Schrif­te­lijke vragen Verban de vlees­re­clames

Indiendatum: 14 sep. 2022
Antwoorddatum: 9 nov. 2022

Schriftelijke vragen 157/2022

Haarlem gaat als eerste stad in de wereld vleesreclames verbannen uit de openbare ruimte, vanwege de negatieve invloed van vleesproductie op het klimaat. Na het aannemen van een motie van de lokale GroenLinks-fractie gaat het college daar met een verbod aan de slag dat vanaf 2024 in fases ingevoerd gaat worden. De fracties van de Partij voor de Dieren en GroenLinks in Utrecht zien nog wel meer redenen om vleesreclames te verbannen uit de openbare ruimte. Denk bijvoorbeeld aan al het onfortuinlijke dierenleed, het enorme waterverbruik, ontbossing en de ongewenste stikstofuitstoot die gepaard gaan met de productie van vlees.

Dat vormen van reclame geweerd kunnen worden uit de openbare ruimte bleek eind 2021 toen de Utrechtse raad het initiatiefvoorstel “Weer fossiele reclame uit de openbare ruimte” aannam. Hiermee werd besloten dat uitingen van fossiele reclame niet meer getoond mogen worden in de Utrechtse openbare ruimte (door dat te zijner tijd vast te leggen in nieuwe contracten en nu al het goede gesprek te voeren met exploitanten van huidige contracten). Zoals het initiatiefvoorstel aanvoerde, mogen reclame-uitingen geweerd worden als ze in strijd zijn met een groter, overstijgend collectief belang zoals de volksgezondheid. Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens vindt de vrijheid van meningsuiting dan van ondergeschikt belang.

Onze fracties hebben de volgende vragen:

1. Is het college het met ons eens dat de productie van vlees gepaard gaat met (onder meer) klimaatopwarming, dierenleed en stikstofuitstoot en dat het consumeren van vlees een negatieve invloed kan hebben op de volksgezondheid?

Ja

2. Ziet het college zodoende voldoende onderbouwing om vleesreclames te kunnen verbannen uit de openbare ruimte binnen de definitie van vrijheid van meningsuiting, zoals gesteld door Europees Hof voor de Rechten van de Mens, aangezien vleesreclames, ook door klimaatopwarming, een negatieve impact hebben op de volksgezondheid? Zo nee, waarom niet?

Zoals eerder gesteld in onze reactie op het initiatiefvoorstel ‘Weer fossiele reclame uit de openbare ruimte’ is er op dit moment geen wetgeving, noch landelijk noch gemeentelijk, op basis waarvan een gemeente een formeel verbod kan uitvaardigen op bijvoorbeeld fossiele- of vleesreclames. Een dergelijk verbod is nog niet eerder opgenomen in een gemeentelijke verordening en is nog een kwestie van juridisch zoeken naar mogelijkheden.

3. Is het college dan ook bereid om een verbod op vleesreclames onderdeel te laten uitmaken van de aanbestedingsdocumenten bij toekomstige aanbestedingen en contracten met betrekking tot exploitatie van reclame in de openbare ruimte? Zo nee, waarom niet?

Wij hebben u over een aantal onderwerpen betreffende reclame in de openbare ruimte een brief toegezegd in het eerste kwartaal van 2023. In het gesprek over reclame in de openbare ruimte spelen diverse onderwerpen, of dat nu vanwege het klimaat (vlees, fossiel), gezondheid of ethische of morele onderwerpen is. Het coalitieakkoord spreekt bijvoorbeeld met name over een beperking van het aantal grote reclame-uitingen en het uitzetten van reclameverlichting in de nacht. We vinden het belangrijk de diverse onderwerpen in samenhang te bekijken en in die samenhang ook iets te zeggen over het vervolg. De mogelijkheden en onmogelijkheden van het weren van vleesreclames willen we daarom ook in die brief meenemen. Op kortere termijn speelt nog wel een aanbesteding op de A0-reclame, over de invulling daarvan komen we wel al eerder bij u terug.

4. Is het college eveneens bereid om – voordat een echt verbod van kracht kan worden in nieuwe contracten – in gesprek te gaan met de huidige exploitanten van reclamedragers alsook met de aanvragers van vergunningsplichtige buitenreclame (reclame aan gebouwen) in Utrecht teneinde vleesreclames in haltevoorzieningen bij het openbaar vervoer, vrijstaande reclamevitrines, billboards, lichtmasten, de reclamemast langs de A2, op rotondes en steigerdoeken te weren? Zo nee, waarom niet?

In navolging van het gesprek met exploitanten over fossiele reclames kunnen wij met hen ook de mogelijkheden verkennen van (gefaseerde) stappen op het punt van het weren van vleesreclames en wat daarvan de contractuele en financiële consequenties zijn, zowel voor de exploitant als voor de gemeente.

5. Er is wel nog een goede definitie van ‘vleesreclame’ nodig. Want behalve varkens- en rundvlees, kan het hier ook om gevogelte en vis gaan. Is het college bereid om met een definitie te komen, al dan niet na overleg met het Haarlemse college van B&W? Zo nee, waarom niet?

De noodzaak van een goede definitie onderschrijven wij, zowel voor de exploitant, adverteerders als voor de gemeente. Bij voorkeur sluiten wij aan bij landelijke of gemeentelijke ontwikkelingen en voorbeelden.

6. Indien het antwoord op de vragen 3 t/m 5 ‘ja’ is: hoe gaat het college de raad te informeren over de voortgang van het verbannen van vleesreclames uit de openbare ruimte?

Wij hebben u eerder op een aantal punten betreffende reclame in de openbare ruimte een brief toegezegd in Q1 2023. Daarin zullen we dit onderwerp ook meenemen.

Maarten van Heuven, Partij voor de Dieren
Rachel Heijne, GroenLinks