondiep door Mitros neemt af en beweegt zich binnen de kaders van de woonvisie (gewenste ontwikkelrichting). Mede naar aanleiding van motie M355 ‘Stop de verkoop sociale huur in de nieuwe prestatieafspraken’ gaan wij, vooruitlopend op nieuwe stedelijke prestatieafspraken voor de periode 2023 en verder, het gesprek hierover met alle STUW corporaties aan en komt ook uiteraard ook Ondiep ter sprake (waarbij de uitkomsten van het onderzoek een bouwsteen vormt).

Pepijn Zwanenberg, GroenLinks
Anne Sasbrink, Partij voor de Dieren
Rick van der Zweth, PvdA
Tim Schipper, SP
Sjors Nagtegaal, namens Henk van Deún, PVV