Raads­bij­drage slotdebat | Program­ma­be­groting 2025

Voorzitter, voordat ik inga op de begroting van volgend jaar die voor ons ligt, moet me iets van het hart over de staat van de wereld. De wereld lijkt steeds vijandiger te worden, door menselijk toedoen. Door menselijk toedoen verergert de klimaatcrisis met de dag en zien we de vreselijkste natuurrampen. Er zijn oorlogen en gewapende conflicten en in vele streken van deze wereld zijn mensen hun huizen en leven niet zeker. En wereldwijd staat de democratie onder druk en staan autoritaire leiders op. Gelukkig kunnen wij vandaag als gekozen raadsleden over de begroting spreken, en hoewel het ergens futiel voelt dat we deze Utrechtse begroting behandelen terwijl de wereld steeds meer in de fik staat, maken we dolgraag gebruik van ons democratisch recht.

De begroting staat in het teken van bezuinigingen die al bij de Voorjaarsnota zijn aangekondigd. Als Partij voor de Dieren zagen we weinig nieuws in de begroting, maar zagen we wel dat de bezuinigingen waar wij het niet mee eens waren, doorgevoerd worden. We grepen dit als aanleiding aan om voor het eerst met een Tegenbegroting te komen. We vonden dit leuk en leerzaam om te doen, en we zijn dankbaar voor alle complimenten die we kregen. In onze Tegenbegroting laten we zien dat Utrecht een stuk diervriendelijker, groener, klimaatbestendiger en socialer kan dan het college denkt.

In onze Tegenbegroting kijken we onder meer naar het Ondernemersfonds om mooie en noodzakelijke plannen te financieren. Want terwijl de OZB steeds verder verhoogd wordt en de OZB-woningen gebruikt wordt voor allerlei gaten in de begroting, vloeien de steeds hoger wordende opbrengsten van de OZB-niet woningen naar het Ondernemersfonds waar ze regelluw worden uitgegeven. Wij zagen de Toegekende Projectenlijst 2023 en schrokken ons rot:

Het Ondernemersfonds gaf in 2023 11 miljoen uit en drie grote uitgavenposten zijn: marketing, sfeerverlichting (>500.000), en camera’s (450.000). Maar liefst 234.347 euro is besteed aan sfeerverlichting in Utrecht Centrum. Hoog Catharijne kreeg 203.780 euro voor Winterdecoratie. Bijna 9 ton ging naar cofinanciering Stichting USP en bijna 5 ton naar parkmanagement Lage Weide. 157.000 euro is uitgegeven aan een Masterplan kantoren Rijnsweerd en 158.000 euro aan stewards bij de Graadt van Roggenweg. De uitgavenlijst is 27 pagina's lang, dus ik beperk me hiertoe. Maar ons beeld is: veel uitgaven zijn niet essentieel en veel uitgaven kunnen Hoog Catharijne en de kantoren op Rijnsweerd best zelf betalen. De Rabobank en De Knoop kregen een bedrag van 209.260 euro - dat kan de Rabobank echt wel zelf ophoesten, gezien hun winst van 4,3 miljard (!!) in 2023. En terwijl het Ondernemersfonds ongemoeid wordt gelaten en verder groeit, snijdt Utrecht wel in belangrijke posten als groen, klimaat en ook sociale posten zoals de Landelijke Vreemdelingen Voorziening (LVV).

Voorzitter, vandaag komen wij met 8 amendementen. En laat ik nu gaan indienen.

Allereerst dienen we graag als 1) amendement onze Tegenbegroting - Plan B voor een Beter Utrecht in met als dictum:

Besluit:

1. De Tegenbegroting 2025 Plan B van de Partij voor de Dieren over te nemen en de Programmabegroting 2025 in overeenstemming met dit besluit te wijzigen;

2. De opslag van 11,1% op de ozb niet-woningen ten behoeve van het Ondernemersfonds in te trekken, met een ingroei van 21,8% in 2025, 50% in 2026 en 100% vanaf 2027;

3. De subsidie aan de stichting Ondernemersfonds Utrecht met hetzelfde bedrag te verlagen;

4. De ozb niet-woningen te verhogen met 11,1%, met een ingroei van 21,8% in 2025, 50% in 2026 en 100% vanaf 2027.

We hebben in de raad goede debatten gevoerd en successen geboekt wat betreft het weren van bepaalde vormen van reclame in de openbare ruimte. Maar het is beter om er helemaal mee te stoppen. Waarom zouden we als gemeente willen verdienen aan het bevorderen van consumentisme? Wij stellen voor in stappen te stoppen met reclame in de openbare ruimte. Vanaf 2026 reserveren we geld om stapsgewijs te kunnen afbouwen. Met daarbij een inspanningsverplichting om een contract te kunnen stoppen als we daarvoor voldoende geld 'gespaard’ hebben, en ook de onvoorziene consequenties betaald kunnen worden. Daarom 2) het amendement Geen reclame in de openbare ruimte, met Bij1, met als dictum:

Besluit:

De Programmabegroting 2025 vast te stellen, met dien verstande dat:

1. De wegvallende inkomsten uit reclame in de openbare ruimte (zie tabel maatregel) te compenseren vanaf 2026 met als dekking:

- De opslag van 11,1% op de ozb niet-woningen ten behoeve van het Ondernemersfonds te verlagen met 21,8% van 2025 tot en met 2028 en 25,34% structureel.

- De subsidie aan de stichting Ondernemersfonds Utrecht met hetzelfde bedrag te verlagen.

- De ozb niet-woningen te verhogen met (11,1% x 21,8%=) 2,4% van 2025 tot en met 2028 en (11,1% x 25,34%=) 2,8% structureel.

2. Eventuele overschotten/tekorten via de algemene dekkingsreserve te vereffenen (kasschuif) zoals in onderstaande tabel.

3. Geen nieuwe contracten aan te gaan ten aanzien van reclame in de openbare ruimte;

4. Naast het niet aangaan van nieuwe contracten zo snel mogelijk alle contracten betreffende reclame in de openbare ruimte te beëindigen, voor zover dit past binnen het hierboven beschikbaar gestelde budget (rekening houdende met exploitanten die mogelijk gederfde winsten gaan claimen kan dit mogelijk betekenen dat niet alle contracten tegelijk al direct per 2026 opgezegd worden);

5. De raad uiterlijk Q1 2025 te informeren over de diverse contracten en per wanneer die opgezegd zijn of zullen worden, en eventueel welke extra kosten voor vroegtijdig beëindigen van contracten hiervoor gemaakt zijn.

Van alle programma's krijgt het programma Klimaatvriendelijke Stad procentueel de grootste bezuiniging te verduren, en dit terwijl Klimaat een van de drie pijlers van het coalitieakkoord is. Een lachertje, zeker gezien het feit dat geen enkele coalitiepartij bij de Voorjaarsnota een poging deed om de bezuiniging ongedaan te maken. De coalitiepartijen maken hun eigen akkoord hiermee volstrekt ongeloofwaardig. En daarom 3) het amendement Een klimaatvriendelijke stad, samen met EenUtrecht, waarbij we bijna 1,5 miljoen aan Klimaat geven, met het Ondernemersfonds als dekking, met als dictum:

Besluit:

1. Beslispunt 1 van het ontwerp raadsbesluit Programmabegroting 2025, kenmerk 12729096 als volgt aan te passen:

- De lasten voor het programma klimaatvriendelijke stad te verhogen met 1.449.000 euro en te investeren in het programma klimaatvriendelijke stad (zie tabel maatregel)

2. De Programmabegroting 2025 vast te stellen, met dien verstande dat:

- De opslag van 11,1% op de ozb niet-woningen ten behoeve van het Ondernemersfonds te verlagen met 9,9% vanaf 2025.

- De subsidie aan de stichting Ondernemersfonds Utrecht met hetzelfde bedrag te verlagen.

- De ozb niet-woningen te verhogen met (11,1% x 9,9%=) 1,10% vanaf 2025

Een klein bedrag, maar een wezenlijk verschil voor de biodiversiteit, is het laten staan van stoepplantjes. Hoewel iedereen enthousiast is over het laten staan van spontaan gegroeide plantjes, die niet met gif zijn gekweekt, wil het college de 80.000 euro die het kost om de plantjes niet weg te branden niet betalen. Wij wel, met wederom het Ondernemersfonds als dekking in 4) ons Amendement Behoud de stoepplantjes, samen met EenUtrecht, met als dictum:

Besluit:

1. Beslispunt 1 van het ontwerp raadsbesluit Programmabegroting 2025, kenmerk 12729096 als volgt aan te passen:

- De lasten voor het programma groene leefomgeving te verhogen met 80.000 en te investeren in:

- Het voortzetten van het beleid stoepplantjes te laten staan

2. De Programmabegroting 2025 vast te stellen, met dien verstande dat:

- De opslag van 11,1% op de ozb niet-woningen ten behoeve van het Ondernemersfonds te verlagen met 0,55% vanaf 2025.

- De subsidie aan de stichting Ondernemersfonds Utrecht met hetzelfde bedrag te verlagen.

- De ozb niet-woningen te verhogen met (11,1% x 0,55%=) 0,06% vanaf 2025

Amateurkunst gaat ons allemaal aan het hart. En als Partij voor de Dieren vinden we graag extra geld hiervoor, dat we weghalen bij het Ondernemersfonds. Daarom 5) het Amendement Amateurkunstsubsidies, samen met EenUtrecht, met als dictum:

Besluit:

De Programmabegroting 2025 vast te stellen, met dien verstande dat:

1. Het budget voor amateurkunstsubsidies met 300 duizend euro te verhogen vanaf 2025 en als dekking:

- De opslag van 11,1% op de ozb niet-woningen ten behoeve van het Ondernemersfonds te verlagen met 2,05% vanaf 2025.

- De subsidie aan de stichting Ondernemersfonds Utrecht met hetzelfde bedrag te verlagen.

- De ozb niet-woningen te verhogen met (11,1% x 2,05%=) 0,23% vanaf 2025.

Iedereen gedijt bij schone lucht. Het college heeft net een mooi pakket aan maatregelen schone lucht opgeleverd, maar bezuinigt wel de o zo belangrijke hootstookcampagne weg. In de commissies kon de wethouder niet duidelijk genoeg aangeven dat er in het nieuwe pakket aan maatregelen wel voldoende budget is voor een hootstookcampagne, daarom 6) Amendement Maak werk van de houtstookcampagne, samen met EenUtrecht, met dekking uit de marketinggerichte uitgave van Utrecht Marketing, met als dictum:

Besluit:

De Programmabegroting 2025 vast te stellen, met dien verstande dat:

1. Een budget van 50 duizend euro te besteden aan een houtstookcampagne vanaf 2025 met als dekking:

- De marketinggerichte uitgaven van Utrecht Marketing met 50 duizend euro te verlagen vanaf 2026.

En dan ons 7e amendement. Door de voortrazende klimaatcrisis worden onze zomers heter, en ondertussen neemt dakloosheid toe. In Utrecht is er een koudweervoorziening die onder druk staat, maar wij bieden mensen die een dak boven het hoofd nodig hebben dat ook graag in perioden van extreme hitte. Daarom 7) Amendement Hitteopvang, met EenUtrecht en BIJ1, dat 150.000 euro weghaalt bij de marketinggerichte uitgaven van Utrecht Marketing om hiermee Hitteopvang mogelijk te maken, met als dictum:

Besluit:

De Programmabegroting 2025 vast te stellen, met dien verstande dat:

1. Een budget van 150 duizend euro te besteden aan een hitteopvang vanaf 2025 met als dekking:

- De marketinggerichte uitgaven van Utrecht Marketing met 150 duizend euro te verlagen vanaf 2026.

En als u dacht, voorzitter, waar blijven de dieren vandaag? Wees gerust, wij doen weer een poging om de dierenhulporganisaties die zulk goed werk doen en met veel te kleine budgetten werken, van drie ton extra te voorzien met 8) het Amendement Financiering voor dierenhulporganisaties, met dekking uit de marketinggerichte uitgave van Utrecht Marketing, met als dictum:

Besluit:

Aan beslispunt 1 van het ontwerp raadsbesluit Programmabegroting 2025, d.d. 7 november 2024, kenmerk 12729096, toe te voegen:

Met dien verstande dat:

1. Het budget voor de dierenhulporganisaties met 300.000 euro wordt verhoogd voor 2025 tot en met 2028 en structureel met 400.000 euro wordt verhoogd, met als dekking:

- De marketinggerichte uitgaven van Utrecht Marketing met 400.000 te verlagen vanaf 2026.

En met dit 8e amendement zijn we aan het eind van ons betoog gekomen. En roep ik de raad op: bent u het niet eens met onze tegenbegroting als geheel, wat wij ons niet kunnen voorstellen, stem dan in met delen van die tegenbegroting die we als hapklare brokken uitgeserveerd hebben in zeer aansprekende amendementen.

Tot slot: Utrecht Marketing is gaan roepen dat de Giro d’Italia naar Utrecht moet komen. In tijden van enorme bezuinigingen vinden wij dit ronduit onwenselijk. Kan het college toezeggen dat er geen euro gemeentelijk geld naar dit vervuilende massa-evenement gaat? We overwegen een motie.