Schrif­te­lijke vragen Plant­based Treaty

Indiendatum: 20 apr. 2023
Antwoorddatum: 27 jun. 2023

Schriftelijke vragen 85/2023

In navolging van de populaire Fossil Fuel Treaty is inmiddels ook de Plant Based Treaty gelanceerd. De Treaty is ontworpen om het belang van voedselsystemen te benadrukken in de strijd tegen klimaatverandering. Dit verdrag heeft als doel de aantasting van essentiële ecosystemen door de veehouderij te stoppen en een verschuiving naar gezonde, duurzame en plantaardige voedingspatronen te bevorderen. Minder dierlijke landbouw en meer plantaardige voeding zijn nodig om uitstoot van methaan en andere broeikasgassen te laten dalen en de klimaatdoelen te kunnen halen.

In 2019 riep Utrecht de klimaatcrisis uit en in 2022 deden we hetzelfde voor de biodiversiteitscrisis. Utrecht ondersteunt ook de Global Goals actief. In dezelfde lijn ligt het voor de hand dat Utrecht de doelen van de Plant Based Treaty publiekelijk onderschrijft en als eerste gemeente in Nederland de Treaty ondertekent. Het ondertekenen van de Plant Based Treaty is juridisch niet bindend en brengt om die reden ook geen juridische risico’s met zich mee. Wereldwijd hebben verschillende steden de Plant Based Treaty ondertekend, waaronder Edingburgh. De fracties Volt, Partij voor de Dieren en GroenLinks hebben daarom de volgende vragen:

1. Is het college bekend met de Plant Based Treaty? Wat vindt het college van deze Treaty?

Ja, we zijn hiermee bekend. Wij lezen in deze Treaty dat het gaat om meer aandacht te vragen voor duurzame voedselsystemen als onderdeel van het bestrijden van de klimaatcrisis met twee hoofddoelen:

1) De achteruitgang van kritieke ecosystemen door veeteelt te beëindigen en

2) Verschuiving naar een gezonder plantaardig dieet te bevorderen.

We weten dat een duurzamer en plantaardigere voedselsysteem bijdraagt aan het bestrijden van de klimaat-, biodiversiteits- en stikstofcrisis. De treaty roept op om hier werk van te maken en dat is een goede zaak. De Treaty noemt 39 maatregelen die genomen kunnen worden. Als gemeente staan we niet voor alle maatregelen die in de Treaty genoemd staan aan de lat. In het kader van de Klimaatvisie voeren we binnenkort graag met u het gesprek over welke maatregelen met impact we als gemeente voor voedsel kunnen en willen nemen. Zie ook beantwoording vraag 4.

2. Welke acties / aandachtspunten van de Plant Based Treaty zijn al onderdeel van Utrechts beleid?

Zoals in de beantwoording van vraag 1 is aangegeven staan er 39 maatregelen in de Treaty waar we als gemeente niet overal aan de lat staan om mee aan de slag te gaan. Een paar specifieke maatregelen zijn meer gericht op wat steden kunnen doen. Wij herkennen ons in een aantal van die maatregelen omdat deze ook onderdeel zijn van ons beleid:

• We streven ernaar om gezonde eetgewoonten te bevorderen en de toegang tot gezonde voeding voor alle inwoners te verbeteren. (bv voedselbeleid in de Nota Volksgezondheid, deelname aan Europees project Cultivate waarin we samen met andere steden, voedselinitiatieven en universiteiten verduurzaming van voedselsystemen onderzoeken)
• In ons eigen cateringbeleid besteden we aandacht aan de eiwittransitie, onder meer door het aanbieden van maximaal 50% dierlijk voedsel bij evenementen en standaard 100% vegetarisch bij lunches (tenzij anders aangegeven) (voor resultaten zie Duurzaamheidsverslag 2022).
• We stimuleren een overstap naar plantaardig voedsel bijvoorbeeld via initiatieven zoals de Eetbare wijk Rijnvliet met 15 ha eetbaar groen;
• Bij bomen en planten benutten we voorkeur inheemse soorten of soorten die bijdragen aan het versterken van het ecosysteem (inheemse boomsoorten om habitats te herstellen) (bv Actualisatie Groenstructuurplan 2018, Bomenbeleid 2009, Utrechtse Big30)
• Focusverschuiving naar op de natuur gebaseerde oplossingen voor beperking van en aanpassing aan klimaatverandering (bv strategisch en thematisch groenbeleid, Klimaatadaptatievisie o.a. wadi’s, i.p.v. riolering)
• Meer bomen en wilde bloemen, meer groene gemeenschapsprojecten, natuurcorridors, groene daken, meer biodiversiteit (maai(beheer)beleid, Groene (Web)projecten, volks- en zelfbeheertuinen, Big 30, subsidieregeling groene daken).
• En uw raad heeft de Klimaatcrisis uitgeroepen (11 juli 2019)
  

3. Welke acties / aandachtspunten van de Plant Based Treaty zijn (er nog meer) mogelijk om op lokaal niveau te implementeren?

Een aantal van de genoemde acties vallen buiten de bevoegdheid van de gemeente, zoals het heffen van belastingen (vleestax), het subsidiëren van het fruit en groente of vallen buiten het gemeentelijke grondgebied, zoals het herstellen van de ecosystemen in de oceanen. Een aantal maatregelen rondom op natuur gebaseerde oplossingen en het bevorderen van gezonde oplossingen in de stad voeren we uit zoals in de beantwoording van vraag 2 is aangegeven. Op dit moment zien we geen mogelijkheden voor meer maatregelen uit de Treaty (bijvoorbeeld meer inzet op educatie), vanwege de gegeven financiële kaders voor de uitvoering van ons voedsel- en klimaatbeleid.

4. Is het college bereid om namens Utrecht de Plant Based Treaty te ondertekenen? Zo nee, waarom niet?

In ons coalitieakkoord hebben we aangegeven naar een Klimaatvisie toe te werken, waarin we naast energie ook uitspraken willen doen over mobiliteit en voedsel voor zover we daar als gemeente impact op hebben. De startnotitie van de Klimaatvisie krijgt u binnenkort toegestuurd. Afhankelijk van dit gesprek kan in de verdere uitwerking van voedsel in het Klimaatbeleid het ondertekenen van de Treaty één van de beleidsinstrumenten zijn om mee aan de slag te gaan.

Charlotte Passier, Volt
Maarten van Heuven, Partij voor de Dieren
Rachel Heijne, GroenLinks