Schrif­te­lijke vragen Utrecht doe de deur dicht!

Indiendatum: 28 jan. 2016
Antwoorddatum: 23 mrt. 2016

Schriftelijke vragen 16/2016

Afgelopen zaterdag (23-01-2016) stond in de Volkskrant het artikel ‘Winkel is liever gastvrij dan milieubewust’. In dit artikel worden gemeenten opgeroepen iets te doen tegen de grote hoeveelheid energie die in de lucht verdwijnt door open winkeldeuren.

Veel winkeliers houden hun deuren gedurende openingstijden standaard open, ook in de winter. Daarmee stoken ze voor de straat. Als winkeliers hun deur dichtdoen of kiezen voor schuifdeuren, kunnen ze zo'n 40% besparen op energieverbruik. Winst voor portemonnee én klimaat, want onderzoekers uit Cambridge berekenden dat een dichte winkeldeur een jaarlijkse besparing tot 10 ton CO2 kan opleveren.

Naar aanleiding van het artikel in de Volkskrant heeft de Partij voor de Dieren een rondje gemaakt langs winkels in het centrum van Utrecht. Onze conclusie is dat ook in onze stad bijna alle winkeldeuren openstaan, onder deze schriftelijke vragen vindt u enkele foto’s hiervan. Open winkeldeuren passen niet bij een gemeente die zegt energiebesparing hoog in het vaandel te hebben en te streven naar een klimaatneutrale stad. Daarom heeft onze fractie de volgende vragen:

1. Is het college het met ons eens dat het laten openstaan van winkeldeuren een gigantische verspilling van energie is?

Ja, waar winkeldeuren onnodig open staan en geen luchtgordijn wordt toegepast, gaat energie verloren.

2. Is het college het met ons eens dat openstaande winkeldeuren daarom niet passen in een stad met ambitieuze klimaat- en energiedoelen?

Ja, de doelen van de stad worden alleen gehaald als alle partners daaraan naar vermogen bijdragen.

3. Welke maatregelen neemt het college al om ondernemers in Utrecht over te halen hun deuren dicht te houden?

In het kader van het programma Utrechtse Energie hebben wij een stimuleringstraject samen met de detailsector laten uitvoeren. Circa 400 winkeliers zijn bezocht voor een quickscan. De uitkomsten zijn met de winkeliers besproken, waarbij eventuele onduidelijkheden zijn weggenomen.

Winkeliers die de deur open laten staan werden geadviseerd om deze dicht te doen. In situaties met veel warmteverlies is daarom aangeraden over te stappen op een slimme schuifdeur (automatische deur met een daaraan gekoppeld luchtgordijn). Bij de meeste winkeliers ligt het sluiten van de deuren gevoelig. De winkelier is bereid om de deuren gesloten te houden (en wil graag energie besparen), maar dit mag niet ten koste gaan van de klandizie. Alternatieven zijn zeker voor kleine ondernemers moeilijk haalbaar.

4. In het artikel in de Volkskrant lezen we dat gemeenten volgens minister Blok zelf regels kunnen invoeren om winkeliers te dwingen de deuren te sluiten. Is het college bekend met deze regels? En zo ja/nee, is het college bereid om deze regels in te voeren?

Wij zijn bekend met de regels. De regels die gelden voor het al dan niet geopend mogen houden van winkeldeuren, zijn opgenomen in de Woningwet (inclusief het Bouwbesluit 2012) en de Wet milieubeheer (inclusief het Activiteitenbesluit).

5. In sommige gemeenten is geopperd om in de APV een artikel op te nemen, die het winkeliers verbiedt om de deuren van winkels in de winter of wanneer de buitentemperatuur laag is continue geopend te hebben. Toevoeging van zo’n artikel zou in lijn zijn met de Wet milieubeheer en de uitspraak van de Hoge Raad inzake energiebesparing door detailhandelsbedrijven. Wat vindt het college ervan om een dergelijk artikel in de Utrechtse APV op te nemen?

Het opnemen van een artikel in de APV die winkeliers verbiedt hun deuren bij lage buitentemperaturen continue geopend te hebben is voor zover wij na kunnen gaan in Nederland nog niet eerder toegepast. Gezien het doel van de APV is het de vraag of een dergelijk artikel opgenomen kan worden.

Het gemeentelijk beleid is daarom in de eerste plaats gericht op het “informeren”, “overtuigen” en “verleiden” van winkeliers om ook deze vorm van energieverspilling tegen te gaan. Via onze overlegkanalen zullen wij de energieverspilling bij winkels op de landelijke agenda proberen te krijgen. Wellicht kan de Wet milieubeheer op dit punt aangepast worden zodat in de nabije toekomst maatregelen ingezet kunnen worden om in winkels op een slimme manier het energieverlies te beperken.

Daarnaast hebben wij MKB Nederland uitgenodigd om gezamenlijk tot een oplossing te komen en om operationele afspraken te maken (bijvoorbeeld over hoe gevelwijzigingen van winkels doorgevoerd kunnen worden).

6. In de gemeente Amsterdam worden winkeliers ondersteund bij het afsluiten voor de deuren doordat de gemeente garant staat voor de helft van de lening die winkeliers moeten afsluiten om automatisch open- en dichtgaande deuren te plaatsen. Hoe staat het college tegenover een dergelijke maatregel?

Wij onderzoeken voortdurend suggesties voor nieuwe maatregelen die burgers of ondernemers stimuleren tot het treffen van voorzieningen die leiden tot een vermindering van hun energiegebruik. Voor concrete ondersteuning is het Energiefonds beschikbaar. In de duiding van het Energieplan is deze werkwijze beschreven.

7. Agentschap NL heeft een factsheet Energie ontwikkeld voor winkeliers: Besparen? - Kijk eens naar uw entree! (www.rvo.nl/sites/default/files/bijlagen/2MJAP1001-Energie_besparen-Kijk_eens_naar_uw_entree.pdf). Door sommige gemeenten wordt deze factsheet verspreid onder de winkeliers. Hoe staat het college er tegenover om deze factsheet te verspreiden in Utrecht?

Een groot aantal winkeliers (circa 400) hebben wij al eerder over dit onderwerp geïnformeerd. Dat neemt niet weg dat wij uiteraard bereid zijn de doelgroep opnieuw te benaderen over deze kwestie en dat te doen met de factsheet “Energie” van Agentschap NL.

8. Uit beantwoording van schriftelijke Kamervragen uit 2007 blijkt dat gemeenten ook het recht hebben om winkeliers aan te spreken op het dicht doen van de deuren. Ondernemingen zijn immers verplicht op basis van de Wet Milieubeheer energiemaatregelen te treffen die zichzelf binnen vijf jaar terugverdienen. De gemeente ziet toe op toepassing van de wet. Hoeveel Utrechtse bedrijven zijn de afgelopen 2 jaar gecontroleerd op naleving van energiemaatregelen uit de Wet Milieubeheer? Is hierbij ook gekeken naar openstaande deuren? Wat gaat het college doen om de naleving van de Wet Milieubeheer inzake de energiebesparende maatregelen beter te controleren?

In Utrecht zijn in de afgelopen twee jaar 300 bedrijven gecontroleerd op naleving van energie-besparingsmaatregelen. Deze controles waren vooral gericht op de groot- en middenverbruikers. De detailhandelsbedrijven vielen buiten deze controles, omdat deze (enige uitzonderingen daargelaten) tot de groep van kleinverbruikers behoren. Tijdens de controles is niet specifiek gelet op openstaande deuren. In enkele gevallen is daar wel een opmerking over gemaakt.

Het Activiteitenbesluit verplicht ondernemingen inderdaad om energiemaatregelen te treffen die zichzelf binnen vijf jaar terugverdienen. Deze eis geldt alleen voor winkels die op grond van de Wet milieubeheer als “inrichting” worden beschouwd. Dat zijn alleen winkels met een geïnstalleerd elektrisch vermogen van meer dan 1,5 kW en winkels waar voedsel wordt bereid; dit is naar schatting zo’n 20% van het winkelbestand.

Adequate alternatieven, zoals automatische deuren met een daaraan gekoppeld luchtgordijn zijn qua aanschaf vrij prijzig. Uit de rapportage van Cauberg-Huygen naar aanleiding van een proef met zo’n systeem in een DA filiaal in Amsterdam blijkt de “Return on Investment” bij toepassing in een bestaande winkel circa 3,4 tot 4,7%. Dit betekent een terugverdientijd van iets meer dan 20 jaar. In het geval van nieuwbouw (of grootschalige upgrade) van een winkel is de terugverdientijd tussen de 5 en 6 jaar.