Schrif­te­lijke vragen Bomen kappen voor zonne­pa­nelen

Indiendatum: 27 nov. 2023
Antwoorddatum: 23 jan. 2024

Schriftelijke vragen 218/2023

Onlangs verschenen er artikelen in het AD (papieren krant 27 oktober) en BN De Stem over het feit dat steeds meer mensen met zonnepanelen van bomen af proberen te komen, omdat de opbrengst van de panelen zou afnemen. Het gaat vaak over bestaande bomen, maar er is ook protest tegen mogelijk te planten bomen bij huizen. Sommige mensen gaan nu zelfs zo ver, dat ze bomen illegaal omhakken, vergiftigen of op andere wijze beschadigen of doden. Dit is bijvoorbeeld onlangs in Amersfoort, Emmen en Enschede gebeurd. De media en woningbezitters claimen dat bomen ‘in de weg’ zouden staan, maar juist bomen zorgen ervoor dat klimaatverandering kan worden tegengegaan, en meestal staan ze er al lang voordat er zonnepanelen zijn aangebracht.

De Partij voor de Dieren ziet vaker een (door de mens gecreëerd) spanningsveld tussen natuur en duurzaamheid, terwijl dit elkaar juist zou moeten versterken voor een leefbare Aarde. Wij zijn er echt voor om bomen te laten staan en veel extra bomen te planten, juist vanwege de klimaatcrisis, én de biodiversiteitscrisis. Er moeten creatieve oplossingen bedacht worden om zonnepanelen te plaatsen zonder dat bomen daar de dupe van worden.

De Partij voor de Dieren heeft hierover de volgende vragen:

1. Hoeveel kapverzoeken krijgt de gemeente Utrecht op jaarbasis vanwege zonnepanelen?

We registeren dergelijke aantallen niet. Inwoners informeren incidenteel naar de regels rondom kap of snoei bij zonnepanelen op daken. Er is bij ons het afgelopen jaar één aanvraag ingediend waarbij schaduw op zonnepanelen werd aangevoerd als motivatie bij de kapaanvraag. Deze aanvraag is ingetrokken omdat we schaduwwerking op zonnepanelen geen motivatie vinden om een boom te mogen kappen. Het helpt dat we in onze communicatie duidelijk zijn dat verminderde opbrengst van zonnepanelen geen reden is tot kap.

Aanvullend merken wij op dat wij onlangs een aanvraag hebben ontvangen voor de kap van twee bomen voor het aan kunnen leggen van een zonneweide – een perceel met zonnepanelen - bij de rioolwaterzuivering in Overvecht.
Onze grondhouding bij deze aanvraag blijft hierbij overeind (geen kap van bomen voor meer opbrengst van zonnepanelen). Het aanleggen van een zonneweide vraagt een ruimtelijke inpassing waarbij wij ons genoodzaakt voelen ook andere belangen mee te wegen bij de beslissing op een aanvraag om bomen te mogen kappen. Deze integrale afweging maken we in de omgevingsvergunning voor de aanleg van een zonneweide. Binnenkort informeren wij u over de in dat dossier gemaakte afweging.

2. Op welke manier reageert de gemeente Utrecht als mensen een verzoek indienen voor het kappen van bomen met als reden: (lagere opbrengst) zonnepanelen? En hoe reageren mensen op de reactie van de gemeente indien dit inhoudt dat bomen blijven staan?

2A. Zegt de gemeente Utrecht bijvoorbeeld dat mensen zonnepanelen ook op een ander dakdeel kunnen leggen, of zonnepanelen met micro-omvormers kunnen gebruiken, zoals Milieu Centraal suggereert in de hierboven genoemde media?

Wij zullen bij vragen over zonnepanelen op daken nooit het advies geven om bomen te kappen, dat zou in het kader van aanpalende ambities zoals biodiversiteit, leefbaarheid, klimaatadaptatie en hittestress geen goed advies zijn. We vermelden op de webpagina over de kapvergunning “U krijgt geen kapvergunning: als de boom de opbrengst van zonnepanelen verstoort”. Bij navraag zouden we dus aangeven dat we een dergelijke vergunningsaanvraag zouden weigeren. We verstrekken geen technische adviezen over het gebruik van zonnepanelen.

De gemeente Den Haag zegt heel stellig in BN De Stem: “We verlenen nooit een vergunning om een boom te kappen vanwege de zonnepanelen.” Steden als Apeldoorn en Dordrecht zijn hier ook duidelijk in. En verderop: ““Probleem is dat sommige gemeenten vaak niet duidelijk naar burgers communiceren en vice versa”, meent Van Zinderen, die zelf regelmatig cursussen aan lokale overheden geeft.” Verder geeft Van Zinderen aan dat de afdelingen verduurzaming en groenvoorziening niet altijd goed met elkaar praten.

3. Hoe zit dat met de gemeente Utrecht? Is ergens officieel vastgelegd dat bomen nooit worden gekapt vanwege zonnepanelen en zo ja, waar? Kunnen mensen dit ergens eenvoudig raadplegen?

3A. En is deze regel duidelijk voor iedereen die bij de gemeente Utrecht werkt, zodat er écht geen vergunningen voor kap worden verleend vanwege deze reden? Hoe is de communicatie hierover tussen de afdelingen Groen en Duurzaamheid?

Ja, zoals eerder benoemd, communiceren wij hier expliciet over op de centrale webpagina over de kapvergunning en op de webpagina Overlast van bomen. Aangezien we slechts sporadisch benaderd worden met vragen over kap in verband met verminderde opbrengst van zonnepanelen op daken, lijkt deze informatie ook duidelijk voor inwoners te zijn. Deze informatie is ook intern bekend en kennis ervan wordt gewaarborgd. Elke kapaanvraag wordt individueel beoordeeld, waarbij vergunningverleners waar nodig advies inwinnen van andere afdelingen.

De Bomenstichting is blij dat gemeenten hun poot stijf houden: “Het maatschappelijke belang van bomen weegt zoveel zwaarder dan het individuele belang van de woningeigenaar.”

4. Wat vindt het college ervan dat tot nu toe rechters in het voordeel van bomen beslissen en wil het college net als de PvdD dat dit zo blijft? Zo nee, waarom niet?

Omdat er geen concrete uitspraken van rechters worden genoemd, kunnen we niet beoordelen over welke specifieke situatie rechters een dergelijke uitspraak hebben gedaan. In zijn algemeenheid geldt dat wij vinden dat bomen niet gekapt mogen worden om meer rendement te halen uit zonnepanelen. In eerdere vragen hebben we dat ook aangegeven.

5. Zijn er gevallen bekend bij het college van het beschadigen, vergiftigen en/of doden van bomen in Utrecht vanwege lagere opbrengsten van zonnepanelen? Zo ja, is de gemeente hier (strafrechtelijk) achteraan gegaan en zo ja, wat zijn de uitkomsten hiervan? Zo nee, waarom is het college hier niet (strafrechtelijk) achteraan gegaan?

Dergelijke gevallen zijn ons niet bekend. Mochten dergelijke situaties zich voordoen, dan zullen wij hier passend handhavend tegen optreden.

6. Is het college bereid om in haar communicatiemiddelen te benadrukken dat bomen belangrijk zijn en dat deze nooit worden verwijderd omdat mensen zonnepanelen op hun daken hebben neergelegd (vaak nadat de bomen er al lang stonden)? Zo nee, waarom niet?

Ja, zoals benoemd in vraag 2 benadrukken we dit al in onze communicatiematerialen en bij vragen van inwoners.

7. Hoe vaak komt het voor dat bomen worden gesnoeid door de gemeente als mensen zonnepanelen op hun daken hebben? En wat heeft dit voor gevolgen voor de bomen?

De gemeente snoeit geen bomen om de opbrengst van zonnepanelen te verhogen. We snoeien bomen om ze in een goede conditie te houden en om de veiligheid in de openbare ruimte te waarborgen. Niet snoeien leidt tot meer boomkroonvolume. Bomen met een groot boomkroonvolume dragen het meeste bij aan biodiversiteit, schaduw en verkoeling van de openbare ruimte.

8. In hoeverre houdt het college rekening met het feit dat mensen zonnepanelen op hun daken hebben bij het planten van nieuwe bomen in de buurt van woningen?

De aanwezigheid/opbrengst van zonnepanelen is geen afwegingscriterium bij het planten van nieuwe bomen in de openbare ruimte.

Maarten van Heuven, Partij voor de Dieren