Schrif­te­lijke vragen Zonne­pa­nelen, ook op monu­mentale scholen!

Indiendatum: 20 nov. 2019
Antwoorddatum: 21 jan. 2020

Schriftelijke vragen 246/2019

Kortgeleden zijn er 9 bijzondere naoorlogse schoolgebouwen als monument aangewezen. Wij vinden dat er een mooie selectie is gemaakt, die een terechte aanvulling is op de schoolgebouwen in onze stad die al monument waren. Het levert wel een uitdaging op. De grote daken van deze gebouwen zijn bij uitstek geschikt voor opwekking van zonne-energie, maar met een monumentale status wordt het leggen van zonnepanelen een stuk ingewikkelder.

Een van de 9 scholen (de Johan de Wittschool, een basisschool die onderdeel is van de SPO Utrecht, Stichting Primair Onderwijs Utrecht) heeft ons benaderd omdat ze te hoop lopen tegen de regels die gelden nu het gebouw is aangewezen als monument. De school had een plan om zonnepanelen op het dak te leggen, maar dat mag nu niet meer.

In het plan van de SPO zouden er op het dak van de Johan de Wittschool 89 panelen komen. Op de achterkant en zijkant van het dak - niet aan de voorkant, zodat er geen te grote afbreuk aan het aanzicht is. Zonnepanelen van nu zijn verder ook zonder schade aan een gebouw vast te maken, je zou het dus altijd nog kunnen terugdraaien. Tot slot zouden deze zonnepanelen kunnen voorzien in ongeveer 65% van het huidige stroomverbruik van de school Johan de Wittschool. De school zou uiteindelijk dus meer geld overhouden voor onderwijs. Een mooi plan, kortom! Maar ingewikkeld nu de school een monument is.

De regels knellen soms, dit is ook de reden de motie 2018/176 ‘Nu vooruit met verduurzaming erfgoed’ is ingediend. D66, CDA en PvdD hebben de volgende vragen:

1. Is het college het ermee eens dat het belangrijk is voor de duurzaamheidsambities van onze stad, en voor scholen, dat er ruime mogelijkheden zijn voor het plaatsen van zonnepanelen op daken?

Ja. Wij verwijzen daarvoor ook graag naar ons antwoord op SV 225 over zonnepanelen op schooldaken in het algemeen. Ook energiezuinigheid van beschermde monumenten vinden wij van belang. Ons beleid voor het stimuleren van energiemaatregelen bij monumenten, met onder meer inzet van subsidies en financieringen, geldt ook voor schoolgebouwen. Voor het aanbrengen van zonnepanelen op beschermde monumenten en op panden in beschermde stadsgezichten hanteren wij sinds 2013 richtlijnen, om bij plaatsing rekening te houden met monumentale waarden.

In de raadsbrief van 30 oktober over de 9 monumentale schoolgebouwen schrijft het college: “Voordat wij hebben besloten tot aanwijzing als gemeentelijk monument hebben de belanghebbenden de gelegenheid gehad hun zienswijze te geven. Vanwege het onderwijskundig belang en de beheeraspecten is met de betrokken schoolbesturen overleg gevoerd over het beschermingsvoorstel en de – mogelijk financiële - consequenties van een monumentstatus.”

2. Zijn de eigenaren en gebruikers van de betreffende 9 schoolgebouwen in dit overleg ook expliciet gewezen op de belemmeringen en consequenties ten aanzien van verduurzaming wanneer een pand wordt aangemerkt als monument?

Ja, wij hebben voor het besluit over bescherming overlegd met de eigenaren over de consequenties van de bescherming. Daarbij gaven wij aan dat bij een monumentstatus sprake is van een zekere beperking voor wat betreft wijzigingen. Wij verstrekken regelmatig vergunningen voor wijzigingen van beschermde monumenten, maar daarbij zijn er ook grenzen aan de mogelijkheden vanwege het behoud van monumentwaarden. In het overleg kwam ook verduurzaming van monumenten aan de orde, waaronder zonnepanelen.

Het college heeft naar aanleiding van de aangenomen motie 2018/176 in een brief van 5 juli 2019 aangegeven te komen met aanpassing van de richtlijnen voor onder meer zonnepanelen op daken van gebouwen onder welstand en monumenten.

3. Is er overwogen om deze recent aangewezen monumenten alvast te behandelen in de geest van de aangekondigde aanpassing van de richtlijnen voor zonnepanelen? Zo nee, waarom niet?

Nee, want de aanpassingen van de richtlijnen zijn nog niet bekend; deze volgen, na een korte evaluatie, in de loop van 2020.

4. In de brief van het college werd ook aangegeven dat er soms afgeweken wordt van de richtlijnen voor zonnepanelen op daken. Kan dat ook in het geval van deze 9 recent schoolgebouwen gedaan worden?

Bij alle ingediende plannen voor het plaatsen van zonnepanelen hanteren wij de richtlijnen, waarbij in enkele gevallen sprake was van afwijken, zoals het beperkt toestaan van zichtbaarheid vanuit de openbare ruimte. Dit doen wij soms ook bij (voormalige) schoolgebouwen (zie ook vraag 6).

5. Welke mogelijkheden zijn er om ervoor te zorgen dat de De Wittschool toch zonnepanelen op het dak kan krijgen?

De Johan de Wittschool kan in ieder geval een vergunning krijgen voor zonnepanelen binnen de bestaande richtlijnen en we zijn bereid om mee te denken over de mogelijkheden. De school diende onlangs een plan in voor 89 zonnepanelen op meerdere dakvlakken (achterkant en zijkanten). Het ingediende plan leidde tot een te grote visuele aantasting van het stedenbouwkundig prominent gelegen monument. De aanvraag is vervolgens ingetrokken. Wij gaan nu in overleg op zoek naar een oplossing, waarbij ook plaatsing van panelen op de gymzaal aan de overzijde van het schoolplein aan de orde is.

6. Is het college bereid na te gaan of er voor andere monumentale schoolgebouwen – waaronder de 8 andere recent aangewezen gebouwen, maar ook schoolgebouwen die al langer een monumentstatus hebben – ook plannen zijn voor zon-op-dak?

Ja, wij gaan dat na en zullen u nader informeren. Ook gaan we voor een aantal monumentale schoolgebouwen de mogelijkheden alvast verkennen. Recent is een plan ingediend en goedgekeurd voor een groot aantal zonnepanelen op meerdere dakvlakken van de monumentale school aan het Pieterskerkhof 10. Ook daarbij stonden wij (beperkte) zichtbaarheid vanaf de openbare ruimte toe.

We zouden verder willen dat de complexiteit voor het plaatsen van zon-op-dak voor scholen wordt vereenvoudigd. Nu dienen er vergunningen te worden aangevraagd, en SDE-subsidies, en zo nog een aantal zaken waarin scholen veel tijd en energie moeten steken.

7. Welke mogelijkheden ziet het college verder om het organiseren van zon-op-dak voor scholen te vereenvoudigen (waarbij aandacht voor zowel lokale en landelijke regeldruk)?

Zie ons antwoord op de SV 225 en de onder 6 genoemde verkenning. Specifiek voor monumenten geldt dat wijzigingen vergunningplichtig zijn, bij wet of verordening. Ook het aanbrengen van zonnepanelen is een wijziging. Daarbij kunnen wij bij een vergunningaanvraag voor zonnepanelen vanuit het belang van monumentale waarden en beeldkwaliteit invloed hebben op bijvoorbeeld de positionering en kleur van panelen op dakvlakken. Wanneer een eigenaar tijdig contact opneemt over plannen kan een vergunningprocedure vlot verlopen. Wij zien dan ook geen aanleiding voor wijziging van dit beleid. Voor rijksmonumenten kunnen wij de wettelijke bepalingen niet wijzigen.

Maarten Koning, D66
Maarten van Heuven, Partij voor de Dieren
Mohammed Saiah en Ellen Bijsterbosch, D66
Jantine Zwinkels, CDA