Schrif­te­lijke vragen Schade aan het groen en overlast door Central Park festival

Indiendatum: 3 jul. 2023
Antwoorddatum: 12 sep. 2023

Schriftelijke vragen 133/2023

Op 17 en 18 juni 2023 vond wederom het grootschalige festival Central Park plaats in Park Transwijk. Van bewoners en bezoekers kregen we meldingen van grote en verstrekkende geluidsoverlast, overlast voor de dieren in de dierenweide en de wilde dieren die er leven, het feit dat er met zwaar materieel door het park gereden werd met (wederom!) beschadigde bomen en het veranderen van het grasveld in “een zandbak” met diepe rijsporen (ondanks dus de rijplaten die aangelegd waren), het feit dat het festival het gehele park in beslag neemt (inclusief bouwobjecten in de speelweide) en dit niet twee, maar wel tien dagen of langer duurt (hier stelde GroenLinks vorig jaar al vragen over: MV1 op 30 juni 2022. Wij stelden toen een aanvullende vraag over beschadigde bomen). Mensen konden er niet eens wandelen.

De Partij voor de Dieren heeft hierover de volgende vragen:

Het college antwoordde op de aanvullende mondelinge vraag van de PvdD over beschadiging van de bomen dat bij de controle na het Central Park Festival geen schade was geconstateerd. Later bleek echter dat dit wél het geval was (we hebben de beschadiging aan de bomen ook zelf gezien) en dat de organisatie “op de vingers was getikt”. Nu kregen we na deze editie een melding van bewoners dat er wéér bomen zijn beschadigd door de festivalorganisatoren/leveranciers/op- en afbouwbedrijven.

1. Welke gevolgen/sanctie heeft de beschadiging van de bomen in 2022 gehad voor de festivalorganisatoren? En wat was hun reactie? Hebben ze bijvoorbeeld toegezegd en is ook officieel vastgelegd dat ze in 2023 voorzichtiger zouden zijn?

Wij hebben naar aanleiding van de editie van Central Park in 2022 door een extern adviesbureau een schaderapport laten opstellen. Uit het rapport blijkt dat 11 bomen oppervlakkig beschadigd waren aan de bast op de stamvoet, stam en/of gesteltakken. Bij 5 van de 11 bomen bleek de schade van eerdere datum te zijn en niet toe te rekenen aan (de op- en afbouw van) het evenement. De schade herstelt nooit helemaal, maar de wonden kunnen naar verwachting binnen enkele groeiseizoenen zichzelf afdichten, zonder extra maatregelen. Richting de organisator zijn naar aanleiding van de editie in 2022 op dat moment nog geen verdere stappen ondernomen.

2. Klopt het dat er nu wéér bomen zijn beschadigd door de festivalorganisatoren en zo ja, wat houdt die schade precies in? Hoeveel bomen zijn er beschadigd en hoeveel bomen zijn er zó beschadigd dat ze niet meer levensvatbaar zijn?

Het klopt dat er opnieuw bomen zijn beschadigd. Dit was ook het geval na de editie van Sneeuwbal festival begin dit jaar. Onder de beschadigde bomen behoren ook de eerder in 2022 beschadigde bomen genoemd in het antwoord op vraag 1. Zowel na Sneeuwbal als na Central Park hebben we opnieuw opdracht gegeven tot het opstellen van een schaderapport. Uit de rapporten blijkt dat rond Sneeuwbal 13 bomen zijn beschadigd, waarvan er één omvergereden is en zich niet meer zal herstellen. 12 bomen hebben oppervlakkige schades aan stam, stamvoet en/of wortelaanzetten. Dat geldt ook voor de geconstateerde schade aan 19 bomen rond Central Park. Het herstel van deze schade is gelijk aan de omschrijving in antwoord 1. Uit de rapportages blijkt ook dat na beide evenementen insporing zichtbaar is, afkomstig van zwaar materieel dat onder de boomkronen, over de wortelkluiten en groeiplaatsen van bomen heeft gereden.

3. Indien er weer bomen zijn beschadigd: hoe heeft dit kunnen gebeuren?

De schade is ontstaan tijdens de op- en afbouwwerkzaamheden, bijvoorbeeld doordat de bomen zijn geraakt tijdens het transport van voor het evenement gebruikt materieel (als hekwerk). De voorschriften in de vergunning omtrent boombescherming zijn duidelijk: het is niet toegestaan objecten of opslag te plaatsen of met motorvoertuigen te rijden of te parkeren binnen de kwetsbare boomzone en kroonprojectie. Wij hebben echter niet de capaciteit en middelen om tijdens op- en afbouwdagen permanent toezicht te houden.

4. Wat zijn de gevolgen/sancties voor de festivalorganisatoren?

De schade aan bomen en groen en de kosten voor herstel van de groeiplaatsen, als vastgesteld in de beide schaderapporten van de recente edities van Sneeuwbal en Central Park in 2023 genoemd in antwoord 2, wordt verhaald op de organisatoren. Met het oog op de edities in 2024 verwijzen wij u naar de beantwoording van vraag 5.

5. Aangezien de kaartverkoop voor 2024 al is gestart: is het college bereid om verregaande maatregelen te treffen richting de organisatoren om ervoor te zorgen dat er nu écht geen bomen meer beschadigd gaan worden? Blijkbaar is de waarschuwing van de gemeente niet afschrikwekkend genoeg geweest als ze dit jaar opnieuw de fout ingingen.

Bomen hebben onze bijzondere aandacht, zowel binnen de vergunningprocedure als binnen de mogelijkheden van toezicht. Voor de in 2023 aangerichte schade aan bomen gaan we al verder dan alleen waarschuwen en verhalen wij die op de organisatoren (zie het antwoord op vraag 4). Voor de edities in 2024 gaan wij in gesprek met de evenementenorganisator. De organisator dient aan te tonen hoe deze er voor zorgt dat er geen schade aan bomen en bodem ontstaat. We zullen de werkwijze als beschreven in onze brief over bodemverdichting in het Wilhelminapark toepassen. Als onderdeel van de vergunningaanvraag vragen wij een Plan van Aanpak, waarin de organisator beschrijft welke maatregelen die neemt om negatieve effecten op de kwetsbare boomzones te voorkomen. Ook zullen we gedurende de op- en afbouw en het evenement zelf regelmatiger een boomtechnisch toezichthouder mee laten kijken met de activiteiten. Op die manier doen we zoveel mogelijk om de bomen te beschermen. Mocht er onverhoopt toch sprake zijn van schade aan bomen en/of groen, zullen wij die opnieuw verhalen op de organisator.

A. Is het college bereid om een last onder dwangsom of een andere sanctie van vergelijkbare zwaarte op te leggen, zodat een eventuele volgende beschadiging van de bomen veel zwaarder bestraft wordt? Zo nee, waarom niet?

Niet beantwoord

Tijdens de commissie Strategie voor Groen op 8 juni zei de wethouder Groen dat er geld komt of is gekomen van het Rijk voor ‘verbetering van Park Transwijk’.

6. Wat houdt ‘verbetering van Park Transwijk’ in? Verbetering in welk opzicht? In hoeverre zal er sprake zijn van verbetering van de ecologische waarde? Het moet volgens het college een (zeer grootschalige) festivallocatie blijven, dus wat heeft het college dan voor ogen qua vergroening en vergroten van de biodiversiteit? Of is de ‘verbetering’ vooral gericht op het nóg meer inrichten van dit park voor recreatie en festivals? Graag een uitgebreide toelichting.

In Utrecht Zuidwest zullen de komende jaren veel woningen worden gebouwd (Merwedekanaalzone, ten westen van de Jaarbeurs en verschillende locaties in Kanaleneiland). Al deze ontwikkelingen zijn van invloed op het gebruik van Park Transwijk. Daarom gaan we aan de slag met het park om de grotere ruimtevraag naar groen en infrastructuur op te kunnen vangen.

Daarnaast zien we dat de stad warmer wordt (hittestress) en dat klimaatadaptatie (zoals waterberging en vergroening) een steeds belangrijkere rol gaat spelen bij stedelijke ontwikkeling. Utrecht kiest voor (versterking van het) groen en verbetering van de biodiversiteit, behoud van landschap, erfgoed en water als structurerende onderdelen voor stedelijke ontwikkeling. Deze aspecten zijn belangrijke onderdelen bij de verbetering van Park Transwijk. Bij de aanpak van het park worden maatregelen verkend om hittestress tegen te gaan (bijvoorbeeld het toevoegen van bomen). Voor het verbeteren van de biodiversiteit verkennen we maatregelen als versterking van groene en blauwe verbindingen, verbetering van bodemkwaliteit en van leefgebieden van planten en dieren in het park. Wij verwijzen u graag naar onze brief van 5 juli 2023, Kwaliteitsslag Park Transwijk.

Parallel aan de kwaliteitsslag voor Park Transwijk wordt gewerkt aan een locatieprofiel voor evenementen in Park Transwijk. Park Transwijk is een belangrijke locatie voor grote evenementen in Utrecht. Om deze reden zijn in Park Transwijk aanvullende voorzieningen getroffen om hier evenementen te laten plaatsvinden. Zo is de grasmat gedraineerd om plassen te voorkomen en zijn energievoorzieningen aangelegd om het aantal aggregaten te beperken. Uitgangspunt voor het locatieprofiel is het behouden en verbeteren van de balans tussen leefbaarheid en levendigheid. Ook voor Park Transwijk zoeken we naar een passende balans tussen gebruik en recreatie (zoals evenementen), groen en biodiversiteit. Dat doen we onder andere door in het locatieprofiel regels op te nemen over aantal, omvang en duur van evenementen in het park.

Volgens bewoners is het grasveld dit jaar ook weer enorm beschadigd door rijsporen en de vele bezoekers. Het college zegt dan altijd dat dit park een festivallocatie is en dat het gras wel herstelt, maar als je jaar in jaar uit met zware machines over natuurlijke bodems rijdt (zeker binnen boomspiegels!), klinkt de bodem zo in dat er geen leven meer mogelijk is.

7. Erkent het college dat het een slecht idee is om met zware machines in een park te rijden, omdat dit het groen en de bodem onherstelbaar beschadigt? Zo nee, waarom niet?

In de voorschriften bij de vergunning nemen wij op dat er, zonder preventieve maatregelen, niet met zware machines door dan wel in de kwetsbare boomzone gereden of geparkeerd mag worden. Wanneer het noodzakelijk is met zware voertuigen in het groen of in de kwetsbare boomzone te rijden, moet gebruik worden gemaakt van aanvullende preventieve maatregelen zoals het leggen van rijplaten om schade aan de bodem te voorkomen. Voertuigen voorzien van banden met een ruw profiel zijn niet toegestaan. Op deze manier kan onherstelbare schade aan bodem en groen worden voorkomen. Wanneer niet voldaan wordt aan de genoemde voorwaarden delen wij uw mening en vinden ook wij het een slecht idee.

8. Wat gaat het college doen om te voorkomen dat er ooit nog zware machines binnen de boomspiegels rijden in Park Transwijk, of dit nu voor Central Park is of voor andere (grootschalige) activiteiten binnen het park? En welke bescherming is er dit jaar gebruikt voor het grasveld en ander groen, aangezien bewoners rijsporen in het gras hebben gefotografeerd?

Zie het antwoord op vraag 5, 6 en 7. Op basis van de vergunningvoorschriften moet gebruik gemaakt worden van rijplaten wanneer met voertuigen in het groen wordt gereden.

Vorig jaar mailde de Partij voor de Dieren naar ambtenaren dat de ongeveer 80 ganzen die in het park leefden het park uitgejaagd werden door het harde geluid van het festival en de vele bezoekers. Ook kregen we klachten dat de dieren in de dierenweide veel last van het festival hadden.

9. Heeft het college in beeld welke impact deze editie van het festival had op de wilde dieren en de gehouden dieren in Park Transwijk? Zo ja, wat kan het college hierover zeggen? Zo nee, is het college bereid dit uit te zoeken? Zo nee, waarom niet?

De impact van het festival op wilde dieren is beoordeeld middels een quickscan Flora en Fauna uitgevoerd door Tauw. De quickscan brengt in beeld welke planten en dieren voorkomen op de locatie en wat de impact is van het festival. Volgens de quickscan kunnen negatieve effecten op broedvogels en vleermuizen optreden door verlichting en luid geluid van het festival. Deze effecten kunnen echter worden voorkomen door voorzorgsmaatregelen te nemen, namelijk door verblijfplaatsen van vleermuizen niet te belichten, het uitvoeren van een broedvogelcontrole en het afschermen van eventuele nesten. Vogels en vleermuizen hebben een ander gehoororgaan dan mensen en kunnen (meestal) het festivalgeluid niet zo goed horen als mensen. Hierdoor is er voor deze soortgroep minder kans op een verstoring door geluid, zeker als de geluidsinvloed tijdelijk is zoals bij een festival.

De impact van het festival op de gehouden dieren in het park hebben wij minder goed in beeld. In zijn algemeenheid geldt dat tijdelijke licht- en geluideffecten afkomstig van een festival mogelijk leiden tot schrikreacties en stress bij dieren op de kinderboerderij. Gelet op de tijdelijkheid van het festival is een blijvend effect niet waarschijnlijk. Dit is echter nog nooit goed onderzocht bij kinderboerderijdieren. Voor het opstellen van locatieprofielen voor evenementen voor 10 locaties worden onderzoeken op het gebied van ecologie uitgevoerd. Dierenweides worden betrokken bij deze onderzoeken.

10. Bewoners zeggen dat mensen die wonen aan de Beneluxlaan vooraf gewaarschuwd zijn voor de overlast van het festival, maar mensen die in andere omliggende straten wonen niet. Hoe zit dit?

De organisator is verantwoordelijk om omwonenden en bedrijven vooraf schriftelijk op de hoogte te stellen van het evenement. Dit is ook onderdeel van het communicatieplan dat deel uitmaakt van de vergunning. Het bepalen van het verspreidingsgebied is daarbij een vorm van maatwerk. Voor de editie in 2024 zullen wij samen met de organisator kritischer naar de omvang van het verspreidingsgebied kijken.

11. Is het college inmiddels van mening veranderd over dat het onwenselijk is om het park minimaal 10 dagen niet toegankelijk te laten zijn voor bewoners en bezoekers, voor een festival van 2 dagen? Zo nee, waarom niet? (Dit geldt overigens ook voor andere festivals, zoals het De Leuke Festival, dat van 10 tot en met 18 juli afgesloten is)

Evenementen horen bij Utrecht. Ze zijn een belangrijke vorm van vrijetijdsbesteding voor onze inwoners en dragen bij aan de mentale gezondheid van bezoekers. Bijvoorbeeld door het vieren van vrijheid (bevrijdingsfestival), identiteit (Pan-festival) of om kennis te maken met kunst en cultuur (o.a. muziekfestivals, Tweetakt, Parade). Onder de juiste voorwaarden en met de juiste frequentie vinden we dat in parken en op andere locaties grootschalige evenementen kunnen worden gehouden. We vinden evenementen in onze stad waardevol. Ze zorgen voor ontmoeting en plezier voor bezoekers en bewoners van onze stad. Belangrijk en noodzakelijk uitgangspunt daarbij is dat evenementen rekening houden met hun omgeving.

De ruimte voor grootschalige evenementen in Utrecht is zeer beperkt. Een evenwichtige spreiding over de wel aanwezige locaties in de stad helpt om een goede balans te houden tussen leefbaarheid en levendigheid. De op- en afbouw van een grootschalig evenement vraagt tijd, met het oog op veiligheid en zorgvuldige aandacht voor het terrein en de omgeving is het tijdelijk afsluiten van de locatie voor bewoners en bezoekers onontkoombaar. Uiteraard bekijken wij samen met de organisator de mogelijkheden om de periode van op- en afbouw en de totale afsluiting van de locatie zo beperkt mogelijk te houden.

12. Is het college er inmiddels ook niet van overtuigd dat het Central Park festival te invasief is voor een park, waar ook dieren en waardevolle bomen leven, waar natuurliefhebbers willen verblijven en waar ook veel mensen omheen wonen die veel overlast van dergelijke festivals ervaren? Zo nee, waarom niet?

Nee, zie het antwoord op vraag 11.

Tot slot nog wat vragen, aansluitend bij Mondelinge Vragen 3 van 25 mei 2023:

Bewoners meldden dat op zondag 18 juni, dus op dezelfde dag als Central Park, een grote braderie werd georganiseerd op de Marco Pololaan, en dat net als rond de braderie op de Amsterdamsestraatweg met Hemelvaart, auto’s geparkeerd stonden “waar dat niet zou mogen en kunnen” en dat er niet gehandhaafd lijkt te zijn.

13. Is ook hier weer overal in het groen geparkeerd en zo ja, is hier groen door beschadigd? Zo ja, wat gaat het college doen om dit groen te herstellen en beter te beschermen?

Ja, ook tijdens deze braderie is op grote schaal fout geparkeerd, zowel in het groen als op trottoirs. Er heeft na afloop geen schouw plaatsgevonden van de locaties waar in het groen is geparkeerd. We hebben geen meldingen ontvangen van schade aan groen of bomen. De parkeer- en verkeerssituatie moet bij komende edities structureel verbeteren om het groen te beschermen en overlast voor bewoners te voorkomen (zie ook het antwoord op vraag 15).

14. Klopt het dat er inderdaad geen handhaving was en zo nee, wat waren de gevolgen voor de mensen die hier in het groen geparkeerd hebben?

Tijdens de braderie waren handhavers aanwezig. Die zijn herhaaldelijk aangesproken door omwonenden en hebben ter hoogte van de kerk het verkeer geregeld ten einde opstoppingen te voorkomen. Zij hebben ook contact gehad met de organisator die aangaf bezig te zijn met het wegsturen van in het groen geparkeerde voertuigen.

15. Wat gaat het college doen om te voorkomen dat er op en rond deze locatie volgend jaar weer overal (in het groen) geparkeerd wordt?

Het organiseren van parkeren voor bezoekers van braderieën is en blijft een uitdaging. De bezoekers komen meer dan gemiddeld met de auto en parkeren die ook in de directe nabijheid. Ook de braderie aan de Marshallaan op 25 juni heeft voor bewoners overlast en zorg opgeleverd, dit keer door dubbel geparkeerde auto’s. De organisator heeft, na alle ophef, zelf besloten de braderie aan de Marshallaan op 1 oktober niet door te laten gaan. Wij zijn momenteel in gesprek met de organisator over structurele verbeteringen in de verkeer- en parkeersituatie tijdens de braderieën. Naar aanleiding van deze gesprekken heeft de organisator de aanvraag voor de braderie aan de Vasco da Gamalaan op 17 september ingetrokken en voor de braderie op de Marco Pololaan op 15 oktober aangegeven uit te willen wijken naar een andere locatie. Voor de braderieën in 2024 blijven wij in gesprek met de organisator en adviesdiensten om te bekijken wat nodig is om de situatie te verbeteren.

Lisanne Snippe, Partij voor de Dieren
Saskia Oskam, Partij voor de Dieren