Schrif­te­lijke Vragen Met de bezem door de bouw­plaats

Indiendatum: 14 apr. 2020
Antwoorddatum: 3 jul. 2020

Schriftelijke vragen 84/2020

De Partij voor de Dieren heeft in de loop der tijd op en rond Utrechtse bouwterreinen veel sloop- en bouwafval aangetroffen. We trokken onder meer aan de bel bij bouwbedrijven die bouwwerkzaamheden uitvoerden in Overvecht, omdat bouwafval zoals isolatiemateriaal, piepschuim en plastic in het water bij de Einsteindreef terechtkwam, en we stelden vragen over ‘plastic sneeuw’ in Leidsche Rijn. Onlangs zagen we in Vleuten (bij Het Bosje van Goes) veel isolatiemateriaal, plastic bekertjes van bouwvakkers en andere rotzooi op en naast het bouwterrein liggen, ook in het groen en het water. Deze ‘toevalstreffers’ zijn ongetwijfeld nog maar het topje van de ijsberg.

Bouwers schijnen helaas vaak te denken dat afval en materialen binnen de bouwplaats blijft, maar helaas is dit in veel gevallen niet zo, zeker niet als wind en regen ‘aan de haal gaan’ met plastic, zacht isolatiemateriaal, ‘omsnoeringsbanden’ en piepschuim [1]. Dit spul blijft dan lang na de werkzaamheden nog achter in groen, water en op straat. Sowieso is het beter om afval direct af te voeren (of voorlopig in een goed afgesloten container te leggen) en niet los op een bouwplaats te laten liggen, om te voorkomen dat dieren, natuur en milieu er de dupe van worden.

De Partij voor de Dieren wil bouwplaatsen en hun omgeving schoner krijgen en heeft over het bovenstaande de volgende vragen:

1. Is het college bekend met dit probleem op en rond bouwplaatsen en wat heeft het college tot nu toe ondernomen om te voorkomen dat afval van deze bouwplaatsen gaat zwerven?

Wij zijn het met u eens dat het niet de bedoeling is dat afval rond gaat zwerven. Zodra wij dat constateren, spreken wij de vervuiler hier op aan. Daarnaast reageren wij op klachten/meldingen.

2. Zijn er Utrechtse voorbeelden bij het college bekend van grote hoeveelheden afval die achterblijven nadat een bouwproject is gestaakt? Zo ja, kan het college een aantal voorbeelden noemen?

Hieronder 3 voorbeelden:
- Bij een bouwproject aan de Tichelaarslaan is in 2019 een piepschuim verontreiniging in de omgeving geweest. Wij hebben een handhavingstraject doorlopen om de aannemer te dwingen de omgeving schoon te maken;
- Bij de renovatie van zijgevels (het ging om het verwijderen van oude gevelbekleding) van een appartementencomplex aan de Rooseveltlaan 245-303 dwarrelde het piepschuim isolatiemateriaal vrij rond, ook hier is een handhavingstraject doorlopen;
- Opgeslagen EPC (piepschuim) blokken op een braakliggend terrein naast de bioscoop en de A2 tunnel. Hierover zijn mondelinge raadsvragen gesteld (onder andere door uw fractie).

3. Wat doet het college nu, c.q. wat kan het college nog doen, om huidige bouwplaatsen te checken en bouwbedrijven aan te spreken op het opruimen van afval en daarmee te voorkomen dat los afval op bouwplaatsen achterblijft en gaat zwerven? Met als specifiek voorbeeld de bouwplaats bij Het Bosje van Goes?

Zie onze reactie op vraag 1: zodra wij zwerfafval op of rondom een bouwplaats constateren, spreken we de vervuiler hier op aan. Daarnaast reageren wij op klachten/meldingen.

In Amsterdam gaat het college van B&W aan de slag met een initiatiefvoorstel van de Partij voor de Dieren, dat erop gericht was ervoor te zorgen dat het opruimen van bouwterreinen onder de APV valt, zie https://amsterdam.partijvoordedieren.nl/initiatieven/met-de-bezem-door-de-bouw-plaats en https://amsterdam.partijvoordedieren.nl/nieuws/amsterdam-start-aanpak-bouwafval-op-initiatief-partij-voor-de-dieren.

4. Zou het in Utrecht ook nodig zijn om de APV aan te passen om te kunnen voorzien in het (handhaven op) opruimen van bouwafval op (individuele) bouwterreinen?

A. Zo nee, welke manieren ziet het college om in Utrecht voortaan te voorkomen dat bouwterreinen en met name de omgeving vervuilen door afval?

B. Zo ja, is het college bereid tot het aanpassen van de APV op dit gebied, om te voorkomen dat bouwbedrijven hiermee bijdragen aan vervuiling en de vergroting van de plastic soep? Zo nee, waarom niet?

Het Bouwbesluit schrijft voor dat bouw- en sloopwerkzaamheden zodanig worden uitgevoerd dat tijdens de uitvoering vrijkomend bouw- en sloopafval deugdelijk wordt gescheiden. Bij excessen kan de aannemer/vervuiler worden aangeschreven op grond van de “zorgplicht” en het “hinderartikel” uit het Bouwbesluit (zoals bij de Tichelaarslaan is gebeurd (zie bij vraag 2)). De APV hoeft hiervoor niet te worden aangepast.

5. Verwacht het college dat er extra capaciteit op handhaving (VTH) nodig is voor het checken van bouwterreinen en de omgeving op afval, en het aanspreken van bouwbedrijven hierop? Zo ja, kunt u hier een inschatting van maken?

Naast dat wij capaciteit gereserveerd hebben om te reageren op klachten/meldingen wordt de capaciteit van het bouwtoezicht (risicogestuurd) ingezet op het controleren van de uitvoering van omgevingsvergunningsplichtige bouwwerken, waarbij opgemerkt wordt dat het bouwtoezicht niet dagelijks op de bouwplaats aanwezig kan zijn. Wij hebben er in het handhavingsprogramma openbare ruimte en bebouwde omgeving (en de onderliggende handhavingsstrategie bouwen en slopen [1]) voor gekozen om actief toe te zien op veiligheidsaspecten (meer specifiek: constructieve veiligheid, brandveiligheid en de veiligheid rondom de bouwplaats). Zie ook onze reactie op vraag 1.

[1] de prioritering in de handhavingsstrategie is als volgt: veiligheid/gezondheid, materiële schade, ruimtelijke kwaliteit, leefbaarheid/overlast/hinder, duurzaamheid, openbare orde/criminaliteit, oneerlijke concurrentie.

6. Het voorstel van PvdD Amsterdam voorziet ook in het verplicht recyclen van piepschuim door bouwbedrijven. Hoe staat het college hier tegenover? En wat kan het college doen om ervoor te zorgen dat het piepschuim daadwerkelijk gerecycled wordt in Utrecht?

De scheiding van vrijkomend bouw- en sloopafval is geregeld in het Bouwbesluit en het Landelijk Afvalbeheerplan (LAP). Het is een gemeente juridisch niet toegestaan een “lokale kop” op landelijke regelgeving (zoals het Bouwbesluit) te plaatsen.

7. In hoeverre legt de gemeente Utrecht in contracten met ontwikkelaars, en via hen met de onderaannemers, vast dat (bouw)afval verzameld en gerecycled moet worden?

Bij planontwikkeling wordt in het kader van het Utrechts Plan Proces (UPP) in de voorfase in stedenbouwkundige programma’s van eisen (SPVE’s) of Bouwenveloppen allerlei duurzaamheidsaspecten vastgelegd waaronder aspecten op het gebied van circulair bouwen. Hergebruik van bouwafval valt daar onder. In privaatrechtelijke overeenkomsten tussen de gemeente als
opdrachtgever en marktpartijen worden de duurzaamheidsaspecten, waaronder circulariteit nader vastgelegd.

8. Ziet het college mogelijkheden om afval op bouwterreinen te voorkómen, zodat het überhaupt zo weinig mogelijk ontstaat? Zo ja, welke en wat gaat het college ondernemen om dit voor elkaar te krijgen?

Nee, tenzij de gemeente zelf opdrachtgever is (zie onze reactie op vraag 6 en 7).

Maarten van Heuven, Partij voor de Dieren

[1] Piepschuim is een venijnig probleem omdat het, zeker wanneer het nat geworden is, makkelijk afbreekt tot kleine individuele bolletjes. Bovendien verwaait het snel, waardoor het uiteindelijk grotendeels in het water terechtkomt. Eenmaal in het water breken die piepschuimbolletjes af tot nanoplastics, waarna het zowel de oceaan als de oceaanbodem verstikt en de voedselpiramide betreedt. In de Noordzee en de Waddenzee zorgt piepschuim in volume voor het meeste afval. Als piepschuim niet gescheiden wordt ingezameld, belandt het bij het restafval. Containers zitten snel vol met piepschuim en daarom brengt piepschuim voor bedrijven relatief veel kosten met zich mee. Dit terwijl het ook goed mogelijk is om piepschuim te recyclen. Van schoon ingezameld piepschuim kan weer nieuw piepschuim gemaakt worden: www.milieuservicenederland.nl/afvalstromen/piepschuim en www.recycling.nl/recycling/piepschuim-recycling-eps-epp-epe-recyclen.html