Schrif­te­lijke vragen Bescherm dieren in het broed­seizoen!

Indiendatum: 26 mrt. 2025
Antwoorddatum: 6 mei 2025

Schriftelijke vragen 49/2025

Het broedseizoen is weer begonnen en Natuurmonumenten, Staatsbosbeheer en LandschappenNL roepen op om alle honden aan te lijnen in natuurgebieden. Dat is belangrijk, omdat loslopende honden al snel dieren die in het wild leven kunnen laten schrikken. De organisaties zijn de campagne Kraamkamer voor de Natuur gestart.

Volgens Natuurmonumenten verliest 35 procent van de mensen met een hond die hond(en) in de natuur soms of regelmatig even uit het oog. Dat heeft regelmatig fatale gevolgen voor dieren als reeën, hazen, konijnen en vogels. Zo vliegen broedende vogels van schrik al snel op van hun nest, waardoor hun eieren koud worden en niet uitkomen en reeën, hazen en konijnen raken gewond door de honden zélf of door een weg op te rennen.  

Ook is het belangrijk dat mensen op de paden blijven en geen zwerfafval achterlaten. En wat nog te vaak gebeurt, is dat mensen die op het water recreëren in het broedseizoen ook geen rekening houden met dieren. Daardoor worden bijvoorbeeld watervogels met een nest in het riet verstoord. Mensen zijn vaak niet op de hoogte van de schadelijke gevolgen van het niet aan de lijn houden van honden en ander verstorend gedrag in de natuur. Het is dus heel belangrijk om hen hierover te informeren. 
De Partij voor de Dieren is blij met de campagne Kraamkamer voor de Natuur. De fractie maakt zich zorgen over de negatieve gevolgen van gedrag van mensen voor in het wild levende dieren. Ook in Utrecht krijgen dieren die in het wild leven steeds minder ruimte en rust. Wij hebben de volgende vragen: 

1. Herkent het college het statement van Natuurmonumenten over het aantal loslopende honden (in het broedseizoen) en geldt dit ook voor de gemeente Utrecht (inclusief Amelisweerd)? Zo ja, is er zicht op waar loslopende honden “hotspots” zijn?   

Antwoord: er zijn signalen van beheerders van stadsparken en Amelisweerd dat loslopende honden overlast veroorzaken, maar we houden geen cijfers bij over de plekken waar bewoners hun hond los laten lopen en in welke mate loslopende honden niet onder controle van hun eigenaren gaan zwerven (verstoren en jagen).

2. Maakt het college zich net als de Partij voor de Dieren zorgen over de verstoring van in het wild levende dieren door honden en mensen in de gemeente Utrecht, zeker in het broedseizoen? Zo nee, waarom niet? Zo ja, welke acties onderneemt de gemeente om deze verstoring zoveel mogelijk in te perken/tegen te gaan?

Antwoord: ja, wij delen deze zorgen, kennen de campagne van de terreinbeherende organisaties en begrijpen de meerwaarde van honden aanlijnen, vooral in het broedseizoen. Daarom wordt er ook in Utrecht een bewustwordingscampagne voorbereid, die zal worden uitgerold in het komende jaar. Deze is bedoeld als uitbreiding op de eerdere ‘Kraamkamer’ acties. In het kader van de campagne worden straks verschillende acties ondernomen die hondenbezitters op een positieve manier aansporen om zich aan de regels te houden. In Amelisweerd wordt de actie Kraamkamer van Moeder Natuur al langer uitgevoerd door de gemeente Utrecht en zijn er dit jaar nieuwe spandoeken opgehangen. 

Daarnaast heeft de gemeente in samenwerking met Staatsbosbeheer en vrijwilligersnetwerken al vorig jaar voor de actie Kraamkamer van Moeder Natuur spandoeken opgehangen in de stadsparken Máximapark, Beatrixpark en de Voorveldse Polder. Daarnaast worden kleinschalig op de Utrechtse terreinen soms veldjes tijdelijk afgesloten voor recreanten, of worden er natuurlijke barrières gemaakt. Dat is nodig om kwetsbare en bedreigde soorten te beschermen.

3. Op welke manier(en) brengt het college de campagne Kraamkamer van de Natuur onder de aandacht van de inwoners van en bezoekers aan Utrecht? Indien hier geen aandacht aan wordt besteed: waarom niet, en is het college bereid om dit voortaan wel te gaan doen? 
3.A. Indien wel: is het college bereid om ook de bescherming van de dieren in en rond de Utrechtse wateren/in de rietkragen in de voorlichting mee te nemen? Zo nee, waarom niet?

Antwoord: de bewustwordingscampagne wordt zowel online, als ter plekke in de terreinen uitgevoerd, met borden, informatiedoeken, sociale media en ‘infoquêtes’. Voor de campagne werken ecologen, beheerders en toezichthouders samen. Wij maken gebruik van bijvoorbeeld het social mediakanaal van ‘Stadsecoloog Utrecht’ om diverse onderwerpen over dierenwelzijn en stadsnatuur te delen.

Ook de actie Kraamkamer van de Natuur komt daar aan de orde en op die wijze vragen we inwoners en bezoekers van Utrecht om extra rekening te houden met de dieren die leven in het Utrechtse groen en water (vraag 3.A.). Daarbij benadrukken wij ook de regels te respecteren:
- Houd je hond aan de lijn
- Blijf op de paden
- Neem (zwerf)afval mee naar huis

Voor oever- en waternatuur (vraag 3.A.) worden geen gerichte acties/campagnes ingezet. Voor de Utrechtse waternatuur sluiten we aan bij bestaande initiatieven of campagnes, vanwege beperkte capaciteit en om de impact van zo'n campagne te vergroten.

4. In hoeverre hebben bordjes in natuurgebied Oud Zuilen en andere locaties die wijzen op een aanlijnplicht voor honden al geleid tot een afname van het aantal mensen dat hond(en) los laten lopen? 

Antwoord: wij houden geen cijfers bij waarmee het effect te peilen is van informatie en voorlichting op het gedrag van hondenbezitters in de terreinen. De capaciteit voor dergelijke monitoring en handhaving is (te) beperkt. Wel zal de effectiviteit van de bewustwordingscampagne op natuurwaardering worden gemeten.

4.A. In hoeverre worden mensen aangesproken door handhaving wanneer zij zich niet houden aan de aanlijnplicht? 

Antwoord: [zie ook antwoord 6] handhavers kunnen in de openbare ruimte hondenbezitters aanspreken en beboeten bij overtreding van de regels.

4.B. En worden op andere locaties waar honden regelmatig loslopen bordjes geplaatst om te wijzen op een aanlijnplicht? Zo nee, waarom niet?

Antwoord: De bebording op plekken met kwetsbare natuur wordt in het kader van de bewustwordingscampagne bekeken en waar nodig verduidelijkt.

5. Zijn er ecologisch waardevolle gebieden (en misschien ook juist ecologisch minder waardevolle gebieden waar toch dieren hun kinderen opvoeden) in Utrecht aan te wijzen waar de verstoring van in het wild levende dieren groot is en waar nodig extra aandacht aan gegeven moet worden op het gebied van handhaving en voorlichting?

Antwoord: de grotere gebieden zoals natuurgebied Zuilen, de Thematervelden, de forten en Amelisweerd zijn typisch gebieden met hogere natuurwaarden, door hun omvang, rust en terreineigenschappen. De aanwezige natuurwaarden zijn daardoor ook gevoeliger voor verstoring door loslopende honden (vogels zoals de ijsvogel, en zoogdieren zoals reeën, hazen, eekhoorns en dassen). Een deel van deze gebieden wordt meegenomen in de bredere bewustwordingscampagne. Voor uitbreiding van handhaving is nu geen capaciteit beschikbaar.

6. Waar in Utrecht wordt tijdens het broedseizoen (extra) gehandhaafd op loslopende honden, het verlaten van wandelpaden door mensen, verstoring van watervogels door waterrecreanten en het achterlaten van zwerfafval? En als dit nergens is: waarom gebeurt dit niet?

Antwoord: handhavers kunnen in de openbare ruimte hondenbezitters aanspreken en beboeten bij overtreding van de regels, onder andere met de inzet van wijkboa’s. We controleren regelmatig op ons bekende ‘hotspots’ voor hondenoverlast. Deze hotspots zijn met name gebaseerd op eerdere meldingen. Daarnaast gaan handhavers ook naar plekken waarover we meldingen binnenkrijgen. Honden moeten bijna overal aan de lijn, behalve in hondenspeelweiden. Hondeneigenaren moeten de poep opruimen, behalve bij hondentoiletten. In 2024 is er 16 keer beboet en 36 keer gewaarschuwd voor het loslopen van een hond (aanlijnplicht). Ook zijn er 1 boete en 4 waarschuwingen uitgeschreven voor de aanwezigheid van een hond op een locatie waar dit verboden is, zoals een kinderspeelplaats. Tot slot is er nog 1 boete uitgeschreven voor het niet opruimen van hondenpoep. Deze informatie delen we met de raad in het Handhavingsverslag. In het handhavingsprogramma worden prioriteiten gesteld en hebben handhaven óp het water en op bedrijfsafval meer aandacht gekregen.

7. Waar kunnen inwoners met meldingen of zorgen over verstoring van dieren in het broedseizoen terecht?

Antwoord: bewoners kunnen een melding doen via de website van de gemeente of de app Zo Gemeld.

Louise de Vries en Saskia Oskam, Partij voor de Dieren