Commis­sie­bij­drage Bomen­brieven

Onlangs werden honderden zaailingen uitgedeeld op Eilandsteede. Mooi dat er vanuit inwoners veel belangstelling is om in hun tuin Utrecht te helpen vergroenen. We zien dat Utrecht, mede dankzij ons, een groener beleid voert en erkent dat boomkroonvolume en herplant naar waarde belangrijk zijn bij het tegengaan van de biodiversiteits- en klimaatcrisis. Ondanks de personele uitdaging zien we dat de groenmensen gemotiveerd zijn om goed voor bomen te zorgen.

Het gaat te vaak mis

Maar het gaat nog té vaak mis: bomen worden gekapt omdat bouwprojecten nog steeds uitgaan van een blanco vel waar bestaand groen wordt vergeten of genegeerd, aannemers zetten hun bouwmaterialen tegen bomen aan waardoor ze beschadigen, bij graafwerkzaamheden worden boomwortels beschadigd, organisatoren van grootschalige evenementen rijden met groot materieel over boomwortels en tegen bomen aan, bomen maken nooit een kans door te weinig groeiruimte en zuurstof, mensen zetten fietsen, auto's en vuilnis tegen bomen aan en woningcorporaties nemen het vaak niet zo nauw met de regels rond bescherming en behoud van bomen.

Dus op papier is veel goed geregeld, in de praktijk gaat het te vaak mis. Wethouder: wat kunnen we nu met zijn allen doen om ervoor te zorgen dat we niet continu achteraf moeten handhaven en repareren, maar dat het aan de voorkant en in de praktijk gewoon goed gaat?

Koesteren en beschermen bestaande bomen en meer ambitie op nieuwe bomen

Als bewoners vragen om het vergroten van kleine boomspiegels - ook een doelstelling van de gemeente - wordt er soms nee gezegd, omdat “De bomen geen grotere boomspiegel nodig hebben om goed te groeien. Het vergroten van de boomspiegels wordt niet meer gedaan met opstaande randen.”

Deelt de wethouder onze mening dat grotere boomspiegels niet alleen kunnen bijdragen aan de groeiplaats van de boom, maar dat wanneer deze beplant worden met planten en kruiden, ze ook bijdragen aan biodiversiteit en waterberging? Kan de wethouder toezeggen méér kansen aan te grijpen boomspiegels te vergroten? En als er geen opstaande randen meer worden aangelegd, kan er dan op zijn minst een ijzeren hek omheen bij een vergroot risico op beschadiging?

Want er staan bijvoorbeeld nog steeds veel auto’s tegen bomen aan geparkeerd, zoals op de Marconistraat in Zuilen. Auto’s staan deels op de stoep omdat de straten te smal zijn voor al die auto’s. Wat kan de wethouder tegen deze praktijk doen? Als straks de meest groenarme wijken met smalle straten meer vergroend worden, vrezen we voor nog meer bomen in nood.

Door het planten van zaailingen zijn er “in 2050 meer bomen met grote kronen die veel schaduw en koelte bieden”. In de brief van 23 juni zegt het college “Gelijke boomgrootte bij herplant die aangeeft hoe groot een boom kan uitgroeien, zodat er uiteindelijk geen volumeverlies van boomkronen optreedt”. Dit betekent dat het boomkroonvolume de komende 26 jaar niet op niveau is. Voor luchtkwaliteit, gezondheid en het tegengaan van klimaatverandering en biodiversiteitsverlies is dat slecht nieuws. Kan de wethouder toezeggen de ontwikkeling van het totaal boomkroonvolume inzichtelijk te maken en te garanderen dat dit ook op korte termijn minimaal op peil blijft en liefst fors stijgt?

Bouw- en graafwerkzaamheden, evenementen en bescherming van bomen

Hoe kunnen we voorkomen dat bestaande bomen de dupe worden van onverschilligheid, onzorgvuldigheid en grof geweld? Want ondanks dat het opleggen van sancties achteraf nu een beetje op gang komt en ondanks raadsvragen over situaties die mis zijn gegaan - wat voor iedereen veel werk is - worden er nog té vaak bomen beschadigd. Bovendien is het bij ingrijpen achteraf al vaak te laat voor de betreffende bomen.

Ik zei al dat boomwortels nog steeds beschadigd worden tijdens graafwerkzaamheden. Heeft het college het idee dat voldoende dichtgetimmerd is dat aannemers van tevoren melden wanneer ze aan de slag gaan, en dat er dan voldoende controles plaatsvinden vóórdat er gegraven wordt? Kan er ingesteld worden dat een aannemer geen vergunning krijgt zolang hij een dergelijke melding niet gedaan heeft? Of is dat al het geval?

En geldt dit ook voor aannemers die bij werkzaamheden stellages, hekken en andere objecten tegen bomen aan zetten, wat niet mag? Hierbij brengen we aannemers en onderaannemers van woningcorporaties expliciet onder de aandacht. En is er nu genoeg controle op grootschalige festivals in parken als Park Transwijk? Wij blijven erbij dat dergelijke festivals niet in parken en natuurgebieden thuishoren, maar zolang dit nog het geval is moeten organisatoren er alles aan doen om te voorkomen dat zij bomen en ander groen beschadigen. Wij vinden dat zowel het college als (en vooral) organisatoren hier nog onvoldoende belang aan hechten. Deelt de wethouder onze frustratie over het aantal aannemers en organisatoren dat nog bomen beschadigt? En hoe zorgt het college ervoor dat dit vanaf nu een stuk beter gaat en voorkómen wordt?

Meer (bio)diversiteit en gemengde aanplant

Wij kunnen erin meegaan dat de aanplant van sommige uitheemse bomen vanwege klimaatverandering misschien nodig is om de natuur in Utrecht in stand te houden, maar uit het recente onderzoek Bomen voor Biodiversiteit van Natuur & Milieu blijkt wél dat veel gemeenten biodiversiteit niet als voorwaarde meenemen voor het aanplanten van bomen. En dat Utrecht op nummer 5 (van 28 gemeenten) staat van gemeenten die bomen op de zwarte lijst – namelijk invasieve exoten en cultivars - aangeplant hebben, maar liefst 6% van alle bomen in Utrecht. Wij schrikken hiervan, want deze bomen bieden niet of nauwelijks voedsel aan insecten en vogels en dragen niet bij aan het vergroten van de biodiversiteit. En er is nauwelijks een afname in de aanplant van invasieve exoten. Ook wil de Partij voor de Dieren meer gemengde aanplant van groene lijstsoorten, om boomziekten minder kans te geven.

Kan de wethouder toezeggen geen invasieve exoten en cultivars meer te planten in Utrecht, en als de bestaande zwarte lijstbomen doodgaan of gekapt worden, deze worden vervangen door boomsoorten van de groene lijst van Natuur & Milieu? En hoe staat het nu met het meer toepassen van gemengde aanplant om boomziekten te voorkomen? Is het college het met ons eens dat biodiversiteit belangrijker is dan strakke lanen en straten met steeds maar dezelfde bomen?

Stop Ecocide

Tot slot: onlangs ondertekende Amsterdam als eerste Nederlandse stad de Plantbased Treaty. Utrecht heeft als eerste stad in Nederland toegezegd het Stop Ecocide manifest te ondertekenen, uiterlijk eind 2023. Dit is nog niet gebeurd. Kan het college toezeggen dit uiterlijk binnen een maand te doen, zodat Utrecht écht uitdraagt dat ecocide onacceptabel is en staat voor alle natuur in Utrecht? Daar kun je ook nog eens de media mee halen!